آموزش نظم و انضباط به کودکان از چه زمانی؟

یک اقدام ضروری

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از نی نی سنج، هر وقت که کودک یک ساله من، لوک، به سنگریزه ها نزدیک باشد، دوست دارد آن ها را درون دهانش کند؛ و هنگامی که گربه مان را می بینید، دوست دارد به سمت آن خیز بردارد حتی اگرچه گربه او را با صدا تهدید کند یا به او ضربه ای وارد کند.

این لحظات خاص در هرروز مشخصی اتفاق می افتند و پی بردن به راهی که از پسرم محافظت کنم بدون اینکه به روح او آسیبی وارد کنم، من را به کلی گیج میکند. در تجربه مختصر من، گفتن اینکه کودک نوپا را از خوردن سنگ منع کنیم، از انجام آن آسان تر است.

در این سنین حساس، روش های تأدیب سنتی همچون تکنیک زمان استراحت، راهگشا نیست؛ اما چه چیزی رهگشاست و در چه سنی انجام چه تدبیری مناسب است؟ همان طور که ممکن است شما حدس زده باشید، تأدیب کودکان به همان اندازه که از برای والدین امری ضروری است، برای کودکان نیز فراگیری رفتارهایی ناایمن یا ازلحاظ اجتماعی نامطلوب ضروری است.

درنهایت می توان گفت این نحوهی تأدیب یک فرآیند طولانی است، اما هنگامی که به خوبی انجام شود، تجربه مثبتی خواهد بود که به کودک شما کمک خواهد کرد.

نقطه آغاز تأدیب

بر اساس گفتههای متخصصان، وضع محدودیت ها، تقویت رفتارهای خوب و تضعیف رفتارهای با مطلوبیت کمتر می تواند از دروان نوزادی فرزند شما آغاز شود. جودیت میرز-والز استادیار مطالعات رشد کودکان و خانواده در دانشگاه پوردو واقع در لافایت هند دراین باره می گوید: «چیزهایی وجود دارد که حتی نوزادان باید انجام ندادنشان را فرابگیرند، همانند کشیدن موهای شما».

به این دلیل که کودکان کم سن و سال، درک زبانی، حافظه و دقت توجه محدودی دارند و بهترین استراتژی ها برای تأدیب این کودکان، بیشتر مربوط به کنترل آسیب آن هاست تا اینکه به آن ها درسی را آموزش بدهید. پرت کردن حواس کودکان (با کمک به آن ها برای انتقال از یک فعالیت نه چندان خوب به فعالیت بهتر) و نادیده گرفتن دو راه از مؤثرترین راه های تأدیب هستند.

اگر به عنوان مثال، کودک چهارساله شما به این نکته پی ببرد که چقدر گره زدن موهای شما کار جذابی است، شما می توانید به آرامی دست او را از روی موهایتان بردارید، دستش را ببوسید و آن را به سمت چیز جذاب تر و مناسب تری همانند جغجغه یا اسباب بازی دیگری هدایت کنید.

البته که شما نمی خواهید رفتاری را که به صورت بالقوه خطرناک است، ندیده بگیرید، اما با در نظر گرفتن سویه ی دیگر ماجرا، هنگامی که کودک 7 ماهه شما 59 امین ظرف غذایش را از روی یک صندلی بلند پرت می کند، این یک حرکت هوشمندانه است. ضروری است به یاد داشته باشید که بچه های با سن کم بسیار ساده لوح هستند، پرت کردن ظرف از سوی او برای این نیست که به شما آسیبی برساند، بلکه او در حال یادگرفتن نحوه ی کنترل دستانش و در مراحل آغازین درک مفهوم علت و معلول است. به همان اندازه که رفتار او رنجش آور است، این نکته مهم است که شما از دست او آشفته نشوید یا واکنش زیادی نشان ندهید.

