مشکلات ژاپنی‌ها برای برنامه‌ریزی سفر نخست‌وزیر به تهران

رضا نظرآهاری، سفیر ایران در ژاپن همچنین با اشاره به برخی اخبار مبنی بر به تعویق افتادن سفر شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن به ایران می‌گوید: تاکنون هیچ‌گاه زمان مشخصی به طور رسمی برای این سفر تعیین نشده بود که به تعویق افتاده باشد، اما به نظر می‌رسد ژاپنی‌ها برای انجام این سفر جدی هستند:

میزان فروش نفت به ژاپن در دوران تحریم و در حال حاضر به چه میزانی است و آیا پس از برجام تغییری در فروش نفت کشورمان به ژاپن ایجاد شده است؟

پیش از تحریم‌ها، نزدیک به 10 درصد از نفت وارداتی ژاپن از ایران تامین می‌شد. در دوره تحریم، به دلیل فشارها و تحریم‌هایی که آمریکا نسبت به کشورهای واردکننده نفت از ایران اعمال کرد، بیشتر کشورها واردات نفت ایران را کاهش دادند که از جمله آنها ژاپن بود و این کشور، واردات نفت از ایران را به نصف تقلیل داد، اما خوشبختانه پس از رفع تحریم‌ها و با تلاشی که از سوی مقامات وزارت نفت و دیگر نهادها صورت گرفته، مذاکراتی انجام شد و شاهد افزایش سهم ایران در بازار نفت ژاپن هستیم. در حال حاضر به سهم حدود 8 ـ7 درصدی رسیده‌ایم که امیدواریم در آینده به همان سهم 10 درصدی پیش از تحریم بازگردیم.

آیا ژاپن تمام پول نفت ایران را پرداخت کرده است؟

خوشبختانه در میان کشورهایی که در دوره تحریم از ایران نفت وارد می‌کردند، ژاپن سابقه بهتری دارد. در دوره پیش از برجام، جمهوری اسلامی توانست با افتتاح یک حساب ویژه، بخش مناسبی از درآمد حاصل از فروش نفت خود به ژاپن را که در بانک‌های این کشور بلوکه می‌شد، در راستای خرید اقلام بشردوستانه در ژاپن و سایر نقاط دنیا استفاده کند. در حال حاضر هم بقیه درآمد حاصله از فروش نفت از طریق بانک‌های ژاپنی در اختیار بانک مرکزی قرار دارد. پس از دوره تحریم و در حال حاضر مبلغ آنچنانی انباشته نیست که مدیریت این درآمد نیز در اختیار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد و مشکل چندانی در استفاده از درآمدهای نفتی خود نداریم.

درباره آخرین وضعیت زمان سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران و علت تعویق سفر وی توضیح‌ می‌دهید؟

آقای شینزو آبه و دستگاه سیاست خارجی ژاپن، سفر وی را در دستور کار خود دارند. نخست‌وزیر ژاپن هم شخصا به آن اشاره کرده، اما تاکنون تاریخی برای این سفر ارائه نشده است. ژاپن در ماه‌های گذشته با تحولات داخلی ازجمله انتخابات، تحولات حزبی و لوایح مهم مطرح در مجلس این کشور مواجه بوده است و درعین حال تحولات بین‌المللی نیز روی ژاپن اثر می‌گذارد. از این جهت تنظیم وقت سفر برای ژاپن ظاهرا به آسانی امکان‌پذیر نبوده و بنابراین نمی‌توان گفت تاریخی برای این سفر مشخص شده بود که حالا بگوییم این سفر به تعویق افتاده است. از ابتدا نیز اعلام شده بود در اولین فرصت ممکن این سفر انجام خواهد شد، حال این موضوع ممکن است طولانی شده باشد. البته بعضی رسانه‌ها، گمانه‌زنی‌هایی در مورد زمان سفر داشتند که هیچ‌گاه به طور رسمی از سوی مقامات ژاپنی به ما اعلام نشد. دولت ژاپن همچنان سیاستش این است که آقای آبه در اولین فرصت به ایران سفر کند، آن‌گونه که ما نیز می‌بینیم در انجام این سفر جدی هستند، اما به دلایلی که گفتم تاکنون نتوانسته‌اند هیچ تاریخی به ما ارائه کنند. این سفر از این جهت که اولین سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران پس از انقلاب خواهد بود، اهمیت تاریخی زیاد دارد و انتظار دو کشور از دستاوردهای آن بالاست. دو طرف در حال کسب آمادگی برای پربارتر کردن این سفر هستند.

برخی تحلیلگران علت تاخیر در انجام سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران را انتظار آنها برای مشخص شدن نتیجه انتخابات آمریکا و در حال حاضر تاثیر نتیجه انتخابات انجام شده در آمریکا بر تحولات می‌دانند. آیا چنین تحلیل‌هایی را قبول دارید؟

هر کشوری پارامترهای خاص خود را برای تصمیم‌گیری دارد، اما با توجه به این‌که ژاپن شاهد سفر بالاترین مقامات همسایه خود (چین و کره جنوبی) به ایران بوده است، تصور نمی‌کنم که صرفا نتیجه انتخابات آمریکا، ملاک تصمیم‌گیری مقامات ژاپنی باشد، هرچند نمی‌توان این موضوع را بی‌تاثیر دانست. همان‌طور که گفتم، کسانی هم که از نزدیک تحولات داخلی ژاپن را دنبال می‌کنند، می‌دانند که به خاطر تحولات داخلی ژاپن و به دلیل الزام نخست‌وزیر ژاپن به حضور در مجلس این کشور در بررسی لوایح مهم و مباحث حزبی، همیشه تعیین زمان سفرهای آقای آبه به خارج از ژاپن، نه فقط به ایران بلکه بسیاری از کشورهای دیگر، تحت تاثیر قرار گرفته است.

مریم شریف‌زاده - سیاسی روزنامه جام جم