شورایی که خیال فعال شدن ندارد

به گزارش جام جم کلیک،شورای عالی فضای مجازی، اسفند امسال وارد دوره چهار ساله دوم فعالیت خود می‌شود، با وجود این اعضای جدید حقیقی و حقوقی آن، طی حکمی در نیمه شهریور گذشته منصوب شدند.

رئیس‌جمهور، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه قضاییه، رئیس سازمان صداوسیما، دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی ، دادستان کل کشور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر اطلاعات، وزیر آموزش و پرورش، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور،

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران و فرمانده نیروی انتظامی در مقام اعضای حقوقی و سیدسعیدرضا عاملی، حمید شهریاری، رضا تقی‌پور، مهدی اخوان‌بهابادی، مسعود ابوطالبی، کامیار ثقفی، رسول جلیلی و سیدعزت‌الله ضرغامی در ترکیب اعضای جدید حقیقی این شورا انتخاب شده‌اند.

ماموریت‌های جدید

سیاستگذاری، مدیریت کلان و برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری‌های بهنگام و همچنین نظارت کارآمد در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات، وظیفه اصلی این تشکیلات قلمداد می‌شود.

در نامه اخیر رهبر معظم انقلاب، ده ماموریت جدید برای شورای عالی فضای مجازی تعریف شده است.

تسریع در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، اهتمام به سالم‌سازی و حفظ امنیت همه‌جانبه فضای مجازی و ارتقای فرهنگ کاربری و سواد فضای مجازی جامعه در کنار تدوین و تصویب نظام‌های امنیتی، حقوقی، قضایی و انتظامی موردنیاز این فضا از جمله وظایف جدید این شوراست. اما یکی از مهم‌ترین
‌بندهای ماموریتی به انحلال شوراهای عالی مصوب گذشته که موازی این شورا فعالیت می‌کند، اشاره دارد.

در این بند گفته شده به‌منظور تحکیم جایگاه فراقوه‌ای و موقعیت‌ محوری و کانونی شورای عالی و نیز انتقال وظایف آن شوراها به شورای عالی فضای مجازی، شوراهای عالی موازی و مصوب در گذشته باید منحل شوند.

پرونده انحلال شوراهای عالی نظیر شورای عالی اطلاع‌رسانی، شورای عالی انفورماتیک و... پیشتر نیز بارها باز شده بود، اما هرگز حل این مساله به جای خوبی منتهی نشد.

جلسه بی‌جلسه

یکی از جدی‌ترین مشکلات، تشکیل نشدن جلسات شورای عالی فضای مجازی است، آن هم برای شورایی که مدیریت حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، اصلی‌ترین رسالتش است.

بی‌انضباطی در تشکیل جلسات شورا طی سه سال گذشته به قدری مشهود بوده که صدای اعضای این شورا را نیز درآورده است.

برخی حتی روزه سکوت شورای عالی فضای مجازی را به منزله‌ فرمان گرفتن آن شورا از وزارت ICT قلمداد می‌کنند.

مهرماه گذشته بود که عزت‌الله ضرغامی با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود، این مجمع را نقد کرد.

او نوشت: «پس از گذشت یک ماه از ملاقات اعضای شورای عالی فضای مجازی با رهبر‌معظم‌انقلاب و تاکیدات چندباره‌ ایشان بر ماموریت‌های مهم شورا، تا امروز فقط یک جلسه، آن هم برای تغییر دبیر شورا تشکیل شده است.

ده‌ها دستور مهم و کارشناسی شده، کماکان پشت در شورا معطل تشکیل جلسات منظم است تا مورد بحث و تصمیم‌گیری قرار گیرد.

راه‌اندازی شبکه‌ ملی اطلاعات که بسترساز و زیربنای اقدامات بعدی است، در اولویت قرار دارد.»

مرداد گذشته نیز یکی از اعضای حقوقی شورای عالی فضای مجازی با اشاره به برگزار نشدن منظم جلسات این شورا گفته بود: «اعضای شورای عالی فضای مجازی اعتراض خود را در این زمینه به رئیس جمهور اعلام کرده‌اند.»

احمد سالک‌کاشانی آن زمان اعلام کرده بود: «متاسفانه با گذشت بیش از چهار ماه از آخرین تشکیل جلسه شورای عالی فضای مجازی، همچنان بی‌نظمی و تاخیر در برگزاری این جلسات دیده می‌شود و دلیل آن مشخص نیست.

این در حالی است که بسیاری از طرح‌ها و موضوعات نیازمند سیاستگذاری در فضای مجازی معطل مانده و امید می‌رود این بی‌نظمی‌ها ادامه پیدا نکند.»

تمام این جریانات در حالی به قوت خود باقی است که طبق آیین‌نامه شورای عالی فضای مجازی، جلسات این شورا باید هر دو هفته یک بار برگزار شود.

