ترس کودک باید درمان شود

ترس، یکی از واکنش‌‌های طبیعی است که هر انسانی در مقابل تهدید یا خطر از خود نشان می دهد و وجود مقداری از آن برای محافظت از خود طبیعی است.

اولین ترس سه تا هشت ماهگی با دیدن افراد ناآشنا تجربه می‌شود. کودک با دیدن افراد غریبه گریه می‌کند و این نوع ترس تا دو سالگی کاهش می‌یابد، اما زمانی که ترس کودک، افراطی و غیرمنطقی و واکنش‌های ناشی از آن بیش از حد باشد، والدین نگران می‌شوند و مایلند ترس کودک خود را برطرف کنند.

نحوه برخورد والدین و مراقبان کودک، اطرافیان و معلم و افراد بزرگسال در شکل‌گیری ترس کودک و تقویت آن موثر است.

تعریف داستان‌های ترسناک و دیدن فیلم‌های ترسناک و داستان‌هایی درباره جن و دیو در ترسیدن خیالی کودک نقش مستقیم دارد. از موارد دیگری که در ایجاد ترس کودکان موثر است، ‌می‌توان به این موارد اشاره کرد:

داشتن والدین ترسو، تنبیه یا تهدید بیش از حد، کمبود محبت، محرومیت اجتماعی، وضعیت‌های جدید و تغییر در محیط خانواده، کار کردن با اسباب‌بازی‌هایی که صداهای شدید و بلند دارد و عملکرد آن به کودک یاد داده نشده است، تجارب غم‌انگیز، مانند تصادف، مرگ نزدیکان و طلاق والدین. اگر ترس کودکان درمان نشود، رفته رفته شدیدتر و تبدیل به فوبیا یا ترس مرضی می‌شود. شایع‌ترین ترس‌ها در دوران کودکی، ترس از تاریکی، تنها ماندن، حیوانات، موجودات خیالی، دندانپزشکی و آمپول زدن است. کودکی که می‌ترسد، این علائم در او دیده می‌شود:

تنفس سریع، تعریق، حرکات تکراری بدن، سرگیجه و سردرد، رنگ پریدگی، داد زدن و گریه کردن، افزایش ضربان قلب و محکم بستن چشم‌ها.

کودک ترسو معمولا ساکت و آرام است و به‌ندرت حرف می‌زند و بیشتر خجالتی به نظر می‌رسد. او با شنیدن کوچک‌ترین صدایی از جا می‌پرد و هراسان می‌شود یا پشت سر مادر و مراقب خود پنهان می‌شود. همچنین برای انجام کار یا بازی، داوطلب نمی‌شود و هنگام بازی مدام حواسش به محیط اطرافش است. معمولا ریسک نمی‌کند و به دیگران وابسته است و این وابستگی حتی در بازی کردن دیده می‌شود.

برای کم کردن ترس کودک لازم است، ابتدا نوع ترس کودک شناسایی شود و در فرآیند درمان از تهدید و تمسخر کودک اجتناب شود. میزان توجه کردن به کودک باید افزایش یابد و در باره ترس‌های خیالی با او گفت‌وگو شود و در بازی درمانی آگاهی‌اش افزایش یابد. همچنین با استفاده از روش‌های حساسیت‌زدایی منظم می‌توان ترس کودک را مرحله به مرحله کاهش داد. لازم است تا کودک در زمان‌هایی که نمی‌ترسد، تشویق شود.

مهرنوش دارینی - متخصص روان‌شناسی و مشاوره / جام جم