جادوی جام سیما

همچنین چهره‌های متفاوتی با اجرای این‌دست برنامه‌ها مخاطبان را چه در قطر و چه در استودیوهای‌شان در تهران همراهی کردند. در اینجا نگاهی به تنوع این آثار و برخی اتفاقات ویژه که با این برنامه‌ها در آنتن رقم خورده است داشتیم. اتفاق متفاوت این دوره از جام‌جهانی فوتبال، تعدد ویژه‌برنامه‌هایی است که از شبکه‌های مختلف تلویزیون پخش می‌شوند. برخی به شکل تخصصی به مصاف فوتبال رفته‌اند و دسته‌ای از حاشیه این ورزش مهیج بهره می‌برند.

پاس گل به جام‌جهانی

کلید ویژه‌برنامه‌های جام جهانی با «پاس‌گل» «شبکه‌امید» زده شد و بعد از آن نوبت به «جام ۲۲» شبکه ورزش رسید. در همین اثنا، شبکه پنج از «پرچم‌بالاست» رونمایی کرد که هدف آن تقویت روحیه ملی بود. با آغاز رقابت ها، شمایل تلویزیون به طور کامل فوتبالی شد و برنامه‌های تخصصی «جام ۲۰۲۲»، «ورزش از نگاه دو»، «جام و مردم» و «ورزشگاه» کنار «جام ۲۲» قرار گرفتند. شبکه سه متولی اصلی پخش مسابقات فوتبال است و این اتفاق در قالب برنامه «جام ۲۰۲۲» انجام می‌شود. محمدحسین میثاقی و محمدرضا احمدی اجرای برنامه را برعهده دارند که به هماهنگی خوبی در ارائه اطلاعات رسیده‌اند. جام ۲۰۲۲ به تناوب با قطر ارتباط تصویری برقرار می‌کند تا گزارشگران آخرین اطلاعات از بازی‌ها را ارائه کنند و دوربین، انعکاس هیجان ورزشگاه‌ها باشد. این اتفاق در برنامه جام ۲۲ شبکه ورزش هم رخ می‌دهد. ویژگی مشترک هر دو برنامه برخورداری از دکور‌هایی بزرگ و چشم‌نواز است که لذت تماشا را برای مخاطب دوچندان می‌کند. در‌شبکه سه برخلاف شبکه ورزش، کارشناس در استودیو حضور نمی‌یابد. این برنامه تصمیم گرفته با کارشناسان خارجی به شکل تصویری مصاحبه کند که این تصمیم کیفیت را بالا برده است. والتر زنگا (دروازه‌بان سابق ایتالیا)، هری رد نب (سرمربی سابق تاتنهام)، ایوان هلگوئرا (بازیکن سابق تیم ملی اسپانیا) و ... ازجمله مهمانان این برنامه بوده‌اند.

برنامه‌های تازه کنار نوستالژیک‌ها

در ویژه‌برنامه‌های شبکه یک و دو هم شاهد حضور کارشناسان خارجی به شکل تصویری بوده‌ایم؛ کما این‌که هر دو برنامه گزارشگر اختصاصی در قطر دارند. نتیجه این اتفاقات بالارفتن بار فنی هر دو برنامه است. اجرای «جام و مردم» شبکه یک را پیمان یوسفی، علی مغانی و مهدی شریفی برعهده دارند و «ورزش از نگاه دو» را حسن اسماعیل‌پور اجرا می‌کند. در این دو برنامه و همچین ویژه‌برنامه‌های شبکه سه و ورزش، «میز‌خبر» بخش ثابتی است که آخرین اخبار و تحلیل‌ها توسط مجری و کارشناسان مرور می‌شود. پخش خلاصه بازی‌ها هم وجه مشترک همه برنامه‌هاست. با این اتفاق، مخاطب ضمن تماشای لحظات حساس مسابقات، از آخرین اتفاقات مطلع می‌شود. شبکه پنج به مناسبت جام‌جهانی، «ورزشگاه» را به‌شکل ویژه روانه آنتن می‌کند و، چون به شکل هفتگی پخش می‌شود، سهم تحلیل در آن بالاتر از خبر‌های روز است. حافظ کاظم‌زاده و افشین عبداللهیان هربار میزبان یکی از کارشناسان می‌شوند تا با حضور آن‌ها مسائلی، چون بررسی عملکرد کی‌روش، وضعیت داوری جام و... را پیش ببرند.

زاویه دید تازه

سهم فوتبال در تلویزیون فراتر از برنامه‌های تخصصی است تا جایی که شبکه چهار «زاویه» را به جام‌جهانی اختصاص داده است و قرار است با رویکردی جامعه‌شناختی مسأله را واکاوی کند. برنامه‌های «مردم‌نگار» و «مثبت سندباد» شبکه دو هم نگاهی فراتر از مسائل تخصصی به فوتبال دارند. همین اتفاق در شبکه نسیم با برنامه‌های «فوتبال زندگیست» و «ورزشیا» رخ داده است. تلویزیون در روز‌هایی که ایران در جام‌جهانی حضور داشت، ایده‌هایی برای حمایت از تیم ملی و تقویت همبستگی اجرایی کرد. پویش «تا پای جان برای ایران» و «می‌میرم برات» ازجمله این تلاش‌هاست. این، همه داستان نیست و در برنامه‌های روتین صبحگاهی، ظهرگاهی و عصرگاهی هم در فوتبال دیده می‌شود؛ چه در قالب مرور اخبار و حواشی و چه از منظر تحلیل‌های جامعه‌شناختی و روان‌شناسانه. تلویزیون در جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر سیمایی تمام فوتبالی دارد و مخاطب علاقه‌مند به این ورزش را سیراب می‌کند. طبعا نمی‌توان برخی ضعف‌ها را که حاصل سرعت در برنامه‌سازی یا به بار ننشستن ایده‌هاست نادیده گرفت.

ویژه‌های جام

نوشین مجلسی - گروه رسانه
امسال چه به لحاظ محتوایی و چه ساختاری برنامه‌هایی که ویژه جام‌جهانی روی آنتن رفتند، حال‌وهوای متفاوتی را به مخاطبان منتقل کردند. همچنین بسیاری از دیگر برنامه‌های روتین شبکه‌های مختلف هم سعی کردند منعطف با این ایام بخش‌هایی را تدارک ببینند.

جالب‌های این قاب

یکی از اتفاقات ویژه امسال آغاز به کار رسمی رادیو جام‌جهانی بود که به همت رادیوورزش راه‌انداری شد که در کنار سایر شبکه‌های رادیویی که نگاه خاصی به ایام داشتند، مخاطبان را همراهی می‌کرد. همان‌طور که بیان شد به لحاظ بصری نیز شاهد اتفاقات تازه بودیم. دکور ویژه‌برنامه شبکه سه سیما یکی از این موارد بود. حضور بعضی از چهره‌های کمدی نظیر علیرضا مسعودی در قطر یا اجرای سامان گوران در برنامه «می‌میرم برات» شبکه یک و احمدرضا موسوی‌کنار که او را نیز در برنامه‌های سرگرم‌کننده شبکه ایران‌کالا دیده بودیم از این جمله هستند. این برنامه سعی دارد با ایجاد فضای طنازانه به حواشی این جام بپردازد. بازی با تکیه‌کلام‌های گزارشگران وبازیکنان، گاف‌های مصاحبه‌ها و گزارشگر‌ها و... از موارد دستمایه شوخی‌های این دو نفر است. هرچند گاهی نمک لازم را برای خنداندن ندارند، ولی رنگ تازه‌ای را در رنگین‌کمان آثاری که متناسب با این ایام ساخته شدند ایجاد کرد. حضور چهره‌های نوستالژیکی، چون جواد خیابانی به‌عنوان مجری و همچنین انتخاب او برای گزارش مسابقه ایران و آمریکا هم از دیگر نکات قابل توجه این جام در قاب تلویزیون بود. انتخابی که یادآور بازی ایران مقابل آمریکا در جام‌جهانی۱۹۹۸ در زمانی مشابه است. نحوه این گزارش مثل سایر گزارش‌های خیابانی دستمایه شوخی و نقد برخی قرار گفت، ولی انتخابی جالب و هماهنگ با پیشینه ذهنی مخاطب بود.