این در حالی است که با وجود تماس‌های مداوم خبرنگار کلیک برای گفت‌وگو با مسئولان شورای عالی فضای مجازی، مدیر روابط عمومی این شورا در پاسخ به چرایی برگزار نشدن جلسات گفت جلسات شورا به‌طور منظم برپا می‌شود و امکان انجام مصاحبه با هیچ‌یک از مسئولان را فراهم نکرد.

اعضای حقیقی شورا نیز در تماس‌های مکرر خبرنگار کلیک اعلام کردند که تمایلی به اظهارنظر درباره این مساله ندارند و سکوت پیشه کردند.

پرونده‌های ناتمام

چندی پیش رئیس کمیته فناوری‌های نوین مجلس از عملکرد متولیان حوزه فناوری اطلاعات و فضای مجازی کشور از جمله وزیر ارتباطات و دبیر شورای عالی فضای مجازی انتقاد کرد.

محمد سلیمانی در گفت‌وگو با مهر، ‌بویژه اجرا نشدن طرح شبکه ملی اطلاعات را از سوی این دو نهاد به باد انتقاد گرفت و گفت: «طی سال‌های 93 و 94 بیش از 2600 میلیارد تومان بودجه برای شبکه ملی اطلاعات در نظر گرفته شد، اما هنوز معلوم نیست این شبکه تعریف و اجرا شده است یا خیر.»

او با بیان این‌که هیچ‌کس در زمینه شبکه ملی اطلاعات پاسخگو نیست، گفته است: «زمانی، دبیر وقت شورای عالی فضای مجازی در مورد این طرح، اظهاراتی را عنوان کرد و از وزارت ارتباطات خواست برنامه شبکه ملی اطلاعات را به شورای عالی فضای مجازی ارائه کند.

اما اکنون و با تغییر دبیر شورای عالی فضای مجازی هیچ‌گونه سختگیری و نظارتی در این زمینه صورت نمی‌گیرد.»

سال‌هاست موضوع راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات در ایران مطرح شده؛ طرحی که گاه با نام اینترنت پاک نیز در اذهان عمومی نقش می‌بندد.

مسئولان با عملیاتی کردن آن، نوید برقراری ارتباطات ارزان‌تر و گسترده‌تر را به مردم داده‌اند، اما با وجود این بدرستی مشخص نیست این طرح در کدام پله نردبان صعود ایستاده است.

موضوع فیلترینگ هوشمند، از دیگر مواردی است که طرح مساله آن از سوی شورا ارائه شد و مهر سال گذشته، مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرد بهره‌برداری از اولین نرم‌افزار فیلترینگ هوشمند کشور با حمایت این مرکز آغاز شده است؛ اما هنوز خبری از برون‌دادهای این نرم‌افزار نیست و جالب این‌که وزارت ارتباطات پروژه دیگری در این زمینه را دنبال کرد.

تعامل برای هیچ

تعامل میان نهادهای مختلف اجرایی، یکی از اصول اساسی شورای عالی فضای مجازی است. حضور تمام روسای قوا در شورای عالی فضای مجازی نشان می‌دهد در حد یک شورا در درون دولت نمی‌توان برای موضوع فناوری اطلاعات سیاستگذاری کرد.‌

جذاب‌سازی و غنی‌سازی محتوا و خدمات بومـی برای پاسخگویی حداکثری به نیازهای داخلی، آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی در جهت بالا بردن سواد اینترنتی، مشارکت حداکثری نیروها و تشکل‌های مردمی متعهد در یک فضای رقابتی برای بهره‌برداری بهینه از فرصت‌ها، ساماندهی تبادل اطلاعات با شبکه جهانی و حضور خلاقانه جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی در دو عرصه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری از جمله اهداف تعریف شده در اساسنامه شورای عالی فضای مجازی است.

بنا بود با تشکیل این شورا نقطه متمرکزی برای سیاستگذاری، تصمیم‌گیری و هماهنگی در فضای مجازی کشور به وجود آید، اما با ورق زدن کارنامه سه ساله این شورا و همچنین مرکز ملی فضای مجازی بندرت می‌توان به یک سیاستگذاری، تصمیم یا مصوبه سرنوشت‌ساز دست یافت.

کارنامه‌ای که یک‌ونیم سال اول آن در درگیری با حواشی تقریبا هیچ نکته خاصی جز تصویب آیین‌نامه داخلی این شورا، شرح وظایف و اختیارات اعضا را در خود جای نمی‌دهد و بعد از آن هم در فضایی نسبتا آرام‌تر همچنان دور از ماموریت‌های تعریف‌شده‌اش عمل می‌کند.

فاطمه عبدالعلی‌پور

ضمیمه کلیک