درواقع یک مطالعه جدید نشان داده است که 39 درصد از والدین فکر می کنند که هنگامی که کودک آن ها شبکه تلویزیون را عوض می کند در حال سه به سر گذاشتنشان است. نانسی سامالین، نویسنده عشق ورزیدن بدون لوس کردن، دراین باره می گوید: برخی از والدین از این رفتار فرزندشان ناامید می شوند (مک گراو هیل/ کتاب های معاصر). بیشترین شانس شما در این است که آرام بمانید و کاری را که انجام می دادید را ادامه دهید.

کودکان 8 تا 12 ماهه

در حدود 8 ماهگی، هنگامی که کودک شما شروع به خزیدن می کند، در این هنگام باید محدودیت ها را اعمال نمایید. ناگهان همه چیز از گوشه تیز میزها گرفته تا رول کاغذی زیر شیر حمام، چیزهای بزرگی می شوند.

یک کودک در این سن تنها می خواهد کشف کند (او هیچ ایده ای درباره ی اینکه چه کاری باید انجام دهد و چه کاری نباید انجام دهد، ندارد)، پس اگر می خواهید او چیزی را لمس نکند، آن را دور از دسترس او قرار دهید و وسایل مربوط به او را در دوروبرش قرار دهید.

متخصصان می گویند این بهترین راه برای این است که کودکتان را از مشکلات دور نگاه دارید و این مسئله پیروی وی از قانون را آسان تر می کند.

البته که بسیاری از ما هنگامی که کودکانمان در حال ایجاد خطری هستند، مانعشان می شوید. متأسفانه، این یک روش تأدیب قابل اتکا برای کودکان در این سن نیست. کودک شما از لحن صدایتان تشخیص می دهد که «نه» چیز متفاوتی از «من دوستت دارم» است، اما او معنای واقعی این لغت را درک نمی کند. علاوه بر این، او قدرت کنترل خودش را برای توجه به درخواست شمارا ندارد.

از دیگر تکنیک ها برای آموزش اینکه بعضی چیزها جزو محدودیت ها هستند استفاده کنید. همان طور که کریستینا سوتو از نیویورک سیتی این کار را می کند. او می گوید: با شروع 8 یا 9 ماهگی اش، هر وقت دختر من سونیا به یک چیزی که غیرمجاز بود نزدیک می شود، به او می گفتم «آها اااا». همچنین او می افزاید: «من به این کار ادامه دادم. بعد از یک مدتی هنگامی که او به یک چیز غیرمجاز نزدیک می شد، می گفت: «آهاااا».

12 تا 24 ماهگی

در حدود این سنین، مهارت های ارتباطی فرزند شما شکوفا می شود، درنتیجه شما می توانید قوانین اولیه را آغاز کنید، مثلاً دم گربه را نکش. همچنین در موقعیت های جدی می توانید از لغت نه با قاطعیت بیشتری استفاده کنید. اگر بیش ازحد از این لغت استفاده کنید، کارایی آن را از بین می برد.

مهارت های فیزیکی فرزند شما در بازی تبلور می یابند. کودک شما که به تازگی راه رفتن را آغاز کرده است، از استقلال خودش به وجد آمده است و از اینکه نمی تواند همه کارهایی را که موردعلاقه اش هستند را انجام دهد، ناامید است.

کودک در این سن تنها می خواهد کشف کند (او هیچ ایده ای درباره ی اینکه چه کاری باید انجام دهد و چه کاری نباید انجام دهد، ندارد)، پس اگر می خواهید او چیزی را لمس نکند، آن را دور از دسترس او قرار دهید و وسایل مربوط به او را در دوروبرش قرار دهید.

در این دوره کودک شما وارد دوران کج خلقی می شود. درحالی که کج خلقی های او به یک پاسخ سریع از طرف او نیاز دارد، این طوفان های احساسی بخشی از فرآیند رشدش هستند و اشاره به این امر ندارند که فن های تأدیب سخت تری همانند گرفتن یک امتیاز از او یا فرستادن او به اتاقش، موردنیاز است.

