۵ تمرین عملی برای مقابله با وسواس

جام جم سرا- دختری ۱۹ ساله‌ام که حدود ۳ سال است وسواسی شده‌ام و به تمیز بودن تمام وسایل خانه حساسم. متاسفانه هیچ کس هم مرا درک نمی‌کند و هر روز عذاب می‌کشم. به همین دلیل آرامش ندارم و از زخم زبان‌های دوست و آشنا رنج می‌برم.

کد خبر: ۸۰۰۳۱۵

پاسخ مشاور: اجازه دهید در ابتدا یک نکته را کاملا برایتان روشن کنم: ابتلا به این اختلال تقصیر شما نیست چرا که شما مسئول ساختار زیست‌شناختیتان نیستید.
وسواس‌های فکری هنگامی به وجود می‌آید که افکار مزاحم به شکلی سوء تعبیر شده که اضطراب زاست. افراد وسواسی برای رهایی از این افکار ناخوشایند، با انجام یکسری رفتار‌ها، اضطرابشان را کاهش می‌دهند. آمادگی ذهنی شما برای شروع درمان و تلاش برای رهایی از این افکار، بخش مهم درمان این اختلال محسوب می‌شود. در ادامه راهبردهایی بیان شده که شما را در این امر یاری خواهد کرد.

۱-علت را جست‌و‌جو کنید:
فهمیدن اینکه چه چیزهایی به ایجاد این افکار وسواسی در شما منجر شده است، نه تنها در کشف راه‌های بهبودی کمک می‌کند بلکه می‌تواند اضطراب حاصل از این افکار را نیز در شما کاهش دهد. برای این منظور در برگه‌ای مشاهدات، تجربه‌ها و منابع با نفوذ مثل رسانه، دوستان و خانواده را که در این زمینه احتمالا اثرگذار بوده‌اند یادداشت کنید. در قسمت منابع با نفوذ می‌توانید به نقش یکی از دوستانتان اشاره کنید؛ برای مثال: یادم می‌آید که دوستم مریم هم وسواس تمیزی داشت.

۲-افکار و رفتارهای وسواسیتان را شناسایی کنید:
سه تا از این فکرهای وسواسی رادر نظر بگیرید؛ مثلا از خودتان بپرسید که کدام فکر بیشتر اذیتتان می‌کند؟ یا اینکه کدام فکر وسواسی بیشتر به ذهنتان می‌آید؟ آن‌ها را یادداشت کنید و رفتارهایی را که برای رهایی از آن‌ها انجام می‌دهید نیز، در مقابل آن‌ها بنویسید.

۳-موضوع آغازگر را بیابید:
حال که مهم‌ترین افکار وسواسی خودتان را مشخص کردید، موقعیت‌ها یا عواملی که این افکار را به ذهنتان متبادر می‌کنند، یادداشت کنید. برای مثال از خودتان بپرسید که وقتی چه چیزهایی در خانه تمیز نباشند، این افکار به سراغم می‌آیند؟ یا چه چیزهایی باعث می‌شود به تمیزکاری بپردازید؟ هرگاه آغازگر جدیدی را پیدا کردید به یادداشتتان بیفزایید.

۴-رفتارهای اجتنابیتان را بشناسید:
اجتناب از موقعیت خطرناک، امری طبیعی است احتمالا شما هم اجتناب‌هایی در رابطه با افکارتان تجربه می‌کنید. لازم می‌دانم توجه شما را به این نکته جلب کنم که اجتناب فقط به طور موقت به شما آرامش می‌دهد و در واقع یک راهبرد غیرموثر است. پس لازم است این الگوی اجتنابی تداوم بخش را بشناسید تا قادر باشید بر آن غلبه کنید. برای این منظور مواردی را که به علت افکار وسواسی از آن‌ها اجتناب می‌کنید یادداشت کنید؛ مثلا از خودتان بپرسید که از کدام موقعیت، مکان یا شیء اجتناب می‌کنید؟

۵-با اجتناب‌هایتان مواجه شوید:
پس از شناسایی این موارد، تصور کنید که با آن‌ها مواجه شده‌اید، پس از چند بار تکرار این تمرین ذهنی، به صورت واقعی با آن‌ها مواجه شوید و در موقعیت اضطراب زا باقی بمانید تا بتوانید این الگوی پایدار اجتناب‌هایتان را بشکنید. در ابتدا که با این موقعیت‌ها روبه رو می‌شوید طبیعی است که اضطرابتان افزایش یابد، اما اگر در موقعیت بمانید خود به خود از شدت اضطرابتان کاسته می‌شود. (فاطمه شیبک - کار‌شناس ارشد روان‌شناسی/ خراسان)

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.