سرانجام سیمکارت‌های بدون نام و نشان

به گزارش جام جم کلیک،این کمیته در حقیقت برای جلوگیری از انتقال ترافیک غیرمجاز که بخش عمده‌ای از این فرآیند به‌واسطه سیمکارت‌ها اتفاق می‌افتاد تشکیل شد، اما ساماندهی بازار مغشوش سیمکارت‌های بی‌هویت مساله دیگری بود که در بطن تصمیمات این کمیته جای می‌گرفت.

انجام کلاهبرداری‌های متعدد و حتی تشکیل پرونده‌های جنایی در محاکم قضایی، دستاویزهای محکمی برای ضرب‌الاجلی‌تر کردن این تصمیمات بود.

سیمکارت فاقد کد ملی نداریم

رگولاتوری نخست به پایگاه داده اپراتورها مراجعه کرد و در پی شناسایی سیمکارت‌هایی برآمد که صاحبان آنها تا آن لحظه هویت‌شان را اعلام نکرده بودند.

بنابراین در اقدامی هماهنگ، تمام اپراتورهای تلفن همراه پیامک‌هایی را با مضمون لزوم ارسال کد ملی به مشترکان خود ارسال کردند تا آنها هویت‌شان را احراز کنند.

این فرآیند تقریبا از شهریور 93 تا فروردین 94 ادامه یافت و در این فاصله بخش عمده‌ای از سیمکارت‌ها شناسایی شد.

غلامرضا داداش‌زاده، معاون نظارت و اعمال مقررات رگولاتوری در گفت‌وگو با خبرنگار کلیک از موفقیت‌آمیز بودن این مرحله خبر می‌دهد و می‌گوید: «پایگاه داده رایتل و تالیا از ابتدا کامل بود، اما بیشترین نقص اطلاعاتی مربوط به اپراتورهای ایرانسل و همراه اول بود.»

به گفته او، در حال حاضر سیمکارتی که فاقد کد ملی باشد نداریم، اما استناد کدهای ملی ثبت شده به تمام مالکان سیمکارت‌ها را نمی‌توان با قاطعیت پذیرفت.

بنابر آخرین گزارش اعلام شده از سوی دفتر بررسی‌های اقتصادی وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات در خصوص وضعیت تلفن همراه، 72میلیون سیمکارت با ضریب نفوذ 09/92 درصدی در ایران فعال است.

تعبیر دقیق‌تری که از گفته معاون سازمان تنظیم مقررات می‌توان به دست آورد این است که از مجموع سیمکارت‌های دایر و فعال موجود کماکان سیمکارت‌هایی وجود دارد که نمی‌توان به هویت اعلامی آنها در دیتابیس اپراتورها اعتماد کرد.

محکم‌تر کردن ریسمان‌های قانونی

در ادامه این فعالیت‌ها، ساماندهی دفاتر امور مشترکان و دفاتر پیشخوان در دستور کار قرار گرفت. با توجه به بروز تخلفات عدیده از سوی این دفاتر، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور به بستن یا تعلیق دفترهای متخلف اقدام کرد.

تا جایی‌که اکنون 121 دفتر پیشخوان و خدمات ارتباطی به دلیل سوءاستفاده از اسناد هویتی افراد تعطیل شده‌اند.

به گفته داداش‌زاده، بیشترین تخلفات در تهران و البرز روی داده و مسئولان این دفاتر با سوءاستفاده از اسناد هویتی، سیمکارت‌ها را به نام دیگران ثبت می‌کردند.

از آنجا که چنین سوءاستفاده‌هایی به منزله جرم اقتصادی و امنیتی محسوب و متخلف به دستگاه قضایی معرفی می‌شود.

رگولاتوری از ابتدای امسال بازرسی‌های سخت‌تری را درپیش گرفته و در کنار آن، اپراتورها نیز کنترل‌های دوره‌ای خود را با دقت بیشتری انجام می‌دهند.

سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، با توجه به این‌که مسئولیت هر گونه تخلفی در ارتباط با ثبت سیمکارت‌ها و هویت مالکان به عهده اپراتورهاست.

