ایران هنوز در برجام حضور دارد، آمریکا باید برگردد / سیاست فشار حداکثری شکست خورده است

به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران جوان، مجید تخت‌ روانچی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک، در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار یورونیوز به موضوع برجام و کاهش تعهدات کشورمان به این توافق ‌بین‌المللی در صورت بدعهدی‌های دیگر طرف‌های آن پرداخت.

متن مصاحبه مذاکره‌کننده پیشین هسته‌ای ایران در این گفتگو به شرح زیر است:

آیا زمان ضرب‌الاجل ایران برای خروج از پروتکل الحاقی تغییر کرده است؟ سخنگوی وزارت امور خارجه می‌گوید آمریکا تا هفته نخست اسفند زمان خواهد داشت که تحریم‌های ایران را لغو کند؛ این در حالی است که پیشتر از ۲۳ فوریه سخن گفته می‌شد.

قبل از اینکه به سوال شما پاسخ دهم باید بگویم که ما گزارش‌های متعدد آژانس را داریم که کاملا نشان می‌دهد همکاری ایران با آژانس به صورت کامل انجام شده. وقتی که آمریکا به صورت غیرقانونی از برجام خارج شد، دیگر کشور‌های باقیمانده در برجام به ما اصرار داشتند که رفتاری مشابه آمریکا نکنیم و از توافق خارج نشویم چرا که آن‌ها خسارت‌های ایران را جبران می‌کنند.

ما یک سال برای این منظور صبر کردیم، اما در عمل اتفاقی نیفتاد. همان زمان دولت ایران تصمیم گرفت به صورت چند مرحله‌ای تعهدات خود را کاهش دهد. البته همین امر هم بر مبنای بند ۳۶ برجام صورت پذیرفت. از سوی دیگر مجلس هم مدت‌ها در این خصوص بحث کرده بود که چه راهکار‌هایی در قبال این وضعیت انجام دهد و در نهایت این قانون تصویب شد.

بر اساس این قانون ما تعهداتی در چارچوب قوانین کشوری داریم. بر اساس این قانون ما باید گام‌ها را برداریم که البته برخی از آن‌ها مثل شروع غنی‌ سازی ۲۰ درصدی را شروع کردیم. مرحله بعدی آن که قرار است ۲۱ فوریه (سوم اسفند) اتفاق بیفتد همانطور که شما اشاره کردید این است که اگر تا آن زمان مطالب مجلس محقق نشود دولت باید به اجرای پروتکل الحاقی پایان دهد. ضمن اینکه توجه داشته باشید که همین هم طبق برجام اقدامی داوطلبانه از سوی ایران بوده است.

این یعنی به این معناست بعد از آن تاریخ نظارت‌های آژانس ادامه دارد، اما اجرای پروتکل الحاقی متوقف می‌شود؟

بله همینطور است. شرایط برمی‌گردد به پیش از توافق برجام. یعنی ما در چارچوب پادمان و ان‌پی‌تی به تعهدات خود عمل می‌کنیم و بر همین اساس هم ماموران آژانس در ایران حضور خواهند داشت.

پس تغییری در ضرب‌الاجل ایران ایجاد نشده؟

خیر. بر اساس همان مصوبه مجلس است.

انتظار شما از آمریکا چیست؟ اگر مثلا واشنگتن گام مثبتی انجام دهد که نشان‌دهنده تغییر راهبرد کلی این کشور در قبال ایران باشد برای ایران کافی نخواهد بود؟

مصوبه مجلس مشخص است. ما همیشه گفته‌ایم آمریکا باید به برجام برگردد. یعنی باید به اجرای تعهداتش در چارچوب برجام برگردد. باید تحریم‌هایی را که در خود برجام مشخص شده چه هستند، لغو کند. تحریم‌هایی که در دوره ترامپ به عناوین دیگر تصویب شد را باید لغو کنند و البته یک سری تحریم‌های جدیدی هم در دوره ترامپ تصویب شد که که آن‌ها هم باید لغو شوند. در نتیجه مشخص است که آمریکا باید چه کار‌هایی انجام دهد.

اما تقریبا مشخص است که در این فاصله زمانی کوتاه این اتفاقات نمی‌افتد. یعنی حتی اگر حرکت مثبت کوچکی هم از سوی آمریکا صورت بگیرد از نظر ایران قابل قبول نخواهد بود؟

مصوبه مجلس روشن است که چه اتفاقی باید بیفتد. ما بر همان اساس مجبوریم عمل کنیم و بر همان اساس هم عمل خواهیم کرد.

در رسانه‌های آمریکایی گزارش‌هایی منتشر شده بود مبنی بر اینکه دولت آمریکا برنامه‌هایی دارد برای کاهش فشار بر ایران بدون رفع تحریم ها. این احیانا اگر اتفاق بیفتد واکنش ایران چه خواهد بود؟ آیا ایران این را می‌پذیرد؟

مصوبه مجلس که مشخص است و باید بر همان اساس عمل شود. الان هم زود است که بخواهیم قضاوت کنیم آمریکا چه اقدامی بکند و ما در مقابلش چه اقدامی باید انجام دهیم. آمریکایی‌ها می‌دانند باید چه بکنند. باید تصمیم‌شان را بگیرند. همین حالا که من خدمت شما هستم آمریکا ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ و ناقض برجام است. یعنی همان سیاستی که در دوره ترامپ ادامه می‌شد هنوز هم ادامه دارد. هیچ تغییری ما ندیدیم. آمریکا باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد سیاست شکست خورده فشار حداکثری را ادامه دهد یا واقعا می‌خواهد متوجه شود که آن سیاست اشتباه بوده و رویکرد جدیدی را اتخاذ می‌کند. البته در صحبت می‌گویند که سیاست فشار حداکثری سیاست شکست خورده‌ای بوده است.

به شما هم به صورت مستقیم گفته‌اند که این سیاست شکست خورده است؟

خیر. ما مستقیم تماسی نداشتیم.

یکی از رسانه‌های فرانسوی گزارشی منتشر کرده بود که بعد از روی کار آمدن دولت آقای اوباما مذاکراتی از طرف دولت جدید با شخص شما در واشنگتن صورت گرفته است.

خیر. صحت ندارد. ما هیچ مذاکره مستقیمی با آمریکایی‌ها نداشتیم. چیزی که عرض می‌کردم این بود که مسئولین وزارت خارجه آمریکا و سخنگوی وزارت خارجه این کشور اعلام کردند سیاست فشار حداکثری شکست خورده است؛ بنابراین این را باید در عمل اثبات کنند صرفا به حرف نمی‌شود.

آیا ایران برنامه‌ای ندارد که خودش قدمی را برای این منظور بردارد؟ ایران نمی‌خواهد گام نخست را صورت دهد؟

این انتظار غلطی است که این‌ها می‌گویند ایران گام اول را بردارد. ما که در برجام هستیم. کسی که از برجام خارج شده باید ثابت کند تغییر رویه داده است. چطور انتظار می‌رود ایران که در برجام است گام بردارد؟ ایران چه گامی بردارد؟

اما در حال حاضر دیگر ایران هم در برجام نیست؟

خیر. ایران هنوز در برجام حضور دارد.

غنی سازی اورانیوم ایران در حال حاضر بالاتر از حد معین در برجام است.

بله درست می‌فرمایید. ولی این‌ها همه در چارچوب ماده ۳۶ برجام است که وقتی یک خلاف و نقض شدید و آشکاری از سوی یک طرف انجام می‌شود طرف مقابل می‌تواند یا به طول کلی تعهداتش را انجام ندهد و یا برخی از تعهداتش را انجام ندهد و ما مورد دوم را انتخاب کردیم و برخی از تعهدات خود را انجام ندادیم. ضمن اینکه نکته مهم این است که به محض اینکه آمریکا به اجرای تعهدات خود به صورت کامل و بدون پیش شرط بازگردد ما هم به اجرای تعهدات خود باز خواهیم گشت و این قدم‌هایی که ما برداشیتم کاملا برگشت‌پذیر است.

فرض کنیم این قدم نخست برداشته نشود، گام بعدی ایران چیست؟

سیاست ما در ارتباط با استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای روشن است. ما بار‌ها اعلام کردیم که عضو ان‌پی‌تی هستیم و فتوای رهبری هم روشن است. سلاح‌های هسته‌ای در دکترین دفاعی ما جایی ندارد و بنابراین موضع ما در این زمینه کاملا روشن است که ما نه به ساخت سلاح هسته‌ای علاقه داریم و نه به سمتش می‌رویم. در عین حال به عنوان عضو ان‌پی‌تی لازم است که از مزایای این معاهده برخوردار شویم و مزایای آن این است که به صورت کامل از انرژی هسته‌ای به صورت صلح‌آمیز استفاده کنیم.

ما عضو ان‌پی‌تی هستیم و متعهد هستیم به آنچه امضا کردیم و هیچ تغییری در سیاست ما ایجاد نشده است.

گفتگو‌هایی هم در خصوص آزادی زندانیان دو تابعیتی اخیرا به بین دو طرف صورت نگرفته است؟

اخیرا صورت نگرفته، ولی موضع ما روشن است و بار‌ها اعلام کردیم. البته ما دو تابعیتی را از نظر قانونی تحت این عنوان رسمیت نمی‌شناسیم و شهروندان ایرانی بر اساس قوانین کشور شهروند ایران هستند، ولی در ارتباط با موضوعی که شما گفتید ما بار‌ها موضع خود را اعلام کردیم.

اما در دولت آقای بایدن گفتگویی در این خصوص شکل نگرفته است؟

خیر. هیچ گفتگویی چه در زمینه بحث هسته‌ای و چه در ارتباط با بقیه مباحث با دولت بایدن نداشتیم.

آقای ظریف اشاره‌ای کردند به اینکه اتحادیه اروپا نقش میانجی را می‌تواند ایفا کند. وزیر خارجه قطر هم به تهران سفر کردند و این کشور هم در خصوص میانجیگری ابراز تمایل کرده است. ترجیح ایران برای این میانجیگری کدام کشور است. آیا ترجیح می‌دهد کشور‌های منطقه در این روند وارد شوند یا همانطور که آقای ظریف گفتند آقای بورل و دستگاه سیاست خارجی اروپا نقشی را ایفا کنند؟

عرض کردم. تعهدات آمریکا روشن است و چیزی نیست که نیازی به بحث و تبادل نظر و اینجور مباحث داشته باشد. اگر آمریکایی‌ها تصمیم بگیرند که به تعهدات خود برگردند. خودشان هم روشش را می‌دانند؛ بنابراین چیزی که لازم است این است که تصمیم سیاسی در واشنگتن گرفته شود. حالا صحبتی که آقای دکتر ظریف در مورد بورل کردند این است که اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده برجام در شورای امنیت و قطعنامه ۲۲۳۱ از اتحادیه نام برده شده است؛ بنابراین نقشی که اتحادیه اروپا دارد هماهنگ‌کننده اجرای برجام است.