پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفتوگو با جامجم آنلاین، با اشاره به 5 تیرماه (26 ژوئن)، سالروز جهانی مبارزه با مواد مخدر و وضعیت مبارزه با آن در کشور، اظهار داشت: سیاست گذاری و برنامهریزی آن توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام میشود که مستند به ماده 33 قانون مبارزه با مواد مخدر، دستگاههای مرتبط با موضوع در قالب یک سندی شکل گرفتند و دبیرخانهای دارند که این دبیرخانه سیاستگذاریهای مرتبط با این امر را انجام میدهد.
وی ادامه داد: برای مبارزه با هر کدام از بخشها یک سند تدوین شده است، سند مقابله با اعتیاد، پیشگیری، درمان تحقیقات و پژوهش، اجتماعی شدن و اسناد مرتبط با موضوع بر اساس این سندها کار انجام میدهند. بالا دست این اسناد، قانون مبارزه با مواد مخدر است و برتر از قوانین نیز ابلاغ سیاستهای کلان مبارزه توسط مقام معظم رهبری (مدظله العالی) است که 11بند دارد و در سال 1385 ابلاغ شده است .
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه گفت: یک همه جانبه نگری و توجه به تمام ارکان مبارزه اعم از مقابله با عرضه، پیشگیری و فرهنگی، درمان و حمایتهای اجتماعی، کاهش آسیب، اشتغال و صیانت از بهبود یافتگان و دیپلماسی فعال در حوزه مواد مخدر و مشارکت همگانی در آن گنجانده شده است.
رشد 18 درصدی کشفیات مبارزه با مواد مخدر در سه ماهه اول سال 1397
افشار با بیان اینکه بر اساس این همهجانبه نگری هر سال شاهد رشد کشفیات بخش مقابله هستیم بیان داشت: سال 1396 نسبت به سال 1395 با رشد 13 تا 15 درصدی از کشفیات مبارزه با مواد مخدر روبرو بودیم، در حال حاضر نیز در سه ماهه اول سال 1397 نسبت به سه ماهه اول سال گذشته حدود 18 درصد کشفیات افزایش داشته است.
وی با تاکید بر اینکه بخش مقابله در کشورمان جزو بخشهای بسیار فعال است، تصریح کرد: این بخش در دنیا صاحب سبک است و در نشستهای سازمان ملل از جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از فعالین امر مبارزه با مواد مخدر نام برده میشود.
ایجاد اشتغال برای بهبود یافتگان و افزایش مهارتهای شغلی در دستور کار قرار دارد
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه در خصوص صیانتهای اجتماعی نیز ایجاد اشتغال برای بهبود یافتگان و افزایش مهارتهای شغلی در دستور کار قرار دارد، افزود: در سال گذشته موفق شدیم با همکاری سایر دستگاهها و بخش غیر دولتی بیش از 7 هزار فرصت شغلی را برای بهبود یافتگان فراهم کنیم.
تولید مواد مخدر در افغانستان در سال جاری چقدر خواهد بود؟
افشار تاکید کرد: کشور ما درمجاورت بزرگترین تولیدکننده مواد مخدر دنیا ( افغانستان) قرار دارد و علیرغم تمام سازوکارهایی که بکار برده می شود، کماکان مواد مخدر در کشورمان وجود دارد.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه تنها 30 درصد از مواد ورودی به کشورمان کشف میشود بیان داشت: سال گذشته 4600 تن مواد مخدر در افغانستان تولید شده است و امسال نیز با افزایش 2 برابری به 9 هزار تن خواهد رسید.
مسیر قاچاق مواد مخدر به سمت دریا تغییر کرده است !
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: قاچاقچیان سعی می کنند حدود 30 درصد از مواد تولیدی افغانستان را از مرزهای ایران به سمت مسیر بالکان و اروپا عبور دهند چراکه نزدیکترین و به صرفه ترین راه، مسیر جمهوری اسلامی ایران است؛ تا حد ممکن مرزهای کشورمان از طریق کانال، خاکریز، موانع فیزیکی، اپتیکال مسدود شده و اقدامات بسیار خوبی در این راستا صورت گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: قاچاقچیان مواد مخدر سعی کردند مسیر انتقال مواد را تغییر داده و به سمت انتقال دریایی بروند چراکه میزان کشفیات تریاک در استانهای هرمزگان، بوشهر و خوزستان نشاندهنده این تغییر مسیر در تردد مواد مخدر است.
