نیازهای اساسی کودکان رابشناسیم

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از خبر گزاری ایسنا ، لیلا میررضایی اظهار کرد: توانایی‌های انسان در دوران کودکی در مقایسه با سایر موجودات آشکارتر است، به همین دلیل دوران کودکی از اهمیت بیشتری برخوردار است.

وی با اشاره به این‌که دوران کودکی انسان دارای اهمیت بسیاری بوده، عنوان کرد: نوزاد انسان در میان سایر موجودات طولانی‌ترین زمان را نیاز دارد که قابلیت‌ها و توانائی‌های خود را پرورش و آشکار کند. در واقع انسان حدود ۱۸ سال اول زندگی خود را در حال رشد و تکامل در ابعاد مختلف است که زمانی طولانی و با اهمیت در زندگی انسان است.

از طرف دیگر نوزاد انسان با کمترین توانایی‌ها به دنیا می‌آید و به مراقبت شدیدتری نسبت به سایر موجودات نیاز دارد، این مراقبت توسط پدر و مادر، اطرافیان و جامعه انجام می‌شود.

این مراقبت‌ها بدون آگاهی، دانش و آموزش شیوه‌های صحیح فرزندپروری امکانپذیر نیست و اهمیت روانشناسی کودک اینجا مشخص می‌شود.

میررضایی عنوان کرد: روانشناسی کودک به‌عنوان یکی‌از زیر مجموعه‌های روانشناسی رشد  با هدف نگاه دقیق و علمی به کودک و نیازهای او و یافتن شیوه‌های صحیح پرورشی و آموزشی از اولین سال‌های تأسیس روانشناسی، مورد توجه بوده است و در طول این سال‌ها روانشناسان زیادی به مطالعه و تحقیق در مورد جنبه‌های مختلف رشد کودک پرداخته‌اند.
این روانشناس با اشاره به این‌که رشد یک فرآیند چند بعدی است، ادامه داد: این رشد شامل رشد جسمی، زبانی، عاطفی، شناختی، اجتماعی، اخلاقی و شخصیتی می‌شود که توجه به تمام این جنبه‌ها یکی‌از اهداف روانشناسی رشد است.

وی عنوان کرد: اهمیت این توجه به تمام ابعاد رشدی باعث آگاهی و شناختی متعادل و چند ‌بُعدی در مورد کودک می‌شود، والدین و سایر افراد مرتبط با کودک را در درک و رفتار صحیح با کودک یاری می‌کند.

میررضایی با اشاره به این‌که رشد جسمی و فیزیکی در کودکان معمولاً طی پدیده‌هایی به ترتیب رخ می دهند، تصریح کرد: کودکان اول یاد می‌گیرند که چگونه سَرِ خود را بالا ببرند، خود را بچرخانند، راه بروند و بدوند که روانشناس کودک نیز طی بررسی‌هایی ویژگی‌های رفتاری، علائم فیزیکی و جسمی کودک را بررسی می‌کند تا موارد غیر طبیعی را در او تشخیص دهد، تأخیر در رشد قسمتی از بدن کودک می‌تواند نشان دهنده مشکلاتی باشد که ممکن است روی روان او تأثیر بگذارد.

این روانشناس با اشاره به این‌که اصول اساسی زبان جزئی از ساختار مغزی همه کودکان است، اظهار کرد: یک کودک ناشنوا در همان سنی شروع به صدا درآوردن می‌کند که یک کودک شنوا، بنابراین میدانیم که تحریک شنوایی برای رشد زبانی ضروری نیست.

وی با بیان این‌که زبان و گفتار ارتباط نزدیکی با هم دارند، تصریح کرد: می‌توانیم زبان را به‌عنوان اصطلاح کلی برای نمادهای کلامی و گفتار را به عنوان ابزار بیان آن تعریف کنیم، هر دو آن‌ها بازتاب نیاز غریزی بشر به برقراری ارتباط هستند، این نیاز در کودکان بسیار خردسال که در پاسخ به ارتباط کلامی بدن و دهان خود را به حرکت در می‌آورند مشهود است.

میررضایی با اشاره به این‌که رشد ذهنی کودک با توجه به نظریه‌های مختلف در سال‌های اخیر دچار تغییرات زیادی شده است، افزود: کودکان تازه متولد شده از محیط اطراف خود آگاه هستند و نسبت به آن نیز علاقه و هیجان دارند، حتی قبل‌از این که زبان باز کنند.  

این روانشناس ادامه داد: به فرآیند یادگیری و فکری کودک رشد ذهنی گفته می‌شود که شامل دیدن، درک دنیای اطراف، یادگیری زبان، حافظه، تصمیم‌گیری، حل مشکل، چگونگی استفاده از قدرت تجسم و چگونگی استفاده از منطق و استدلال است که تمام این فاکتورها از ژنتیک و محیط به کودک می‌رسد.

وی با اشاره به این‌که فرهنگ محیطی که کودک در آن زندگی می‌کند ارزش‌ها، سنت‌ها، طرز فکرها و شیوه‌های مختلف زندگی در طرز فکر کودک بسیار مؤثر است و همچنین فرهنگ نقش مهمی در روابط کودک با والدین و مدرسه دارد.  

روابط بین دوستان تأثیر زیادی روی فکر، یادگیری و رشد کودکان داشته و خانواده، مدرسه و گروه‌های دوستانه نقش مهمی را در فضای اجتماعی کودک دارند.

این روانشناس تصریح کرد: بسیاری از ویژگی‌های شخصیتی کودک ازقبیل توانایی برقراری ارتباط با مردم و سازگاری با آن‌ها، درس گرفتن از اشتباهات، تمایل به همکاری و سخت‌کوشی، قدرت مشاهده، تمرکز، تحقیق و سرانجام توانایی خلاق، دقیق، مصمم و جاه طلب بودن در سرنوشت آینده کودک مؤثر است.

تمامی این خصوصیات به کودک شما کمک می‌کنند، در حالی که خصوصیاتی مانند تنبلی، ناتوانی در تمرکز، کُندی تفکر و ناتوانی در بیان مقصود و احساسات، باعث عقب افتادن کودک می‌شود.

میررضایی با بیان این‌که کودکان دارای نیازهای متعددی هستند و در سنین مختلف یک یا چند مورد از این نیازها در مقایسه با سایر نیازها در اولویت است، ادامه داد: به عنوان مثال  در مرحله نوزادی یعنی صفر تا دو سالگی، نیازهای جسمانی در اولویت قرار دارد در حالیکه در دوران نوجوانی یعنی سنین بعد از ۱۲ سالگی نیاز به استقلال فردی در اولویت است.

این روانشناس با اشاره به این‌که روش‌های صحیح فرزند پروری، چگونگی تعامل و روابط مناسب با فرزندان از مهم‌ترین موضوعات برای روانشناسان کودک است، افزود: بیشتر پدر و مادرها فرزند ‌پروری را کاری ساده تلقی کرده و بر این باورند که هر کسی می‌تواند از عهده این امر برآید، اما فرزند ‌پروری نیاز به آگاهی و آشنایی با نحوه عملکرد و اصول آن دارد.

وی با اشاره به این‌که کودکان نیز همچون بزرگسالان دچار آشفتگی‌های روانی و رفتاری می‌شوند، ادامه داد: برخی‌از این مشکلات و آشفتگی‌های رفتاری و روانی عبارتند از:  اُتیسم، اختلالات یادگیری، توجه، دفعی، ناخن جویدن و ...

میررضایی با اشاره به این‌که پدر و مادرها مسئول انتقال خودآگاه یا ناخودآگاه صفات شخصیتی خود به کودکانشان هستند، عنوان کرد: یک پدر یا مادر ناشکیبا به ندرت یک کودک صبور تربیت می‌کند، یک کودک سخت‌گیر غالباً پدر و مادر سخت گیری داشته، سخت گیر بودن یک کودک غالباً پاسخ طبیعی به یک چارچوب خانوادگی سخت‌گیرانه است.

این روانشناس افزود: تمامی زندگی کودک در سال‌ها و حتی ماه‌های اول زندگی او تشکیل می‌شود،  اگر نیازهای اساسی کودک برآورده شود و به مقدار زیاد از محبت، توجه و انگیزش برخوردار شود احتمال این‌که در بزرگسالی انسانی شاد و خوشبخت باشد زیاد است.