در این میان، صنعت بازیهای ویدئویی،به عنوان رسانهای پویا و فراگیر،ظرفیت بینظیری برای به تصویرکشیدن این گنجینه ارزشمند و معرفی آن به جهانیان دارد.متاسفانه، باوجود این پتانسیل عظیم، تاریخ ایران و فرهنگ غنی آن، آنگونه که شایسته است در بازیهای ویدئویی بازتاب نیافته است. در حالی که فرهنگها و تاریخهای دیگر، بهویژه تمدنهای غربی، بارها و بارها در قالب بازیهای متنوع و پرمخاطب به تصویر کشیده شده، گنجینه ارزشمند تاریخ ایران، همچنان تا حد زیادی ناشناخته و دستنخورده باقی مانده است. این در حالی است که بسیاری از عناصر جذاب و پرطرفدار در بازیهای ویدئویی، مانند داستانهای حماسی، نبردهای بزرگ، شخصیتهای قهرمان و ضدقهرمان و دنیاهای فانتزی و اسطورهای، به وفور در تاریخ ایران یافت میشوند.
قهرمان اکشنهای حماسی و جهانباز
رستم دستان، نامی که با حماسه و پهلوانی عجین شده،نه فقط یک شخصیت داستانی بلکه نمادی ازقدرت، شجاعت، و وفاداری در فرهنگ ایرانی است. او، بزرگترین قهرمان شاهنامه فردوسی، پهلوانی بیبدیل که داستانهایش سینه به سینه نقل شده و در تاروپود فرهنگ ایرانی ریشه دوانده است.داستانهای رستم، ازهفتخوان افسانهای تانبرد با دیوهاواژدها،مملو از صحنههای اکشن نفسگیر، ماجراجوییهای هیجانانگیز و عناصر اسطورهای جذاب است. این ویژگیهای منحصربهفرد، رستم را به یک کاندیدای ایدهآل برای بازیهای اکشن-ماجرایی جهانباز با تم حماسی تبدیل میکند.بازی میتواند با الهام از داستانهای شاهنامه و اسطورههای ایرانی، یک تجربه حماسی و فراموشنشدنی را برای بازیکنان رقم بزند. بازیکن در نقش رستم، میتواند آزادانه در دنیای بازی به کاوش بپردازد، ماموریتهای گوناگون را انجام دهد، با دشمنان اهریمنی و دیوهای افسانهای مبارزه کند،هفتخوان رستم را پشتسر بگذارد،وداستانهای حماسی شاهنامه رابه صورت تعاملی تجربه کند. ژانرهایی مانند اکشن-ماجرایی جهانباز (Open-World Action-Adventure)، نقشآفرینی اکشن (Action RPG)، و هک اند اسلش (Hack and Slash) برای به تصویر کشیدن رستم و داستانهای حماسی او بسیار مناسب هستند. بازی میتواند از مکانیکهای مبارزه تن به تن جذاب و متنوع، سیستم ارتقاء و شخصیسازی شخصیت رستم و داستانپردازی قوی و وفادار به شاهنامه بهره ببرد. طراحی مراحل و محیطهای بازی میتواند با الهام از معماری و هنر ایران باستان صورت گیرد و حس و حال دنیای شاهنامه را بهخوبی به مخاطب منتقل کند.بازیهای موفقی مانند (God of War) به خاطر مبارزات حماسی و داستانپردازی اسطورهای، (The Witcher) به خاطر دنیای جهانباز گسترده و ماموریتهای متنوع و (Assassin’s Creed Valhalla) به خاطر ترکیب اکشن، ماجراجویی و عناصر تاریخی و اسطورهای، میتواند به عنوان الگوهایی الهامبخش در طراحی و ساخت بازی رستم مورد توجه قرار گیرد.