تجربه اولین جام‌جهانی پائیزی در صداوسیما
به صرف ۴ k

احسان ناظم‌بکایی - روزنامه‌نگار
اولین جام‌جهانی پائیزی در این روز‌های سرد آذر ماه به داغ‌ترین مراحل رسیده است. برگزاری جام‌جهانی که به علت میزبانی قطر گرمسیر برای اولین‌بار در پائیز برگزار می‌شد برای همه تجربه متفاوتی بود. چه بازیکنان و مربیان که به‌جای تعطیلات پایان لیگ، در تعطیلات نیم‌فصل لیگ‌ها به جام‌جهانی آمدند و چه برای برنامه‌ریزان و برنامه‌سازان رادیویی و تلویزیونی در سراسر جهان، چون این بار برعکس تمامی ادوار، در نیمکره شمالی به واسطه همزمانی با اواخر پائیز، شب‌ها طولانی‌تر و در نیمکره جنوبی به علت تقارن با اواخر بهار، روز‌ها بلندتر بود. این تجربه برای صداوسیما و برنامه‌ریزان و برنامه‌سازان ما هم به وجود آمد. ماه‌ها برنامه‌ریزی را می‌توان این شب‌ها از شبکه‌های مختلف رادیویی و تلویزیونی به‌خصوص شبکه‌های سه و ورزش سیما دید یا از رادیوورزش صدا شنید. تلاشی شبانه‌روزی برای پخش زنده تمام ۶۴ مسابقه جام‌جهانی که جدول پخش شبکه سه و رادیوورزش را به‌طور کامل عوض کرده است. نزدیکی قطر به ایران که درواقع نزدیک‌ترین جام‌جهانی به کشورمان بود اگرچه می‌توانست با ایجاد استودیو در کشور میزبان، حال‌وهوای دیگری بگیرد، اما تجربه سالیان قبل نشان داده مخاطب جام‌جهانی برعکس مخاطب المپیک بیشتر تمایل به دیدن خود مسابقات دارد و جایگاه استودیو چندان اهمیتی ندارد. البته خبرنگاران مختلف و مستندسازان گوناگون به قطر رفته بودند و در ارتباطات زنده سریع، اتفاقات را پوشش می‌دادند. صداوسیما، اما فارغ از پخش روتین مسابقات که قابل‌انتظار و پیش‌بینی بود، دو برگ برنده رو کرد که هردو، در افزایش رضایت مخاطبان نقش چشمگیری داشت. یکی پخش مسابقات به‌صورت ۴ K در شبکه فراتر و دیگری پخش زنده مسابقات از سایت تلوبیون. اولی، احترامی والا به چشمان مخاطبان بود که مسابقات را با بهترین کیفیت موجود ببینند و درواقع نمایش قدرت فنی رسانه‌ملی به شمار می‌رفت و دیگری فرصتی گرانبها به آن‌ها که دسترسی به تلویزیون نداشتند، اما می‌خواستند بازی‌ها را به‌جای این‌که بشنوند با تلفن‌همراه یا رایانه‌شان ببینند. پخش مسابقات آن‌هم به صورت HD از تلوبیون در میانه ترافیک شدید عصرگاهی پائیزی، باعث شد تا خیلی‌ها متوجه گذر زمان در این حجم از شلوغی و ترافیک نشوند. البته در این میان رانندگان و آن‌ها که نمی‌توانستند مسابقات را ببینند، شنونده رادیوورزش بودند. همین‌طور در حدود سه هفته برگزاری جام‌جهانی، علاوه بر گزارشگران شناخته‌شده پیشین، شاهد ظهور و بروز بیشتر گزارشگران جوان هم بودیم که رخداد مثبتی به‌شمار می‌رفت. شبکه‌های گوناگون نیز بسته به طیف مخاطبان‌شان برنامه‌های مختلف مثل بازی موازی، پاس‌گل و ... پخش کردند تا مخاطبان از منظر و سلیقه خود با جام‌جهانی همراه شوند که اتقاق جالب‌توجهی بود. برگزاری مسابقات در کشوری اسلامی در کنار تغییر رویکرد خط سبز به‌جای خط قرمز که مد نظر مدیران دوره تحول نیز هست، باعث شد تا این دوره از جام‌جهانی با کمترین اصلاحات لحظه‌ای و با اغماض حداکثری روانه آنتن شود که این نکته را نیز باید از مزیت‌های پخش مسابقات این دوره دانست. حال صداوسیما می‌بایست از فرصت جذب بیشتر مخاطبان که در سه هفته جام‌جهانی رخ داده، نهایت استفاده را ببرد و با ساخت و پخش برنامه‌های جذاب، میلیون‌ها مخاطب را همچنان در شب‌های طولانی نیمه‌دوم سال همچنان پای خود بنشاند.

روزنامه جام جم