سیر تا پیاز کربویایی کرونایی

با این حال واقعیت این است که از دست‌دادن حس بویایی و چشایی برای ما بسیار مهم است زیرا بسیاری از عملکردهای ما را تحت‌ تأثیر قرار می‌دهد.

کما این‌که ممکن است در پی ازدست‌دادن حس بویایی و چشایی، دچار افسردگی شدید و تغییرات خلق‌وخو و اضطراب شویم.

اینها بخشی از عوارضی هستند که در برخی از مبتلایان به کووید ۱۹ در دوران عالمگیری کرونا رخ داده است اما این‌که چه کسانی بیشتر در معرض ازدست‌دادن اختلال بویایی و چشایی به‌دنبال ابتلا به کرونا هستند، موضوع گفت‌وگوی ما با دکتر مهتاب ربانی‌اناری، متخصص گوش‌وحلق‌وبینی است.

آیا این تصور درست است که آلودگی با کووید ۱۹ در افرادی با ازبین‌رفتن حس بویایى و چشایى همراه است که زمینه ابتلا به آلرژی را دارند؟

به‌صورت کلی چنین تظاهراتی دیده نشده است اما به تعبیر دیگر می‌توان گفت افرادی که دچار واکنش‌های حساسیتی در سینوس و بینی‌شان هستند و به‌ویژه در پاییز و بهار، علائم‌شان تشدید می‌شود حتی جدا از عالمگیرشدن کووید-۱۹ هم به‌دلیل احتقانی که در بینی‌شان ایجاد می‌شود در دوره‌هایی ممکن است حس بویایی خوبی نداشته باشند.

بی‌شک این افراد وقتی دارویی استفاده می‌کنند که احتقان بینی‌شان از بین می‌رود بویایی و چشایی بهتری پیدا می‌کنند پس درست‌تر این است که بگوییم اگر کسی دچار اختلالات آلرژیک است و دچار کووید-۱۹ می‌شود برای مدت طولانی‌تری تحت‌تاثیر ویروس با اختلالات بویایی و چشایی درگیر خواهد بود. با این حال کووید به‌تنهایی نمی‌تواند در این افراد منجر به ازدست‌رفتن حس بویایی و چشایی شود.

معمولا فرآیند ازبین‌رفتن حس بویایى طی آلودگی با کووید ۱۹ چقدر طول می‌کشد؟

مطالعات مختلفی انجام و معلوم شده است اختلالات بویایی طی یک ماه پس از ابتلا در بیش از ۸۰درصد موارد برطرف می‌شود؛ البته در مواردی(حدود ۱۵درصد) بیشتر از یک ماه طول می‌کشد تا این اختلالات برطرف شود.

چرا برخی افراد تا چند ماه درگیر این عارضه هستند و در برخی دیگر پس از دو هفته بویایى باز می‌گردد؟

همه چیز بر اساس حدس و گمان است ولی گفته می‌شود افرادی که سردرد و اختلال بویایی به‌دنبال ابتلا به کووید ۱۹ پیدا می‌کنند ممکن است تا مدت زمان بیشتری درگیر اختلالات بویایی باشند ولی هنوز این امر به‌طور دقیق شناخته نشده است.

آیا بهره‌گیری از درمان دارویی در بازگشت بویایى مؤثر است؟ و برعکس چه داروهایی نباید برای این منظور مصرف شود؟

درمان کورتون خوراکی و تزریقی نباید به‌هیچ عنوان استفاده شود چون ممکن است با عوارضی همراه باشد و سیستم ایمنی را به‌شدت ضعیف کرده و فرد را مستعد ابتلا به کووید ۱۹ شدیدتر کند اما درمان‌های موضعی به‌صورت اسپری بینی، استفاده از داروهای ضدحساسیت و آنتی‌هیستامین‌ها، شست‌وشوی بینی به‌خصوص در افرادی که سابقه حساسیت دارند باید استفاده شود.

مصرف مکمل‌ها به رفع این مشکل کمک می‌کند؟

بررسی‌ها نشان داده است مکمل‌هایی مثل ویتامین‌هایA،E و زینک و دیگر املاح ممکن است در بهبود این عوارض تاثیر داشته باشد؛ البته ویتامین‌های محلول در چربی مثلA،Dو E نباید بیش‌از اندازه مصرف شود چون تجمع‌شان در بدن می‌تواند با ایجاد مسمومیت همراه باشد. پس توصیه می‌شود تحت‌نظر پزشک از این مکمل‌ها استفاده شود.

رایحه‌ درمانی چطور؟

بهره‌گیری از رایحه‌درمانی به‌عنوان یک روش شناخته‌شده برای بازتوانی بویایی در تمام دنیا شناخته شده و این روش کاملا موثر است و هر زمانی که فرد با اختلال بویایی مواجه شود، می‌تواند رایحه‌درمانی را شروع کند. حتی تا حدودی می‌تواند باعث آرامش‌بخشی و کاهش استرس افراد هم بشود اما میزان پاسخ‌دهی به این روش در افراد گوناگون متفاوت است و باید در انجام آن استمرار داشت.

آیا کاهش و کنترل استرس به بازگشت بویایی در چنین شرایطی کمک می‌کند؟

استرس روی تمام بیماری‌های انسان تاثیر دارد. بدون تردید عواملی که منجر به افزایش افسردگی، اضطراب و استرس در فرد می‌شود، می‌تواند در طولانی‌شدن روند بازگشت بویایی وی نیز موثر باشد. پس افراد سعی کنند زندگی آرامی داشته باشند و آرامش خود را حفظ کنند زیرا اختلال بویایی به‌دنبال ابتلا به کووید ۱۹ با احتمال بالایی طی حداکثر یک ماه برطرف خواهد شد.

رایحه‌ درمانی به زبان ساده

از دکتر ربانی پرسیدم انجام مراحل رایحه‌ درمانی به چه صورت است؟ وی در پاسخ دستورالعملی به این شرح را برای تمرین و بازتوانی سیستم بویایی و رفع اختلال بویایی به فرد مبتلا ارائه داد:

چند قطره از چهار نوع روغن معطر با رایحه‌های لیمو، گل‌سرخ، سیر یا اکالیپتوس (نعناع) را روی یک تکه پنبه ریخته و بلافاصله آ‌ن‌را استنشاق نکنید و چند دقیقه صبر کنید تا عطر آن پخش شود. ترتیب استفاده از روغن‌ها مهم نیست.

پنبه را حدود 2.5 سانتیمتر زیر بینی خود نگه‌دارید.

آرام باشید و سعی کنید به حالت طبیعی از راه بینی نفس خود را داخل بکشید. استنشاق خیلی سریع و عمیق ممکن است باعث شود شما هیچ بویی را حس نکنید.

چندبار با هر اسانس این کار را تکرار کنید بعد، پنج دقیقه استراحت کنید و سپس اسانس بعدی را امتحان کنید.

حداقل ۲بار در روز ترجیحا صبح و عصر این تمرین را انجام دهید و طی آن آرامش داشته باشید و به حالت طبیعی نفس بکشید.

اسانس‌ها را خیلی عمیق یا طولانی استنشاق نکنید. ۱۰ ثانیه برای هر استنشاق کافی است.
اگر در روزهای اول بویی متوجه نشدید ناامید نشوید و تمرین را ادامه دهید. افراد با هم متفاوتند و میزان موفقیت‌شان هم متغیر است.

پونه شیرازی - سلامت / روزنامه جام جم