وقوع پیک ششم بیماری کرونا، اتفاقی محتمل است که درصد احتمالش کاملا به رفتار ما بستگی دارد. فراگیری هر پیک تابع شرایطی است که میتوانیم آن را در سه گروه دستهبندی کنیم. دسته اول، نظارت بر ویژگیهایی است که در ژنتیک ویروس ایجاد میشود. دسته دوم مربوط به ویژگیهایی است که بر اساس مدیریت اپیدمی و طبق نظر دولتمردان رخ میدهد و دسته آخر هم شرایطی است که رفتار مردم آن را تعیین میکند. معمولا پیش از اینکه پیک تازهای شروع شود، علائم و نشانههایی را در وضعیت اپیدمی میبینیم؛ نشانههایی که در هر سه دسته میتوانند جای داشته باشند. یکی از این نشانهها، اجتماعات مدیریتنشده یا سفرهای غیرضروری مردم است که در دسته سوم جای میگیرد؛ اتفاقی که به نظر میرسد با تکیه بر واکسینه شدن بخش قابلتوجهی از مردم در حال رخ دادن است و برخی با عادیانگاری شرایط به این قبیل رفتارها روی آوردهاند. این در حالی است که بارها از سوی متخصصان توصیه شده که تزریق واکسن نمیتواند مانعی صد درصدی برای مقابله با این بیماری باشد و لازم است تا افراد واکسینهشده همچنان پروتکلهای بهداشتی را رعایت کنند.
انحراف در مدیریت اپیدمی توسط مسؤولان هم یکی دیگر از نشانههایی است که میتواند احتمال وقوع پیک ششم را بالا ببرد. برای مثال در حال حاضر ما به طور جدی، واریانت ویروس را غربالگری و رصد نمیکنیم، آنقدر که به نظر میرسد در شرایط فعلی، اطلاع دقیقی از اینکه کدام واریانت در کشور حاکم است در اختیار نداریم. در واقع هم اکنون با اینکه از پوشش مناسب واکسیناسیون خوشحال هستیم باید بدانیم هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم. از سوی دیگر، در حالی که یکی از روشهای موثر برای کنترل ویروس کرونا، اعزام تیمهای واکنش سریع به مناطق درگیر بیماری و اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از طغیان کرونا در دیگر مناطق کشور است، متاسفانه کمیته واکنش سریع چند هفتهای است که منحل شده و در حال حاضر چنین امکانی در اختیار نداریم. ضمن اینکه در روند مدیریتی، ارزیابی درستی هم از وجود خطر در رنگبندیهای شهرها از جانب مسؤولان وجود ندارد؛ موضوعی که باعث میشود قضاوت مردم درباره شرایط موجود را به انحراف بکشد. در واقع این قبیل سهلانگاریها میتواند احتمال وقوع پیک جدید را بالا ببرد. بدیهی است همه ما علاقهمند به بازگشت به زندگی عادی هستیم، ولی نباید در رسیدن به آن تعجیل کنیم تا جایی که موقعیت فعلیمان را هم از دست بدهیم؛ چرا که هر اقدامی مانند بازگشایی عجولانه مدارس میتواند چرخش ویروس را گسترش بدهد و به احتمال وقوع پیک جدید دامن بزند.
در نهایت گفتنی است اگر نسبت به اصلاح سه عامل یادشده یعنی توجه به تغییرات ویروس، نحوه مدیریت و در نهایت، رفتار افراد جامعه توجه ویژهای داشته باشیم، میتوانیم رخداد پیک ششم را به تاخیر بیندازیم یا حتی از وقوع آن جلوگیری کنیم.
حمید سوری اپیدمیولوژیست / روزنامه جام جم