زمان دسترسی به مواد مخدر در ایران چقدر است؟/ پاکی فضای اطراف مدارس، دانشگاهها و فضاهای عمومی تا شعاع 500 متری
افشار با بیان اینکه افغانستان 75 تا 80 درصد کل مواد مخدر دنیا را تولید میکند و نزدیکترین کشور همجوار آن نیز ایران است همچنین ما در مسیر ترانزیت هستیم، بیان داشت: با این شرایط نمی توان بروز، ظهور و دسترسی به مواد مخدر را در کشور به صفر رساند و چنین امکانی وجود ندارد چراکه معادله عرضه و تقاضاست و تا زمانیکه تقاضا وجود دارد عرضه نیز صورت میگیرد بویژه عرضهای که با سود بالا برای قاچاقچیان همراه باشد.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: با توجه به این شرایط باید تقاضا را کاهش دهیم، معتادین تحت پوشش مراکز درمانی قرار گیرند که نیازی به ماده مخدر و قاچاقچی نداشته باشند همچنین با ارائه راهکارهای آموزشی و پیشگیرانه، تجارب مصرف اول و رفتن به سمتوسوی مواد را به حداقل برسانیم تا افراد تازهای به این قشر اضافه نشوند.
وی تاکید کرد: از جمله کارهای مهمی که در سالهای گذشته انجام شده و امسال نیز استمرار خواهد داشت ، عدم دسترسی به مواد مخدر و پاکی فضای اطراف مدارس، دانشگاهها و فضاهای عمومی تا شعاع 500 متری است، چراکه جوانان در آن حضور دارند.
افشار گفت: بر اساس تفاهمنامهای که با نیروی انتظامی امضاء کردیم کارهای بسیار خوبی توسط نیروی انتظامی صورت گرفته است اما در هر حال مواد وجود دارد و کسی منکر آن نیست. از برخی محلههای تهران فیلمهایی در فضای مجازی انتشار داده شده است مبنی بر دسترسی کمتر از 10 دقیقه به مواد مخدر و استعمال آن که به هیچ عنوان معرف دسترسی آسان به مواد مخدر نیست؛ جای میوه در میوه فروشی است و پاره ای از نیازهای دیگر نیز در سوپر مارکت و برای تهیه مایحتاج با ایستادن درب سوپر مارکت کمتر از یک دقیقه میتوان اقلام مورد نیاز را تهیه کرد.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: مناطقی در شهرهای بزرگ و کلانشهرها وجود دارد که از سالیان گذشته مصرف مواد در آن بیشتر بوده است مثل بافتهای حاشیهای، بخشی از پاتوق ها و بخشی از مناطق کمتر برخوردار در شهرهایی بزرگ و برخی افراد با تهیه فیلم از این مناطق، دسترسی به مواد مخدر را به سهولت عنوان میکنند.
وی تاکید کرد: میانگین دسترسی به مواد مخدر را باید در مناطق مختلف جغرافیایی حساب کرد چراکه در برخی مناطق مواد مخدر بسیار کم و در برخی مناطق دیگر نیز وجود دارد.
میزان مصرف مواد مخدر سنتی و صنعتی در کشور چقدر است؟
افشار درباره بیشترین میزان مصرف مواد مخدر سنتی و صنعتی در ایران، اظهار داشت: بر اساس آخرین طرح ارزیابی سوء مصرف مواد در کشور، 65 درصد معتادان، مواد مخدر سنتی بر پایه تریاک و مشتقات آن را استفاده میکنند؛ در سال 1390، 26 درصد از کل معتادان کشور شیشه مصرف میکردند که مادهای صنعتی، جدید، محرک و مخرب بود.