ابنسینا در بازیهای فکری و ماجرایی
ابوعلی سینا، دانشمند وپزشک نابغه ایرانی، نهتنها یک شخصیت تاریخی،بلکه یک نماد جهانی از دانش،حکمت، وتلاش برای فهم اسرار جهان است. زندگی پربار و دستاوردهای علمی بینظیر او، بهویژه در زمینه پزشکی، فلسفه و علوم طبیعی، میتواند الهامبخش بازیهای فکری و معمایی با رویکردی آموزشی و جذاب باشد. یک بازی ماجرایی-معمایی با عناصر نقشآفرین (Adventure-Puzzle RPG)، با محوریت زندگی و فعالیتهای علمی ابنسینا، میتواند تجربهای جذاب، آموزنده، و چالشبرانگیز را برای بازیکنان ارائه دهد.بازیکن در نقش ابنسینا، در دوران جوانی و اوج شکوفایی علمی ابنسینا، باید به حل معماهای پزشکی و علمی گوناگون بپردازد، بیماریهای پیچیده را تشخیص دهد، درمانهای گیاهی و دارویی جدید را کشف کند و دانش خود را در زمینههای مختلف علمی، از جمله پزشکی، فلسفه، ریاضیات و نجوم، گسترش دهد.ژانرهایی مانند ماجرایی-معمایی (Adventure-Puzzle)، نقشآفرینی (RPG) با تمرکز بر دانش و مهارت، و شبیهسازی (Simulation) با رویکرد علمی و پزشکی، برای به تصویر کشیدن زندگی علمی ابنسینا و دستاوردهای او مناسب است. بازی میتواند شامل معماهای منطقی و استدلالی، پازلهای پزشکی و علمی و ماموریتهای اکتشافی و پژوهشی باشد. مکانیکهای بازی نیز میتواند شامل تحقیق و پژوهش در متون علمی و پزشکی، آزمایش وترکیب مواد برای ساخت داروها و درمانها، تشخیص بیماریها براساس علائم و نشانهها و تعامل با شخصیتهای دیگر برای کسب اطلاعات وحل معماها باشد.بازیهای معمایی وفکری موفقی مانند(Professor Layton)به خاطرمعماهای متنوع و داستانپردازی جذاب، (The Witness) به خاطر پازلهای چالشبرانگیز و محیطهای زیبا و (Plague Inc.) به خاطر شبیهسازی بیماریها و جنبههای علمی میتوانند به عنوان الگوهای الهامبخش در طراحی و ساخت بازی ابن سینا مورد توجه قرار گیرند.
حل معما به روش ایرانی
محمد بن موسی خوارزمی، ریاضیدان، ستارهشناس، و جغرافیدان بزرگ ایرانی، نه تنها بنیانگذار جبر بلکه یکی از پایهگذاران علوم کامپیوتر نوین و الگوریتمهای محاسباتی است. دستاوردهای علمی او، بهویژه در زمینه ریاضیات، الگوریتمها، و نقشهنگاری، میتواند الهامبخش بازیهای پازل و استراتژی با محوریت منطق، حل مسأله، و تفکر الگوریتمی باشد. یک بازی پازل-استراتژی (Puzzle-Strategy) با محوریت زندگی و دستاوردهای علمی خوارزمی، میتواند تجربهای متفاوت، چالشبرانگیز، و بسیار آموزنده را برای بازیکنان ارائه دهد. بازیکن در نقش خوارزمی، در دوران اوج فعالیتهای علمی در بیتالحکمه بغداد، باید به حل مسائل پیچیده ریاضی بپردازد، الگوریتمهای کارآمد برای محاسبات و حل مسائل طراحی کند، پروژههای علمی بزرگ را مدیریت کند، و به توسعه دانش ریاضی و علوم در دوران طلایی اسلام کمک کند.ژانرهایی مانند پازل-استراتژی(Puzzle-Strategy)، شبیهسازی (Simulation) با رویکرد علمی و مدیریتی و بازیهای آموزشی (Educational Games) با تمرکز بر ریاضیات و الگوریتمها، برای بهتصویرکشیدن زندگی علمی خوارزمی و دستاوردهای او مناسب هستند. بازی میتواند شامل پازلهای منطقی و ریاضی، چالشهای طراحی الگوریتم و ماموریتهای مدیریتی و علمی باشد.
رهبر سرخجامگان در بازیهای نقشآفرینی و اکشن
بابک خرمدین، رهبر جنبش سرخجامگان، نه فقط یک شورشی تاریخی، بلکه نمادی از مقاومت، آزادیخواهی و مبارزه برای عدالت در تاریخ ایران است. قیام طولانی و حماسی او برضد خلافت عباسی و ایدئولوژی آزادیخواهانه جنبش سرخجامگان، میتواند الهامبخش بازیهای نقشآفرینی (RPG) واکشن بامحوریت مبارزه باظلم، استبداد و برای کسب آزادی و استقلال باشد. یک بازی نقشآفرینی اکشن-ماجرایی(Action-Adventure RPG) با عناصر مخفیکاری (Stealth)، با محوریت قیام بابک خرمدین و جنبش سرخجامگان، میتواند تجربهای جذاب، حماسی، و از نظر داستانی غنی را برای بازیکنان ارائه دهد. بازیکن در نقش بابک خرمدین، در دوران اوج قیام سرخجامگان در آذربایجان و مناطق غربی ایران، باید جنبش مقاومت را رهبری کند، نیروهای آزادیخواه را سازماندهی کند، به مبارزه با ارتش خلافت عباسی بپردازد، تاکتیکهای جنگهای چریکی را به کار گیرد و برای آزادی و عدالت در سرزمین خود بجنگد.ژانرهایی مانند نقشآفرینی اکشن(Action RPG)، اکشن-ماجرایی(Action-Adventure) و مخفیکاری (Stealth) با تمرکز بر مبارزه چریکی و مقاومت، برای بهتصویرکشیدن بابک و قیام سرخجامگان مناسب هستند. بازی میتواند شامل مبارزات تن به تن و گروهی، استفاده از سلاحهای متنوع و تاکتیکهای جنگی چریکی، ماموریتهای مخفیکاری و خرابکاری، و مدیریت منابع و نیروهای مقاومت باشد.مکانیکهای بازی میتواند شامل جمعآوری نیروهای مردمی و سازماندهی آنها در قالب جنبش سرخجامگان، آموزش و تجهیز نیروهای مقاومت، انجام ماموریتهای چریکی و خرابکاری در مناطق تحت کنترل خلافت، مبارزه با نیروهای ارتش عباسی و تعامل با شخصیتهای تاریخی و داستانی مرتبط با قیام بابک خرمدین باشد.بازیهای نقشآفرینی اکشن-ماجرایی موفقی مانند (Assassin’s Creed) به خاطر ترکیب اکشن، مخفیکاری و عناصر تاریخی، (Mount & Blade) بهخاطر نبردهای بزرگ و مدیریت نیروها و (Ghost of Tsushima) بهخاطر فضای تاریخی و مبارزات سامورایی میتوانند بهعنوان الگوهای الهامبخش در طراحی و ساخت بازی بابک خرمدین مورد توجه قرار گیرند.
