ضعف ساختارهای گردشگری در استان آذربایجان شرقی

البته در چند سال اخیر مسئولان استانی تلاش کرده‌اند این استان مقصد گردشگران قرار گیرد که بهبود این روند نیازمند تامین زیرساخت‌های گردشگری است که اکنون با استانداردهای ملی و جهانی فاصله زیادی دارد.

کریم رسول‌زاده، رئیس جامعه هتلداران آذربایجان شرقی، علت این مساله را فصلی‌بودن این استان می‌داند و می‌گوید: این استان حتی پیش از انقلاب از مزایای جذب توریست بهره‌ای نمی‌برد و اغلب گردشگران بخصوص اروپاییان از این استان به عنوان گذرگاه استفاده می‌کردند و بعد از یک اقامت کوتاه‌مدت، استان آذربایجان شرقی را به قصد ورود به استان‌هایی چون اصفهان و شیراز ترک می‌کردند.

وی می‌افزاید: در سال‌های اخیر حدود 44 واحد اقامتی از هتل پنج ستاره گرفته تا مهمانپذیر و هتل آپارتمان در نقاط مختلف استان ساخته شده که نیمی از آن در تبریز و بقیه در دیگر شهرستان‌های استان به مسافران خدمات ارائه می‌دهند. رسول‌زاده تعداد هتل‌های اقامتی استان را 50 درصد پایین‌تر از دیگر استان‌ها می‌داند و می‌گوید: شرایط آب و هوای سرد حاکم بر استان، باعث کاهش تقاضای مسافران و گردشگران برای اقامت در این استان شده و این امر به مقرون به‌صرفه نبودن فعالیت هتلداران در مراکز اقامتی منجر می‌شود.

وی خاطرنشان می‌کند: امروزه این مقوله تاحدودی کاهش یافته، اما برخورد نامناسب برخی اصناف با گردشگران، گرانفروشی، کمبود گردشگر در فصول پاییز و زمستان، فرسوده بودن بخشی از مهمانپذیرهای استان و دخالت نابجای برخی ناظران هتل‌ها باعث شده بحث گردشگری در استان نسبت به استان‌های همتراز از رونق کمی برخوردار باشد. با این حال از حدود ده سال پیش سعی کردیم با توسعه و بهسازی اقامتگاه‌های استان، آنها را به استانداردهای ملی نزدیک‌تر کنیم و خدمات مطلوب‌تری به مسافران و گردشگران ارائه دهیم.

رسیدن به حد ایده‌آل

حسن استوارآذر، مدیرکل امور اجتماعی استانداری آذربایجان شرقی نیز در این‌باره می‌گوید: مسئولان شهرداری، استانداری و میراث فرهنگی در جهت جذب گردشگر اقدامات زیادی انجام داده‌اند، ولی هنوز تا رسیدن به حد ایده‌آل و مطلوب فاصله زیادی داریم.

وی فصلی بودن این استان برای گردشگران را بهانه می‌داند و می‌افزاید: این‌که برخی مسئولان گردشگری ادعا می‌کنند فصلی بودن دلیل عمده ناکامی استان در جذب گردشگر است، منطقی نیست و به‌هیچ‌وجه آن را قبول نمی‌کنم، زیرا مسئولان می‌توانند با مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح، تفریحات متناسب با فصول سال را تقویت کنند و به این ترتیب، زمینه جذب مسافران و گردشگران داخلی و خارجی فراهم شود.

از نگاه استوارآذر، یکی از دلایل ناموفق بودن استان در جذب گردشگر، کم‌کاری رسانه‌ها و نبود تبلیغات مناسب است. وی می‌افزاید: در شناساندن ظرفیت‌ها و قابلیت‌های استان، رسانه‌ها و در راس آن، صدا و سیما نقش بسزایی دارند و انتظار داریم در به تصویر کشیدن اماکن دیدنی استان بیش از این اطلاع‌رسانی شود.

ورود بخش خصوصی

از آنجا که توجه به اصل 44 قانون اساسی و مشارکت بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف به توسعه و پیشرفت آن حوزه منجر می‌شود، در بخش گردشگری نیز می‌توان از بخش خصوصی استفاده بهینه کرد.

مدیرکل امور اجتماعی استانداری، بها دادن به بخش خصوصی را در مقوله گردشگری ضروری می‌داند و تاکید می‌کند: استان آذربایجان شرقی به‌دلیل قدمت طولانی و اماکن ارزشمندش از ویژگی خاص و منحصربه‌فرد در صنعت گردشگری برخوردار است. لذا با مشارکت بخش خصوصی می‌توان گردشگری و جذب توریست را تقویت کرد.

وی معتقد است: برای جذب گردشگر راه‌های زیادی وجود دارد که گردشگری سلامت یکی از این شیوه‌هاست. در سال‌های اخیر، گردشگران زیادی بخصوص از کشورهایی همچون جمهوری آذربایجان، ارمنستان و جمهوری نخجوان برای استفاده از خدمات درمانی راهی این استان می‌شوند، اما متاسفانه برای جذب اعتماد و افزایش مراودات این گردشگران کار چندانی صورت نگرفته است.

کاهش ورود گردشگران سلامت

رئیس جامعه هتلداران استان نیز در این باره می‌گوید: یکی دو سالی است به دلایل مختلف، درصد زیادی از گردشگران سلامت، پزشکان و بیمارستان‌های استان ما را برای درمان خود انتخاب نمی‌کنند و این موضوع باعث شده، حتی در ایام تابستان که اوج ورود مسافر به استان ماست، مشکل کمبود هتل نداشته باشیم، طوری که اکنون میانگین اشغال تخت هتل‌های آذربایجان‌شرقی در سال، حدود 70 درصد است.

رسول‌زاده، نبود برنامه‌ریزی و مطالعه صحیح مسئولان را دلیل عمده کاهش ورود گردشگر سلامت به استان می‌داند و می‌گوید: افزایش قیمت دارو و تعرفه‌های پزشکی و همچنین سوء‌استفاده و کلاهبرداری دلالان و رانندگانی که مسافران سلامت را به مراکز درمانی خاص هدایت می‌کردند، از عوامل مهم سلب اعتماد آنها بود. با این حال با هماهنگی میراث فرهنگی راهکارهایی چون گران‌نکردن قیمت هتل‌ها را عملیاتی کردیم تا مسافران سلامت با امنیت بیشتری به استان ما مراجعه کنند.

وی معتقد است: نباید از خواسته و سلیقه گردشگران خارجی غافل بمانیم. گردشگران خارجی که به استان سفر می‌کنند، به علت نوع زندگی و عاداتشان توقع بیشتری از بابت کیفیت خدمات دارند. بنابراین باید تلاش کنیم خدماتی که به آنها ارائه می‌شود، از هتل محل اقامت گرفته تا رستوران، انواع غذاها و نحوه بازدید در سطح مطلوب باشد.

کمبود هتل

به اعتقاد احتشام حاجی‌پور، رئیس شورای اسلامی استان، کمبود هتل‌ها و مراکز اقامتی از دلایل کاهش ورود گردشگر به این استان است.

وی توضیح می‌دهد: وقتی تعداد گردشگر ورودی به استان همزمان با شروع فصل تابستان یکباره افزایش می‌یابد، هتل‌ها و مراکز اقامتی پر می‌شود و تازه مسئولان و مدیران مربوطه یادشان می‌افتد که در استان ما زیرساخت‌های گردشگری کافی نیست و به فکر ضرورت ساخت هتل می‌افتند و بعد از اتمام تعطیلات تابستان همه چیز فراموش می‌شود تا این‌که تابستان سال دیگر فرا رسد و این قضیه همچنان ادامه پیدا می‌کند. این در حالی است که تبریز به جهت موقعیت سیاسی، فرهنگی، گردشگری و جغرافیایی می‌تواند پذیرای جمع زیادی از گردشگران داخلی و خارجی در ایام مختلف سال باشد و بی شک سرمایه‌گذاری در صنعت هتلداری سودآور خواهد بود.

سعیده دلال علیپور - جام‌جم