داروهایی که سلامت چشم را نشانه می‌گیرند

مصرف داروهای حاوی کورتون مسلما بی‌خطر و بی‌عارضه نیست. در بین مجموعه عوارضی که این داروها به دنبال دارند، احتمال بروز اختلالات بینایی اهمیت زیادی دارد. داروهای خوراکی کورتون‌دار بعد از چند روز مصرف، باعث افزایش فشار داخل چشمی (آب سیاه یا گلوکوم) می‌شوند و مصرف طولانی‌مدت و بدون کنترل این داروها خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش می‌دهد. علاوه بر این مشاهده شده مصرف خوراکی کورتیکواستروئید‌ها باعث تشدید تبخال یا هرپس قرنیه چشم یا بروز برخی بیماری‌های ته چشم می‌شود. اگر بعد از مصرف داروهای کورتون با نشانه‌های غیرعادی در چشم مواجه شدید، حتما به پزشک اطلاع دهید و داروهای حاوی کورتون را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.

هیدروکسی کلروکین

هیدروکسی کلروکین جزو داروهایی است که برای مقابله با پُلی‌آرتریت روماتوئید تجویز می‌شود، اما مصرف خودسرانه یا طولانی‌مدت این داروها خطر بروز آسیب‌های جبران‌ناپذیر در شبکیه چشم را بالا می‌برد. عوارض به وجود آمده در شبکیه چشم با توجه به حساسیت بیمار به دارو و دوز داروی مصرفی متفاوت است. متاسفانه در موارد مصرف طولانی‌مدت برای چندین سال مداوم از این داروها مواردی از نابینایی نیز گزارش شده است. مصرف کوتاه‌مدت این دارو نیز ممکن است به مشکلاتی مثل دیدن هاله نور، تاری دید یا حساسیت به نور و... منجر شود. خوشبختانه با قطع مصرف دارو این علائم هم برطرف می‌شوند. توصیه می‌شود افرادی که به‌طور مرتب داروی هیدروکسی کلروکین را مصرف می‌کنند، در سال اول مصرف هر سه ماه یکبار و در سال‌های بعد هر شش ماه یکبار به چشم پزشک مراجعه کنند تا میدان دید آنها کنترل شود.

ویاگرا

در سراسر جهان میلیون‌ها مرد به طور خودسرانه از داروهای تقویت‌کننده قوای جنسی مثل ویاگرا استفاده می‌کنند، بدون توجه به این‌که این داروها ممکن است مشکلات جدی برای سلامت چشم‌ها ایجاد کند. در سال 2005، محققان آمریکایی در هفت مرد مصرف‌کننده ویاگرا کاهش ناگهانی بینایی را مشاهده کردند. این مردان با مصرف ویاگرا از مشکل نوروپاتی قدامی غیرآرتریتیکی عصب بینایی (NAION) رنج می‌بردند. این بیماری که امکان دارد به نابینایی منجر شود، زمانی بروز می‌کند که جریان خون در ناحیه عصب‌های بینایی دچار اختلال ‌شود. علاوه بر این 6 تا 7 درصد آقایانی که از این داروهای تقویت‌کننده جنسی استفاده می‌کنند، زمانی که به شیئی نگاه می‌کنند در اطراف آن یک هاله آبی رنگ می‌بینند. افرادی که با مصرف ویاگرا دچار کاهش بینایی می‌شوند، باید حتما مصرف دارو را قطع و با پزشک مشورت کنند.

