رمزگشایی از خواب‌ آلودگی بهاری

با این حال در روزهای بعد هم اوضاع تفاوت چندانی نمی‌کند. از اینها گذشته خواب بعدازظهر در فصل بهار خیلی می‌چسبد! شاید علتش مطبوع‌بودن و پاکیزگی هوا و دمای متعادل بهاری باشد که لذت استراحت و آرامش‌دادن به بدن را دوچندان می‌کند اما مشکل خواب‌ آلودگی بهاری برای برخی افراد جدی‌تر است.

به نوعی که این افراد با تغییر فصل و آمدن بهار، انرژی بدنشان را از دست داده و با تغییرات خلقی مواجه می‌شوند و تغییر فصلی را با کسالت و خواب‌ آلودگی شدید تجربه می‌کنند. اگر از کسانی هستید که هر سال، بهار را با تغییرات خلقی و خواب‌ آلودگی تجربه می‌کنید گفت‌و‌گوی ما را با دکتر فاطمه کلاهدوز، روان‌ شناس بالینی بخوانید و راهکارهای مورد اشاره برای غلبه بر حس و حال خمودگی را به کار ببندید.

علت پرخوابى در فصل بهار چیست؟

با شروع فصل بهار و تغییر آب‌وهوا به دنبال افزایش رطوبت و پراکنده‌شدن گرده‌های معلق گیاهان در هوا، بیشتر افراد احساس خواب‌آلودگی و رخوت و سستی می‌کنند. این امری طبیعی است که البته تغییر در ریتم خواب و بیداری در این فصل می‌تواند تحت‌تاثیر تغییرات هورمونی ناشی از طولانی‌شدن روز نیز باشد.

آیا تغییر فصل به‌خودى‌خود مى‌تواند با تغییرات خلقى همراه باشد؟

در فصل بهار ساعت زیستی بدن افراد که با ساعت‌های طولانی شب تنظیم شده، نمی‌تواند با طولانی‌شدن روز هماهنگ شود و انرژی آن به سرعت تحلیل می‌رود؛ بنابراین این عده به اختلال خواب از نوع پرخوابی مبتلا می‌شوند. افزایش طول مدت روز در بهار باعث خواب‌آلودگی و کاهش تمرکز بسیاری از افراد خواهد شد. خیلی‌ها از خواب کافی محروم می‌شوند و احساس خستگی و کسالت می‌کنند. خواب‌آلودگی می‌تواند به علت تنظیم‌نبودن ساعت زیستی بدن هم باشد. کمبود جریان خون و انرژی کافی در مغز و اندام‌ها باعث خواب‌آلودگی در بهار می‌شود.معمولا در فصل زمستان جریان خون در سطح بدن کمتر است؛ بنابراین بیشتر جریان خون در مغز و اندام‌هاست و مواد مغذی و اکسیژن را به جاهایی می‌برد که مورد نیاز است. در بهار مویرگ‌ها گشاد می‌شوند، جریان خون در سطح بدن بیشتر است و خون کمتری به اندام‌ها و مغز می‌رسد. علاوه بر این در بهار سوخت‌وساز بدن بیشتر و مصرف اکسیژن بالا می‌رود که باعث کاهش ذخیره اکسیژن مغز می‌شود.

در این صورت چه تغییرات خلقى در فصل بهار قابل انتظار خواهد بود؟

اگر بدن فرد نتواند با تغییرات فصلی همراه شود، انرژی‌اش به‌سرعت تحلیل می‌رود و حتی با وجود خواب و استراحت طولانی کسل می‌ماند.

راهکارهاى مقابله با پرخوابى در فصل بهار چیست؟

خواب کافی ولی نه بیش‌از اندازه در رفع کسالت موثر است زیرا خواب زیاد قشر مغز را بی‌حس می‌کند و باعث خواب‌آلودگی بیشتر می‌شود.به همین دلیل است که هر قدر فرد بیشتر بخوابد، بیشتر احساس کسالت و خواب‌آلودگی می‌کند. استفاده از دوش آب‌گرم قبل از خواب به سبب افزایش رطوبت بدن به داشتن خواب راحت کمک می‌کند. ماساژ با برخی از روغن‌های گیاهی و نیز انجام ورزش صبحگاهی، کوهنوردی و پیاده‌روی نیز در تنظیم ساعت خواب موثر است. همچنین تا جای ممکن آفتاب بگیرید. چون به تنظیم مجدد ریتم شبانه‌روزی بدن کمک می‌کند. توجه به فضای محیط خواب مانند استفاده از رنگ‌های روشن و نور کافی و درجه حرارت مناسب اتاق نیز باید مورد توجه قرار بگیرد.

آیا استرس هم می‌تواند به بر هم خوردن ساعت خواب منجر شود؟

بدون شک! اگر استرس از دست‌دادن ساعت خواب را دارید در واقع خود را از خوابی راحت محروم کرده‌اید. پس با آرامش به بدن اجازه دهید خود را با شرایط جدید تنظیم کند.

نوع تغذیه تا چه اندازه در پرخوابى و کنترل آن در فصل بهار موثر است؟

زمان وعده‌های غذایی و زمان خواب را با ساعت جدید تنظیم کنید. شاید فقط دو روز طول بکشد که دوباره تنظیم شوید. وقتی خودتان آماده شوید به بدنتان کمک می‌کنید با استرس کمتری تغییر ساعت را قبول کند. وعده‌های سبک میل کنید، از خوردن غذاهای سنگین هنگام شب و به‌خصوص دیروقت پرهیز کنید چون باعث می‌شود به خواب رفتن‌تان دشوار شود. رعایت برنامه غذایی و داشتن تغذیه سالم در اصلاح ساعت و میزان خواب بسیار موثر است.

آیا پرخوابى بهارى و تغییرات خلقى در این فصل به درمان خاصى از جمله درمان روان‌شناسى نیاز دارد؟

غالبا خواب‌آلودگی در بهار طبیعی است و معمولا خودبه‌خود از بین می‌رود اما اگر این خواب‌آلودگی ادامه‌دار شد باید به پزشک یا روان‌شناس مراجعه کنید.

پونه شیرازی - سلامت / روزنامه جام جم