داروهای اقیانوسی

در این میان، با وجود آن که برای تولید داروهای شیمیایی تلاش می‌کنند، گوشه چشمی هم به اقیانوس‌ها دارند چرا که بر این باورند آب‌های کره زمین دارای مواد شیمیایی مبارز علیه بیماری‌ها هستند.

دریاها و اقیانوس‌ها تقریبا دو‌سوم کره زمین را تشکیل می‌دهند، اما هنوز هم ناشناخته باقی مانده‌اند. حیوانات، گیاهان و میکروب‌های دریایی مواد شیمیایی منحصربه‌فردی را ایجاد می‌کنند که از این طریق هم با یکدیگر ارتباط برقرار و هم از خود دفاع می‌کنند.

به‌عنوان مثال، گیاهانی مانند مرجان‌ها و اسفنج‌ها که به کف اقیانوس‌ها چسبیده‌اند، معمولا روش‌های مختلفی برای دفاع از خود دارند که یکی از آنها استفاده از موادشیمیایی به عنوان سلاح دفاعی است که تاکنون توانسته آنها را از حمله دشمنان و بیمار شدن نجات دهد. ترکیباتی که در بدن بسیاری از جانوران آبزی وجود دارد، درمانی طبیعی محسوب می‌شود که آنها را در مقابل انواع بیماری‌ها ایمن می‌کند و سالم نگه می‌دارد.

اولین شواهد استفاده بشر از داروهای گرفته شده از دریاها به چین باستان برمی‌گردد. در دهه 1950 یک شیمیدان موفق شد ترکیبات شیمیایی را از گونه‌های اسفنج متعلق به دریای کارائیب به دست آورد که توسط آنها نسل جدیدی از داروها را تولید کرد.

از این داروها برای درمان عفونت تبخال و نیز درمان کم‌خونی مزمن استفاده می‌کنند و در سال‌های اخیر، تهیه دارو از منابع اقیانوسی بسیار مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است.

سموم حلزون دریایی

حلزون کانوس ماگوس، نوعی حلزون سمی دریایی با اندازه‌ای کوچک و پوسته‌ای زیباست که دارای سم‌کشنده نوروتوکسین است. این‌گونه از حلزون‌ها از خانواده نوروتوکسین‌ها برای کشتن ماهی‌ها استفاده می‌کنند و همچنین این سم می‌تواند انسان را هم از پا درآورد. کونوتوکسین به‌عنوان نوعی از نوروتوکسین‌ها، از این حلزون گرفته می‌شود که به عنوان مسکن مورد استفاده قرار می‌گیرد و اثربخشی آن هزار برابر بیشتر از مورفین است.

بیماران از این سم برای تسکین دردهای مزمن ناشی از سرطان، HIV مرحله 3 و اختلالات عصبی استفاده می‌کنند.

درمان سرطان در اعماق آب

به‌رغم سال‌ها تلاش محققان برای درمان سرطان، هنوز هم درمان قطعی انواعی از سرطان‌ها وجود ندارد. در کنار درمان‌های شیمیایی موجود، محققان به تازگی مولکول‌هایی را از مارماهی‌ها به دست آورده‌اند که ماتریکس‌های خارج سلولی را مورد هدف قرار می‌دهند. این ماتریکس‌ها نقش‌های متفاوتی در بدن ایفا می‌کنند؛ به عنوان مثال، ساختار بافت‌های بدن را حفظ کرده و به اتصال سلول‌ها و بافت‌ها کنار هم کمک می‌کنند. این مولکول‌ها به‌عنوان گیرنده، داروهای شیمیایی را در خون حمل کرده و با عبور از سد خونی مغزی، مستقیم به مغز می‌رسانند. این گیرنده‌ها در درمان سرطان مغز و سکته‌های مغزی می‌توانند مؤثر باشند.

شگفتی اسفنج‌ها

اسفنج‌های دریایی درمان‌های منحصربه‌فردی برای محققان به شمار می‌روند. آنها هر سال، حدود 5300 فرآورده طبیعی و ترکیبات جدید از اسفنج‌های دریایی جدا می‌کنند که خاصیت آنتی‌باکتریال، ضدویروسی، ضدقارچ، ضد مالاریا، ضدتومور داشته و سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و مؤثر در فعالیت قلب و عروق هستند. استفاده از این ترکیبات در زنان مبتلا به سرطان پستان، طول عمر آنها را بیشتر می‌کند.

باکتری‌های دریایی

دانشمندان ترکیبی باکتریایی را در دریا یافته‌اند که معتقدند این ماده شیمیایی می‌تواند سلول‌های سرطانی ملانوما را در شرایط آزمایشگاهی نابود کند. گرچه، تست این ترکیب باکتریایی هنوز مراحل آزمایشی خود را سپری می‌کند، اما محققان امیدوارند به‌زودی بتوانند از قدرت آن در مبارزه با سرطان استفاده کنند. آنها همچنین نوعی ترکیبات ضدسرطانی را از آب‌دزدک دریایی استخراج کردند. با سنتز و بهبود کیفیت آن، به این نتیجه رسیدند که این محصول ضدسرطان می‌تواند در برابر سرطان‌های پروستات و پستان مؤثر عمل کند.

مقاومت آنتی‌بیوتیکی

خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی، مساله‌ای است که به‌ویژه در سال‌های اخیر ذهن دانشمندان را به خود جلب کرده است. بسیاری از عوامل بیماری‌زای جدید در مقابل آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شده‌اند. مقاومت آنتی‌بیوتیکی یکی از چالش‌های بهداشت عمومی در عصر حاضر محسوب می‌شود و می‌تواند اپیدمی‌های خطرناکی را در دنیا ایجاد کند.

محققان در مطالعات خود برای کشف ترکیبات جدیدی که بتوانند این مقاومت را از بین ببرند، روی دریاها متمرکز شده‌اند. آنها لجن لز روی پوشش بدن ماهی‌ها را بررسی کردند و دریافتند که این ماده عوامل بیماری‌زا را در دریاها از بین برده و به نظر می‌رسد با عوامل بیماری‌زا مبارزه می‌کند.

محققان 47 نوع رده متمایز از باکتری‌ها را در این غشاها پیدا کردند که در مقابل انواع باکتری‌ها به‌خوبی عمل می‌کنند. آکتینوباکتری‌ها هم از خانواده فرآورده‌های طبیعی آنتی‌باکتریال، ضدقارچ، آنتی‌تومور، ضد سرطان، ضدالتهاب و ضدویروس بوده و به عنوان سرکوب‌کننده سیستم ایمنی عمل می‌کند. هفت نوع باکتری به‌دست آمده از رشد تومورهای پستان و سرطان سلول‌های عصبی جلوگیری می‌کنند اما اثری روی سلول‌های غیر‌سرطانی به جا نمی‌گذارند.

مقاومت ضدقارچ

علاوه بر مقاومت آنتی‌بیوتیکی، مساله مقاومت ضدقارچی هم اهمیت بالایی دارد و محققان بر این باورند که اسفنج‌های دریایی می‌توانند در این مورد کمک کنند. آنها بعد از آن که نوعی مواد شیمیایی را از گونه‌ای اسفنج دریایی به‌دست آوردند، اعلام کردند که این ترکیبات ویژگی‌های ضدقارچی دارند و نیز در شرایط آزمایشگاهی، سلول‌های سرطانی روده بزرگ را در انسان از بین می‌برد. هر سال حدود هزار ترکیب جدید در اقیانوس‌ها کشف می‌شوند.

منبع: medicalnewstoday

ندا اظهری - روزنامه جام جم