برای آنها جریمه بسیار سنگینی در نظر گرفته تا جایی‌که اپراتور به ازای کشف حتی یک تخلف باید جریمه‌ای نقدی معادل 5/1میلیارد تومان بپردازد بنابراین اپراتورها بیش از پیش و با حواس جمع‌تری مراقب داده‌های ثبت شده مشترکان‌شان هستند.

هر مالک و این همه سیمکارت؟

چندی پیش نیز در خبرها آمد که واگذاری بیش از ده سیمکارت به یک مالک ممکن نیست؛ اقدامی که در کامل‌تر کردن چرخه نظارتی روی داد.

معاون نظارت و اعمال مقررات رگولاتوری همچنین از برنامه این سازمان برای برچیدن امکان ارائه اطلاعات هویتی مشترکان به دفاتر خدمات ارتباطی و پیشخوان طی دو سال آینده خبر داده و می‌گوید:

«باید سامانه‌های این دفاتر به سامانه‌های مادر متصل شوند و فقط با ارائه یک شناسه منحصربه‌فرد بتوان به اطلاعات مشترکان دسترسی یافت؛ سامانه‌های اصلی که مدیریت آنها می‌تواند به عهده رگولاتوری باشد و اجرایش دست سازمانی مثل ثبت احوال و وزارت کشور.»

رونمایی از چند سامانه

رگولاتوری در حوزه پیشگیری دست به اقداماتی جدی زده است. در حال حاضر تمام اپراتورهای تلفن همراه به سامانه کشف تقلب مجهز هستند.

به‌این‌ترتیب هر سیمکارتی که بخواهد ترافیکی غیرمجاز از مرز ایران عبور دهد، بلافاصله شناسایی می‌شود.

طراحی و پیاده‌سازی سامانه جامع و یکپارچه‌ تحت عنوان «شاهکار» فعالیت دیگری در مسیر شناسایی هویت واقعی مالکان سیمکارت‌هاست.

شاهکار، سامانه‌ای برای شناسایی و احراز هویت مشترکان است. این سامانه به پایگاه داده ثبت احوال و اپراتورها متصل است.

در حال حاضر این سامانه برای رایتل به‌طور کامل پیاده‌سازی شده، اما اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و تالیا در فاز آزمایشی به سر می‌برند و هنوز تمام دفاترشان به شاهکار متصل نشده است.

طی چند هفته آینده نیز بناست سامانه جدیدی به نام «اطلاعات تعداد سیمکارت‌های مشترکان» در سایت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی رونمایی شود.

مشترکان تمام ا‍پراتورها با دسترسی به این سامانه از تعداد سیمکارت‌هایی که به نام آنها ثبت شده آگاهی می‌یابند، حتی سیمکارت‌هایی که تا به حال نمی‌دانسته‌اند با کد ملی آنها فعال است و در دست شخص دیگری قرار دارد.

پیش‌نویس مصوبه «ساماندهی هویتی خدمات مخابراتی و فناوری اطلاعات» نیز بتازگی در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تنظیم شده که تا پایان امسال به تمام دفاتر پیشخوان و خدمات ارتباطی ابلاغ می‌شود.

در این مصوبه آمده است کسانی که می‌خواهند خدمات بگیرند به چه صورتی باید هویت‌شان احراز شود. بخشی از کلیات این مصوبه جدید نیز پیشتر در قالب مصوبه 190 ابلاغ شده بود.

بدرستی مشخص نیست فرآیند پاکسازی یا cleaning چقدر در ایران زمان می‌برد و با این‌که طبق گفته مسئولان، دیگر سیمکارت بی‌هویت نداریم.

اما هنوز وجود سیمکارت‌های جعلی به منزله هشدار و زنگ خطری است که آگاهی بیشتر ما را برای نیفتادن در دام کلاهبرداری‌ها و سوءاستفاده‌های قضایی طلب می‌کنند.

فاطمه عبدالعلی‌پور

ضمیمه کلیک