هنگامی که کج خلقی های کودک شما شدت می گیرند، کلایر لرنر، یک متخصص رشد کودکان از تولد تا سه سالگی می گوید: «شما باید فرزند خودتان را بشناسید». بعضی از کودکان با پرت شدن حواسشان آرام می شوند، برخی دیگر به بغل کردن نیاز دارند؛ اما اگر کج خلقی های او ادامه پیدا کند، کودکان را از این وضعیت خارج کنید و به تشریح این امر بپردازید که چه اتفاقی خواهد افتاد (به عنوان مثال: ما نمی توانیم در این مغازه بمانیم اگر به فریاد زدن ادامه بدهی) تا زمانی که او آرام بگیرد.

ناامیدی کودک شما از ناتوانی در برقراری ارتباط، می تواند منجر به زدن و گاز گرفتن نیز بشود. در این وضعیت، تأدیب در این وضعیت به این معناست که به فرزندتان بگویید چه کارهایی را شتاب زده انجام ندهد و او به سمت فعالیت مناسب هدایت کنید. به عنوان مثال، اگر کودکتان شمارا به این دلیل می زند که بازی او را برای تعویض پوشک وی خراب کرده اید، به او بگویید: «ماکسی را نمی زنیم، این کار منجر به آسیب می شود» و در هنگام تعویض پوشک وی به او یک اسباب بازی بدهید.

از 24 تا 36 ماهگی

این دو سال دربردارنده دو چیز هستند، دوران قبل از مدرسه و روزهای بازی؛ که این دو برای مهارت های جامعه پذیری فرزند شما بسیار مناسب هستند اما همچنین به مجموعه از برنامه های تأدیب جدید نیز اشاره دارند. در اشتراک گذاشتن، اسباب بازی، زمان و توجه در این سن دشوار است. چیزی که باعث پیچیده شدن ماجرا می شود این است که مردم (و کودکان) خارج از خانواده شما ممکن است چیزی که متعلق به شماست را بخواهند.

کودکان نوپا دستورات ساده، همدلی، علت و معلول را متوجه می شوند، پس درنتیجه شما می توانید از این مفاهیم در تأدیب آن ها استفاده کنید. به عنوان مثال اگر کودک شما مداد رنگی دوستش را برداشت، شما می توانید به او بگویید «ما اسباب بازی ها را برنمی داریم. برداشتن مداد رنگی دوستت به احساسات او آسیب می رساند» و سپس به او یک مداد رنگی مشابه برای بازی کردن بدهید.

یکی از کلیدهای تأدیب کودکان نوپا و پیش دبستانی این است که همه چیز را ساده اجرایی کنید. بر اساس مطالعه ی سوزان لری، پروفسور روانشناسی در دانشگاه ایالتی نیویورک استونی بروک، مادرانی که توبیخ های طولانی نسبت به فرزندانشان اعمال می کنند در مقایسه با آن هایی که توبیخ های کوتاه و مستقیم اعمال می کنند، تأثیر کمتری دارند.

سوزان سیمونز از ویرجرنیا، مادر میای 2 ساله با این قضیه موافق است. «وقتی میا دو چیز را هم زمان می خورد، به او توضیح می دهم که چرا نمی تواند چنین کاری را انجام دهد. اکنون وقتی که او می خواهد دوتکه ی یخ را هم زمان بخورد، فقط به او می گویم «تو الآن نمی توانی این یکی را بخوری چراکه آن یکی را تمام نکردی».

استفاده از تکنیک زمان استراحت

کودکان در سنین بین 24 تا 36 ماه، برای انجام زمان اضافه آماده اند. زمان اضافه این گونه عمل می کند: وقتی که کودک شما بدرفتاری می کند، به ازای هر یک سال از عمرش، یک دقیقه زمان داده می شود تا به آرامی روی صندلی بنشیند یا در اتاقش بنشیند تا خودش را آرام کند (به عنوان مثال به یک کودک 3 ساله، سه دقیقه زمان تعلق می گیرد). این از روی صندلی برمی خیزد تا زمانی که شما بگویید زمانش تمام شده است.

البته که هر کودکی متفاوت است و هر روش تأدیبی در همه ی زمان ها مؤثر نیست؛ اما به میزانی که شما بیشتر این کار را تمرین کنید و کودک شما بیشتر حدومرزها را متوجه شود، همه خوشحال تر خواهند بود.