قطره‌های چشم

اگر به دلیل ابتلا به بیماری چشمی از قطره یا پمادی بر پایه کورتیکواستروئید (کورتون)‌ مصرف می‌کنید، توجه بیشتری به سلامت چشم‌ها داشته باشید. قطره‌های بر پایه کورتیکواستروئیدها باعث تشدید تبخال یا هرپس قرنیه می‌شوند. در این صورت بیمار احساس می‌کند که یک جسم خارجی داخل چشم رفته یا زخمی در سطح قرنیه وجود دارد. این مشکل از دو تا سه روز بعد از شروع مصرف قطره یا پماد تشدید پیدا می‌کند. از دیگر خطرات استفاده طولانی‌مدت از کورتیکواستروئیدهای موضعی می‌توان به افزایش فشار داخلی چشم یا آب سیاه یا گلوکوم اشاره کرد. علاوه بر این، امکان عادت بیمار به استفاده از قطره‌های کورتونی نیز وجود دارد. به این ترتیب که برای درمان ورم ملتحمه آلرژیک قطره‌های کورتون تجویز می‌شود و زمانی که میزان استفاده کاهش پیدا می‌کند یا دارو قطع می‌شود، علائم التهاب دوباره بروز می‌کند. به این حالت «اعتیاد کورتونی» یا «وابستگی استروئیدی» گفته می‌شود. البته این مشکل چندان رایج نیست و زمانی که فرد دارو را به صورت طولانی‌مدت یعنی ماه‌ها و حتی سال‌ها مصرف می‌کند، اتفاق می‌افتد. توصیه می‌کنیم صرفا زمانی از قطره‌های چشمی استفاده کنید که پزشک تجویز کرده باشد. از استفاده خودسرانه از این قطره‌ها و پیشنهاد آن به دیگران اکیدا خودداری کنید. مصرف خوراکی کورتون‌ها نیز به سلامت چشم‌ها آسیب می‌زند. حتما دارو را طبق دستور پزشک استفاده کنید.

آمیودارون

داروی آمیودارون که برای درمان بیماری‌های قلبی تجویز می‌شود، امکان آسیب به قرنیه چشم را بالا می‌برد. مصرف طولانی‌مدت آمیودارون باعث تشکیل رسوباتی در قرنیه می‌شود که معمولا بی‌خطر بوده و اختلالی در بینایی ایجاد نمی‌کند، اما زیاد و حجیم شدن این رسوبات باعث می‌شود فرد احساس کند از پشت شیشه کثیف به اشیا نگاه می‌کند. البته این مورد چندان رایج نیست، اما تجمع چنین رسوباتی همچنین می‌تواند مشکلاتی برای بیمار ایجاد کند. توصیه می‌شود افرادی که تحت درمان با این داروها هستند، به طور مرتب به چشم پزشک مراجعه کنند. اگر با مصرف داروی آمیودارون مشکلی در قدرت بینایی آنان به وجود بیاید، حتما مشکل را با پزشک خود در میان بگذارید.

ادویل و پروفن

داروهای ضدالتهاب در بین عوارض جانبی بیشماری که دارند به بینایی نیز آسیب می‌زنند. این داروها که در بین مردم شناخته شده و بسیار مصرف می‌شوند، باعث بروز مشکلاتی در سطح قرنیه شده و فرد احساس می‌کند که در چشم‌هایش شن ریخته شده است.

احساس شن در چشم بعد از چند روز از شروع مصرف این داروها بروز می‌کند. این مساله تا حدودی رایج است، اما بندرت تبدیل به مشکل حادی می‌شود. در حالت کلی توصیه می‌کنیم با مشاهده هرگونه تغییری در چشم‌ها مصرف دارو قطع شود. از مصرف خودسرانه و بی‌رویه ادویل و پروفن خودداری کنید و اگر چنین علائمی مشاهده کردید، برای اطمینان خاطر به چشم پزشک مراجعه کنید.

آلپرازولام

قرص‌های اعصاب و آرامبخش مثل آلپرازولام و دیازپام که برای رفع استرس و اضطراب یا اختلالات خواب و... مصرف می‌شوند، خطر بروز اختلالات بینایی را بالا می‌برند. این داروها باعث بروز خشکی چشم و در موارد نادر آب سیاه حاد می‌شوند. در گام اول توصیه می‌شود که افراد از مصرف خودسرانه و بی‌رویه قرص‌های اعصاب بپرهیزند. در صورت مشاهده هرگونه تغییر در حس بینایی خود حتما به چشم پزشک مراجعه کنید.

داروهای ضدآلرژی

آنتی‌هیستامین‌ها که بویژه برای مقابله با تب یونجه تجویز می‌شوند، عوارضی در چشم‌ها به‌جا می‌گذارند. این داروها باعث بروز حساسیت به نور و خشکی چشم‌ها می‌شوند. خوشبختانه این عوارض به طور کلی چندان جدی نیست و با کاهش دوز دارو یا قطع آن برطرف می‌شود.

(سیب-ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)