اگر پس از چند دقیقه شدت درد کم شد یا از بین رفت یا این‌که درد تا حدی شدید شد که با استراحت به‌سختی فروکش کرد، می‌تواند از علائم ابتلا به خار پاشنه پا باشد.
در طب رایج برای این مشکل درمان‌هایی وجود دارد اما در طب سنتی چطور؟ آیا در این طب خارپاشنه شناخته شده است و تدابیر درمانی دارد.
برای دستیابی به پاسخ این موضوع با دکتر فاطمه تویسرکانی، پزشک متخصص طب سنتی گفت‌وگو کرده‌ایم.
خار پاشنه پا از مشکلات شایع و مزمنی است که درنتیجه انعطاف‌ناپذیری و التهاب نواری ایجاد می‌شود که استخوان پاشنه و انگشتان پا را به هم وصل می‌کند.
این مشکل با طیفی از احساس سنگینی و ناراحتی در کف پا، ممکن است خودبه‌خود بهبود یابد یا با ایجاد درد غیرقابل‌تحمل هنگام ایستادن و راه‌رفتن ایجاد شود و حتی احتمال بروز یک برآمدگی استخوانی به شکل خار به طول حدود دو سانتی‌متر در منطقه پاشنه پا وجود دارد. بارزترین علامت این مشکل، بروز درد هنگام راه رفتن در صبح است که شبیه فرورفتن سنگ یا ناخن در کف یک یا هر دو پا احساس می‌شود.
در متون کهن طب سنتی ایران به بیماری خار پاشنه اشاره‌ای نشده ولی این بیماری مشابه دردهای مفصلی پاشنه پا و سفتی ناشی از ریزش برخی اخلاط غیرطبیعی در عضو به‌نظر می‌رسد.
این مشکل ممکن است بسته به مزاج و شرایط زندگی فرد مبتلا، نتیجه افزایش اخلاط غیرطبیعی و خام بلغمی (سرد و تر) یا به‌ندرت اخلاط سوداوی (سرد و خشک) باشد.
عوامل ایجادکننده بلغم و سودای غیرطبیعی ممکن است مصرف افراطی موادغذایی بلغم‌زا مثل ترشیجات، برنج، مرغ، ماهی و مصرف نامتعارف لبنیات بدون استفاده از مصلحات نظیر آویشن، نعنا، زنیان، سیاهدانه یا مصرف بیش‌ازحد مواد سودازا مثل گوشت گاو و گوساله، کنسروها، قارچ، چای پررنگ، عدس، آب سرد یا یخ باشد اما در طب رایج علل بروز این بیماری چاقی، کفش‌های نامناسب، راه رفتن یا ایستادن مداوم روی سطوح سخت، افزایش سن، دیابت، انجام مستمر فعالیت‌های جسمی سنگین، صافی یا قوس زیاد کف پا عنوان شده است.
علائمی که می‌توانیم به‌واسطه آن متوجه بروز خارپاشنه شویم، شامل درد پاشنه‌‌ای که درنتیجه استراحت از بین نمی‌رود، درد پاشنه پا در صبح یا درد شدید در اولین گام پس از استراحت، تورم، بی‌حسی، سوزن‌سوزن‌شدن پاشنه هنگام حرکت یا در حالت استراحت در پاها، سوزش در پاشنه یا قوس کف پا، درد با کشش ناگهانی کف پا، فشار در انگشتان پا یا دشواری در بالارفتن از پله‌هاست که زنان، دوندگان و افراد با کف پای صاف بیشتر در معرض ابتلا به این مشکل هستند.
تدابیر پیشگیری‌کننده
در طب رایج نکاتی برای پیشگیری از ابتلا به خارپاشنه عنوان‌شده که شامل حفظ وزن طبیعی، استفاده از دمپایی نرم در خانه، پرهیز از ایستادن‌های طولانی، کاهش فعالیت‌های آسیب‌زننده به پا، دوچرخه‌سواری و شنا به‌جای پیاده‌روی و دویدن و استراحت مکرر به پاهاست.
از تدابیر پیشگیری‌کننده طب سنتی، پرهیز از مصرف افراطی موادغذایی بلغم‌زا و سودازا، رعایت ترتیب و فاصله بین خوردن موادغذایی به‌نحوی‌که تا غذای قبلی در معده وجود دارد خوردنی جدیدی مصرف نشود، خوب جویدن و پرهیز از درهم‌خوری و پرخوری، توجه به اجابت مزاج، داشتن فعالیت بدنی معتدل تا حدی که ضربان قلب کمی بالا رود و روغن‌مالی با روغن‌های مناسب در صورت بروز علائم اولیه خارپاشنه است.
چگونگی درمان
در طب رایج استفاده از مسکن، استراحت‌دادن پا، پوشیدن کفش ارتوپدی، استفاده از یخ و پدهای پاشنه پا و... توصیه می‌شود.نوع درمان در طب سنتی براساس مزاج و شرایط خاص هر فرد و علل ایجاد و بروز علائم خارپاشنه پا متفاوت است.
به‌عنوان‌مثال، اگر علت ایجاد خارپاشنه در فردی افزایش خلط بلغم تشخیص داده شود مراحل درمان به این شرح خواهد بود: پرهیز از خوردن مواد بلغم‌زا به‌مدت یک‌ماه، تجویز داروهای مناسب طب سنتی برای رفع سوءمزاج، ماساژ، استفاده از آبزن مناسب و روغن‌مالی با روغن‌های مناسب برای رفع تجمع مواد رسوبی در ناحیه خارپاشنه و توصیه‌های تغذیه‌ای و آداب سبک زندگی برای پیشگیری از تولید و رسوب مجدد بلغم غیرطبیعی است.
مصرف ناشتای یک قاشق غذاخوری خاکشیر در یک لیوان آب‌جوش به مدت یک‌ماه، گرم نگه‌داشتن پاها با جوراب پشمی به‌خصوص موقع خواب و دوری از آب و استخر سرد، مالیدن روغن‌های گرم مثل شوید، سیاهدانه، بابونه، سقز، کنجد، بادام تلخ، سورنجان، زیتون، شترمرغ، مرزنجوش و… روزی دو بار به کف پاست.
توصیه می‌شود روغن را تا زانو برخلاف جاذبه زمین نیز بمالید. برای بررسی حساسیت پوستی، حتما قبل از روغن‌مالی یک تا دومرتبه قسمت داخلی بازو را به‌اندازه یک سکه با روغن موردنظر چرب کنید و یک‌تادو ساعت صبر کنید اگر علائم حساسیت پوستی مثل خارش و سوزش و قرمزی اتفاق افتاد از مصرف روغن پرهیز کنید.
استفاده روزانه یک تا دو بار از ترکیب ضماد پودرسیاهدانه و سرکه در ناحیه خار پاشنه و ماساژ با روغن سیاهدانه توصیه می‌شود.
فاخره بهبهانی - دانش و سلامت / روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
