همه ما روزانه برای انجام هر کاری حتی سادهترین رفتارمان مجبور به تصمیمگیری هستیم و بسیاری از کارها را به صورت خودکار و از روی عادت انجام میدهیم، اما برخی کارها حتی گفتهها و واکنشهای ما به تصمیمگیری درست، آن هم به موقع و به جا نیاز دارد، زیرا گاهی با یک تصمیم اشتباه مجبور میشویم تاوان سنگینی بپردازیم.
مهارت تصمیمگیری، یکی از مهارتهایی است که به نوجوانان و جوانان کمک میکند تا موقعیتهای تصمیمگیری درباره اقدام یا انصراف از رفتارهای پرخطر را شناخته و پیامدهای هر اقدامی را قبل از انجام آن دریابند تا بتوانند تصمیم درستی بگیرند و سلامت خود را تضمین کنند. پس چه بهتر است که راه درست تصمیمگیری را بدانیم تا در هنگام مواجهه با مسائل کوچک و بزرگ زندگی از نحوه گذراندن اوقات فراغت، خرید، پس انداز، ماندن در یک رابطه عاطفی تا مسائل مربوط به تحصیل، شغل، ازدواج و... دچار بلاتکلیفی و شک و تردید نشویم و در عین حال از نتیجه تصمیم خود راضی و خشنود باشیم.
مراحل تصمیمگیری
وقتی جوانان در شرایطی قرار میگیرند که نمیدانند چگونه بهترین تصمیم را بگیرند بیشک مجبور به تحمل فشار روانی زیادی خواهند شد و طبیعی است که قرار گرفتن در چنین شرایطی میتواند سلامت جسم و روان آنها را به خطر بیندازد.
تصمیمگیری مراحلی دارد که رعایت آنها ما را مطمئن میسازد که کار درست را انجام دادهایم. این مراحل عبارتند از: مشخص کردن موضوع یا مساله، تعیین همه گزینههای احتمالی حتی آنهایی که به نظر ساده و بدیهی میآیند، مشخص کردن ویژگیهای مثبت و منفی هر گزینه، مشورت و نظرخواهی از افراد آگاه و مطلع و بالاخره تفکر و ارزیابی همه جانبه موضوع براساس اطلاعات به دست آمده و تصمیمگیری نهایی. البته اهمیت دادن به غریزه و احساسات در تصمیمگیری نیز میتواند موجب احساس رضایت بیشتر از نتیجه کار بشود.
مزایای تصمیمگیری صحیح
وقتی از پس تصمیمات مهم و حیاتی برمیآیید، اعتماد به نفس بیشتری پیدا میکنید و آسانتر تصمیم میگیرید، البته به شرطی که بتوانید پیامد تصمیمات خود را به درستی ارزیابی کرده و تخمین بزنید. هر تجربه موفقی در این زمینه به افزایش مهارت تصمیمگیری شما کمک میکند. برای کسب چنین مهارتی باید ویژگیهای دیگری مثل خودآگاهی، مسئولیتپذیری و کنترل هیجانات خود را نیز تقویت کنید. هر چه بیشتر و بهتر خود را بشناسید و بدانید که چه میخواهید و چه اهدافی دارید تصمیمگیری برایتان راحتتر میشود.
افرادی که مسئولیتپذیر هستند میتوانند آگاهانه مسئولیت پیامدهای تصمیمهایشان را خود به عهده بگیرند. خودآگاهی آنها نسبت به خود و احساساتشان نیز باعث میشود تا هیجانات و احساسات نامناسب خود را بهتر کنترل کنند و احساسی تصمیم نگیرند. خوب است که والدین نیز به فرزندان نوجوان خود فرصت تصمیمگیری، بخصوص در رابطه با مسائل مرتبط با خودشان را بدهند تا شهامت و قدرت تصمیمگیری آنها تقویت شود. آنها با تکرار و تمرین و توجه به پیامدهای مثبت و منفی مسائل و تشخیص آنها یاد میگیرند که مثبتنگرتر باشند.
فراموش نکنید که آنها برای یادگیری شیوه درست تصمیمگیری باید از تصمیمهای کوچک شروع کنند و با تمرین میتوانند چنین توانایی را به دست بیاورند. به این ترتیب یاد میگیرند که تحت تاثیر فشار همسالان و گروهها، تبلیغات رسانهها، جامعه و... دچار گیجی و سردرگمی نشوند و با تصمیمگیری درست بهترین عملکرد را داشته باشند.
اگر شما همیشه به جای آنها تصمیم بگیرید نوجوانتان کمکم به فردی بیخیال و بیتوجه تبدیل میشود و زمانی که باید تصمیمی بگیرد، میگوید: «نمیدانم، برای من فرقی نمیکند، هر چی شما بگید...» و این یعنی بیتفاوتی نسبت به زندگی آینده، انگار که آموختند هرگز تصمیم نگیرند یا دیگران برایشان تصمیم بگیرند و آنها در نقطه امن خود باقی بمانند و بیش از حد محافظهکارانه رفتارمیکنند. در نتیجه، این یعنی بیتفاوتی نسبت به زندگی آینده که شور ونشاط و انگیزه را به مرور در فرد کمرنگ میکند. (چاردیواری، ضمیمه دوشنبه روزنامه جام جم)
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد؛
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
حسن فضلا...، نماینده پارلمان لبنان در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد