تعهدی که قرار بود همه کشورها به آن پایبند باشند، اما پس از زیر پاگذاشتن تعهد آمریکا کشورهای دیگر نیز برای این که مشمول جریمه فدرال رزرو نشوند چمدانهای خود را بستند و از ایران خارج شدند. برخی از این شرکتها در حوزه نفت و گاز ایران فعال بودند که با بازگشت تحریمها دوباره ایران را ترک کردند. تصور کشورهای غربی این بود که ایران توانایی تولید و صادرات نفت را بدون تایید نظر آنها ندارد و موضوع صفرکردن صادرات نفت را مطرح کردند تا اهرم فشار خود را تقویت کنند.
براساس آماری که سازندگان داخلی ارائه دادند از نظر تعداد ۸۵ درصد از کالاهای مورد نیاز صنعت نفت از ظرفیت داخلی استفاده شده و تجهیزات پرشماری در بخش بالادستی و پاییندستی ساخته شده است. با توجه به این که فعالیتهای اکتشافی نفت و گاز در ایران به لایههای عمیقتر رسیده، نیازمند تجهیزات ویژهای است که در این مورد، تاج سرچاهی نفتی با فشار ۱۵ هزار پیاسآی توسط یک شرکت ایرانی ساخته شده و رشتههای درونچاهی با فشار بالا نیز علاوه بر ساخت در داخل در میدانهای سپهر و جفیر مورد استفاده قرار گرفته است. حدود ۱۴ قلم کالای مورد نیاز و پرتکرار مانند تولید ۱۰ قلم کالا برنامهریزی و کار آغاز شده است و سازندگان میتوانند در قالب تولید بار اول برای ساخت اقدام کنند. صادرات نفت ایران در دولت دوازدهم به کمتر از یک میلیون بشکه رسید و این آمار هر روز در حال کاهش بود اما دولت سیزدهم روش خود را در این زمینه تغییر داد و آن هم دیپلماسی منطقهای و اقتصادی بود. در دو سال اخیر استفاده از راهکارهای مختلف برای افزایش فروش و صادرات نفت با وجود تحریمها در مرکز توجه قرار گرفت تا آنجا که به گواهی آمارهای اقتصادی، شرایط صادرات نفت بهبود یافت.
جزئیات آمار از زبان وزیر نفت
وزیر نفت در فروردین ۱۴۰۲ گفت: سال گذشته ۱۹۰میلیون بشکه نفت بیشتر از سال ۹۹ و ۸۳ میلیون بشکه بیشتر از سال ۱۴۰۰ نفت صادر و پیشبینی میشود امسال رکوردی تازه در صادرات نفت ثبت شود. وی با اشاره به این که اکنون صادرات نفت به بالاترین رقم نسبت به دو سال اخیر رسیده است، اظهار کرد: ارز حاصل از این صادرات در سررسید مشخص دریافت و به سامانه نیما و سامانه جدید معاملاتی واریز شده است. حتی رسانههای خارجی و غربی نیز به این دستاورد دولت اذعان دارند، در همین خصوص بلومبرگ به تازگی در گزارشی به موضوع افزایش صادرات نفت خام ایران پرداخته که بر اساس آن صادرات نفت ایران به ۱.۶میلیون بشکه در روز رسیده است. ایران، صادرات نفت خام خود را به بیشترین میزان در حدود پنج سال گذشته رسانده، حضور مجدد خود را در صحنه ژئوپلتیک تقویت کرده و درعین حال خطراتی را برای بازار شکننده جهانی نفت خام به همراه آورده است.
اخیرا نیز حجتالاسلام سید ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور اعلام کرد چین تنها مقصد صادرات نفت ایران نیست و به کشورهای دیگر نیز صادرات داریم و پول آن نیز به کشور بازمیگردد.
رشد بهرهوری نفت در سال ۱۴۰۱
نفت بیشترین تأثیر را بر رشد اقتصادی از طریق افزایش بهرهوری عوامل تولید در سال ۱۴۰۱ داشته است. در سالهای اخیر بیش از ۷۵ درصد از رشد اقتصادی از محل بهرهوری بوده و به طور مشخص در ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۱ از ۳.۸درصد رشد اقتصادی، ۳.۴درصد از محل بهرهوری محقق شده که بیشترین رشد با ۹.۳درصد مربوط به گروه نفت است. از نیمه سال ۱۴۰۰ استفاده از ظرفیتهای بهرهوری در بخشهای مختلف اقتصادی در دستور کار قرار گرفت. این اقدامها سبب شد تا در سال ۱۴۰۱ برخلاف بیشتر سالهای دهه ۹۰ رشد اقتصادی مثبت و بالای ۴ درصد باشد که این خود نشانه خوبی برای آینده اقتصاد ایران است. شایان ذکر است که شاخص بهرهوری کل عوامل تولید در سال ۱۴۰۱ به بیشترین مقدار خود در ۱۰ سال اخیر رسیده است. بر اساس گزارش سازمان اداری و استخدامی، در افزایش بهرهوری کل عوامل تولید ناشی از افزایش ارزش افزوده کل اقتصاد بیشترین رشد با ۹.۳درصد مربوط به گروه نفت بوده است. به بیان دیگر نفت بیشترین تأثیر را بر رشد اقتصادی از طریق افزایش بهرهوری عوامل تولید در سال ۱۴۰۱ داشته است. رشد ارزش افزوده در گروههای صنایع و معادن خدمات و کشاورزی به ترتیب برابر ۵.۶درصد، ۲.۸درصد و ۱.۱درصداست. در واقع، صنعت نفت در این مدت توانسته بیشترین رشد بهرهوری را داشته باشد که با توجه به اهمیت این صنعت در اقتصاد کشور قابل توجه است و بخش مهمی از تأثیر نفت بر افزایش رشد اقتصادی از طریق بهرهوری عوامل تولید بوده است. برقراری روابط دوجانبه تهران و عربستان سعودی در خرداد سال جاری میتواند زمینه رشد صنعت نفت ایران را در ششماهه دوم سال جاری فراهم کرده و قدرت چانهزنی نفتی ایران را افزایش داده و از طرف دیگر میتواند زمینه توافقهای نفتی ایران و عربستان و توسعه صنعت نفت ایران و افزایش رشد اقتصادی از این محل را تأمینکند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد