ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز مانع ثبت جهانی روستای‌ کندوان

مسعود سلطانی‌فر ور در بازدید از روستای گردشگری کندوان با اشاره به لزوم ثبت این روستا در حافظه جهانی اظهار کرد: قرار گرفتن کندوان در فهرست نامزدهای ثبت جهانی یونسکو، نیازمند الزاماتی است که در حال پیگیری برای حل مشکلات آن هستیم.

وی وجود طرح جامع گردشگری برای این روستای تاریخی را از الزامات ثبت جهانی آن دانست و افزود: با نظارت استانداری آذربایجان‌شرقی یک طرح جامع برای تسریع انجام مراحل پرونده ثبتی این روستای تاریخی آماده شده که هر چه سریع‌تر این طرح اجرایی می‌شود.

سلطانی‌فر با تاکید بر این‌که موانع ثبت جهانی این روستا باید بسرعت رفع شود گفت: یکی از چالش‌های اساسی در پرونده ثبت جهانی روستای تاریخی کندوان، وجود ساخت و سازهای غیرمجاز و بی‌رویه است که در سال‌های قبل انجام شده و به چهره تاریخی این روستا صدمه وارد کرده ‌که با پیگیری و رفع این مشکل این پرونده برای ارسال به منظور ثبت جهانی در یونسکو تکمیل می‌شود.

وی مکان‌یابی برای تعدادی از اهالی روستا که خانه‌های غیرمجاز دارند را از اولویت‌های روستای کندوان دانست و عنوان کرد: در اولین فرصت باید برای خانوارهایی که ساختمان‌های آنها به صورت غیرمجاز ساخته شدند ‌در روستاها و شهرستان‌های اطراف مکان‌یابی کرده و این خانوارها نقل مکان کنند تا مشکلات ثبت جهانی برطرف شود.

حق‌پرست، مدیرکل سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان نیز گفت: با مکان‌یابی روستایی در ورودی کندوان و سرریز جمعیت به آن منطقه سعی می‌کنیم روستاییان به جای ساخت و سازهای غیرمجاز به روستای مجاور کندوان رفته و آنجا مستقر شوند. وی افزود: در این باره اقدامات اولیه صورت گرفته و با توجه به نوع و جنس مصالح به کار رفته در خانه‌های طبیعی این روستا، سعی می‌کنیم بناهایی که در آن آجر و تیرآهن به کار رفته را تخریب کرده و خانه‌هایی که از 50 سال قبل ساخته شده را ساماندهی و بازسازی کنیم.

به گفته حق‌پرست، تقویت زیرساخت‌های گردشگری مثل راه دسترسی، افزایش سرویس‌های بهداشتی، ساماندهی معابر روستا، زمینی کردن کابل‌های برق، اجرای انشعاب فاضلاب به تمامی خانوارها و کوچه‌های روستای تاریخی کندوان، تخریب خانه‌های مسکونی غیرمجاز و ممانعت از ساخت‌وساز این‌گونه منازل و انتقال ساکنان جدید به روستای سرریزجمعیتی کنار کندوان و برق‌رسانی به روستای جدید کندوان از اقدامات زیرساختی برای آماده کردن کندوان به منظور ارسال پرونده به یونسکو است.

وی ورود خودرو به روستای تاریخی کندوان را تهدیدی جدی برای آسیب رسیدن به بافت تاریخی روستا و منازل منحصربه فرد آن دانست و افزود: کل بافت تاریخی کندوان حدود 30 هکتار است و ورود خودرو به این منطقه باعث مختل شدن تردد گردشگران و زندگی اجتماعی ساکنان روستا می‌شود. بناراین به منظور جلوگیری از بروز این مشکل، راه دسترسی جدیدی در حال اجراست و با اتمام طرح سعی می‌کنیم از تردد خودرو به داخل بافت جلوگیری شود.

مدیرکل میراث فرهنگی استان افزود: بزرگ‌ترین اقدام سازمان میراث فرهنگی در روستای تاریخی کندوان این است که زمینه ورود گردشگر به خانه‌های این روستا را فراهم کرد، به طوری که سال‌های قبل اغلب گردشگران اجازه ورود به خانه‌های کله قندی کندوان را نداشتند، اما امروزه با فرهنگ‌سازی مناسب صاحبان منازل با فراغ بال پذیرای گردشگران و بازدیدکنندگان هستند.

کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند؛ روستای زیبای کندوان تنها به دلیل دارا بودن ویژگی خاص و منحصربه فرد خود در نمای ظاهری ساختمان‌ها نیست که قابلیت شناساندن به دیگران را دارد، بلکه قبل از این که کندوان به صورت میراثی مورد بررسی توریسم فرهنگی ـ تاریخی قرار گیرد آب آن معروف بود، زیرا آب این روستا جنبه درمانی دارد و به نظر اهالی و کارشناسان برای رفع امراض کلیوی بسیار موثر است و سالانه هزاران نفر بخصوص بیماران سنگ کلیه برای تهیه این آب به کندوان سفر می‌کنند. با این حال تاکنون نتوانسته‌ایم جایگاه واقعی این روستای تاریخی را به جهانیان نشان دهیم.

این روستا که در 62 کیلومتری تبریز و 22 کیلومتری شهرستان اسکو در دامنه سلطان داغی واقع شده، یکی از 3 روستای صخره‌ای دنیاست. با این تفاوت که اکنون در دو روستای دیگر زندگی جاری نیست، اما در روستای کندوان حیات در قالب بافت سنتی و قدیمی همچنان ادامه دارد.

معماری خانه‌های کندوان به صورت صخره‌هایی است که در داخل صخره‌ها اتاق‌های متعددی حفر شده است. کوچه‌های کندوان نیز در حقیقت همان شیارهایی است که آب‌های جاری در دل کوه ساخته است.

سعیده دلال علیپور / جام‌جم تبریز