وی ادامه داد: در سال 94 طرح ارزیابی سوءمصرف مواد نشان داد که کماکان مواد مخدر سنتی در کشور ما شایعتر است؛ تریاک و مشتقات آن با 65 درصد میزان بالایی را دارد و فقط تفاوتی که ایجاد شده این است که در سال 90، 26 درصد از معتادان شیشه مصرف میکردند که این میزان در سال 94 به 8 درصد کاهش یافته است.
گُل و ماری جوآنا در رأس موادمخدر مصرفی جوانان و نوجوانان/ تاکنون گزارش موثقی مبنی بر ورود ان پی اس به کشور وجود ندارد
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه بجای مصرف شیشه، گل مورد استفاده قرار گرفته است، اظهار داشت: گل سرشاخه گیاه ماریجواناست. این ماده جدید نیست اما به تازگی دوباره مورد توجه قرار گرفته و مصرف آن در بین جوانان و نوجوانان بیشتر است.
وی با بیان اینکه بیشتر مواد مخدر صنعتی مخدر نیستند بلکه محرکند، تصریح کرد: مواد مخدر صنعتی در کشور ما خیلی شایع نیست، موضوع بسیار مهم مواد صنعتی جدید است که با آمفتامینها و شیشه متفاوت هستند.
افشار ادامه داد: این مواد new psychoactive substance –NPS نام دارند و مواد صنعتی محرک جدید است که بیش از 700 نوع در جهان شناسایی شده است و با پیشگیریهای انجام شده در مبادی ورودی، گمرک ها، مرزها و ..، تاکنون گزارش موثقی مبنی بر ورود آن به کشور وجود ندارد.
پرمصرف ترین مواد مخدر در ایران
افشار با اشاره به مواد مخدر پرمصرف در ایران بیان داشت: شایعترین ماده مخدر مصرفی در ایران تریاک و مشتقات آن با حدود 65 درصد است. دومین ماده شایع مصرفی در کشور از مصرف مخدر شیشه تغییر کرده و به ماده گل با 11.2درصد تبدیل شده است. ضمن اینکه ماده مخدر هروئین و کرک (هروئین فشرده و مشتقات آن) رتبه سوم و شیشه رتبه چهارم مواد مخدر مصرفی را داراست.
کدامین مواد مخدر عوارض مخرب بیشتری دارد
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه تمام مواد از دید ما خطرناک هستند، ابراز داشت: تمام مواد مخدر قدرت تخریبی دارند همچنین وابستگی روانی و برخی دیگر نیز وایستگی جسمی ایجاد میکنند؛ اما پارهای از مواد مخدر، عوارض جدیتر و سرعت تخریب بیشتری دارند.
وی تاکید کرد: شیشه در حوزه آمفتامینها سرعت تخریب بیشتری دارد و هروئین نیز در حوزه مواد نارکوتیک خطرناکتر از مواد مخدر دیگر است. البته مواد صنایع جدید یا انپیاسها که هنوز وارد کشور ما نشده اند نیز قدرت تخریب بسیار بالایی دارند.
75درصد کل کشفیات مواد مخدر مربوط به استانهای مرزی
افشار ابراز داشت: سال گذشته 75 درصد کل کشفیات مواد مخدر مربوط به استانهای مرزی شامل سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، خراسان رضوی و آذربایجان غربی بوده است.
میزان مصرف مواد مخدر در بین دانشآموزان و دانشجویان چقدر است؟
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره میزان مصرف مواد مخدر در بین دانشآموزان و دانشجویان، تصریح کرد: براساس آخرین طرح ارزیابی سوءمصرف مواد، 2میلیون و 808 هزار نفر در سال گذشته مصرف داشتند.
وی افزود: حدود 2 درصد از دانشآموزان مقطع دوم متوسطه (کلاس نهم تا دوازدهم) تجربه یک بار مصرف مواد در طول زندگی را داشتهاند. حدود 2.6 درصد از جمعیت دانشجوی ما نیز تجربه مصرف مواد مخدر را دارند که البته به هیچ عنوان به معنای اعتیاد نیست.
نسترن نعمتی/جامجم آنلاین
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد