صدمات ناشی از زلزله تاچه اندازه بر کلیه‌ها وارد می‌شود‌؟

به گزارش جام جم، این یک بحران بزرگ در یک جمعیت بزرگ است. اگر پیشگیری در ساعات اولیه انجام شود، مداخلات ساده اولیه بسیار کمک‌کننده است تا با حجم زیادی از بیماران دیالیزی مواجه نشویم.

علت این که مصدومان در معرض نارسایی کلیه هستند، چیست‌؟

هنگام وقوع حادثه، عضلات آسیب می‌بینند. پروتئین رشته مانندی درعضلات ما وجود دارد که نامش میوگلوبین است. هرجایی که عضلات آسیب ببینند، میوگلوبین با حجم زیاد درخون آزاد می‌شود. میوگلوبین به دوعلت آسیب‌زاست. یکی این که وارد کلیه می‌شود و کلیه را مسدود می‌کند و دیگر این‌که خود سلول میوگلوبین حاوی املاح معدنی است. پتاسیم موجود هم آزاد و وارد گردش خون می‌شود. این پتاسیم داخل سلولی حجمی حدود 40برابر پتاسیم موجود در گردش خون دارد. این اتفاق مثل این است که به یک فرد آمپول پتاسیم تزریق شده باشد. این کار باعث توقف قلب می‌شود و حجم زیاد آن، گاه به مرگ زودرس می‌انجامد. وقتی بیمار در بیمارستان بستری می‌شود، ورم شدید عضله اتفاق می‌افتد و به دنبال آن، عضله کم خون می‌شود و له شدن ادامه می‌یابد. اگر از نارسایی کلیه پیشگیری نشود، تا هفته‌ها نیاز به دیالیز وجود دارد تا کلیه‌ها بتوانند، عملکردشان را احیا کنند.

نقش مردم تا رسیدن نیروهای امدادی در پیشگیری از صدمات ناشی از زلزله چیست؟

آموزش‌های فعلی می‌تواند موثر باشد، چراکه مردم بعد از وقوع حادثه حساس هستند. به محض این که مریض در حال خروج از آواراست، باید یک رگ گرفته شود و یک لیتر سرم عادی نمکی به مصدوم رسانده شود. اگر مصدوم قادر به بلع باشد، می‌توان خوراکی به او داد، اما باید دید، مصدوم ما در فاصله نزدیک نیاز به عمل جراحی دارد یا خیر. اگر نیاز به عمل باشد، معده نباید پرباشد. درهرحال، بهترین خوراکی در این شرایط دادن مایعات و ریختن یکی دو قاشق چای خوری جوش شیرین دریکی دولیوان آب است. مصرف جوش شیرین در پیشگیری بسیار موثر است. اگر ادرار فرد به صفر برسد، بیش از یک لیتر سرم نمی‌دهیم. یعنی همان یک لیتر کافی است. بیش از یک لیترسرم، بیمار را خفه می‌کند. زمانی که مطمئن شدیم مریض در ساعت بیش از 50سی سی ادرار دارد یعنی معادل نصف استکان ادرار درساعت،ساعتی نیم لیتر سرم را ادامه می‌دهیم تا کلیه‌ها از میوگلوبین شسته شوند.

در ضمن، ظرفیت دیالیز ما در هر استان محدود است. ما اگر این ظرفیت را به حادثه‌دیدگان اختصاص بدهیم، بیماران ما که زندگی‌شان وابسته به دیالیز است این خدمت را از دست می‌دهند و با مرگ روبه‌رو می‌شوند. بنابراین پیشگیری از حادثه کلیوی بسیار اهمیت پیدا می‌کند.

برای پیشگیری از نارسایی کلیه چه توصیه‌هایی دارید؟

علت 40تا50درصد موارد نارسایی پیشرفته کلیه ناشی از دیابت است. بنابراین باید از دیابت و عوارض آن با کنترل قند خون پیشگیری کنیم. تغذیه مناسب،
کم مصرف کردن نمک، مصرف کم پروتئین بویژه گوشت قرمز، فعالیت فیزیکی و کاهش استرس در کنترل دیابت موثرند که در همه اینها نقش مادر خانواده بارز است. مادران می‌توانند ذائقه کودک رابه سمت غذاهای کم نمک و سالم سوق و مصرف میوه و سبزی را درکودکان افزایش دهند.

علت نارسایی مزمن کلیه دیابت و فشارخون است، اما سیگار هم یکی از علل نارسایی کلیه به علت مشکلات عروقی است. یک موضوع مهم دیگر در بروز نارسایی کلیه، افزایش سن بویژه به علت مصرف نابجا و خودسرانه مسکن است. آنژیوگرافی ازقلب به دلیل استفاده از مواد رنگی و حاجب هم می‌تواند برای کلیه ضررداشته باشد.

دکتراحمد تارا

فوق‌تخصص نفرولوژی