دریاسالار ایرانی در دوران باستان
آرتمیس یکم، ملکه کارنیا (Halicanassus) و دریاسالار قدرتمند ارتش خشایارشاه هخامنشی، نهتنها یکی از معدود زنان فرمانده نظامی در تاریخ باستان است، بلکه بهدلیل شجاعت، هوش نظامی و مهارت دریانوردی بینظیرش، به یک چهره افسانهای در تاریخ نبردهای دریایی تبدیل شده است. نقش او در نبرد سالامیس، به عنوان یک فرمانده کاردان و شجاع، میتواند الهامبخش بازیهای استراتژی دریایی با محوریت نبردهای ناوگان در دوران باستان باشد.یک بازی استراتژی دریایی همزمان (Real-Time Strategy - RTS) با محوریت نبردهای دریایی یونان و ایران درقرن پنجم پیش از میلاد و با تمرکز ویژه بر شخصیت آرتمیس یکم، میتواند تجربهای هیجانانگیز، استراتژیک و از نظر تاریخی غنی را برای بازیکنان ارائه دهد. بازیکن میتواند در نقش آرتمیس، ناوگان کارنیایی و متحدان ایرانی را در نبردهای دریایی بزرگ هدایت کند، تاکتیکهای دریایی هوشمندانه را بهکارگیرد، درجنگهای سرنوشتسازدریایی مانندنبردسالامیس شرکت کندوسرنوشت جنگ را در آبهای مدیترانه رقم بزند.ژانرهایی مانند استراتژی دریایی همزمان(Real-Time Naval Strategy)، استراتژی کلان (Grand Strategy) با تمرکز بر نبردهای دریایی و تاکتیکی (Tactical) با تاکید بر مانور و آرایش ناوگان، برای بهتصویرکشیدن آرتمیس و نبردهای دریایی دوران باستان مناسب هستند.مکانیکهای بازی نیز میتواند شامل ساخت و ارتقای کشتیهای جنگی، استخدام و آموزش ملوانان و افسران، مدیریت منابع و تدارکات ناوگان، تحقیق و توسعه فناوریهای دریایی و شرکت در نبردهای دریایی بزرگ با هوش مصنوعی یا بازیکنان دیگرباشد.بازی میتواند بهتدریج بازیکن را با تاکتیکهای دریایی دوران باستان،انواع کشتیهای جنگی آن دوره ورویدادهای تاریخی نبردهای یونان وایران آشناکند.بازیهای استراتژی دریایی موفقی مانند(Total War: Rome) بهخاطر نبردهای بزرگ و مدیریت امپراتوری، (Age of Empires)بهخاطر ساخت وتوسعه تمدن ونبردهای نظامی و(Naval Action)بهخاطر شبیهسازی دقیق نبردهای دریایی دوران کشتیهای بادبانی میتوانند بهعنوان الگوهای الهامبخش در طراحی و ساخت بازی آرتمیس مورد توجه قرار گیرند.
فرصتی طلایی برای صنعت گیم ایران: احیای تاریخ در قاب بازیهای ویدئویی
تاریخ ایران، با گستردگی، تنوع و عمق بینظیر خود، همچنان یک منبع بکر ودستنخورده برای الهامگیری وخلق آثار هنری و سرگرمکننده، بهویژه در رسانه جذاب و فراگیر بازیهای ویدئویی بهشمار میرود.شخصیتهای تاریخی معرفیشده در این گزارش، تنها نمونهای کوچک از گنجینه عظیم تاریخ ایران هستند. هزاران داستان و شخصیت دیگر در تاریخ پرفرازونشیب این سرزمین وجود دارند که میتوانند به ایدههای خلاقانه، بازیهای ویدئویی جذاب، پرطرفدار و با ارزش فرهنگی تبدیل شوند.صنعت بازیهای ویدئویی ایران نیز، با توجه به پتانسیلهای عظیم موجود در تاریخ و فرهنگ غنی کشور، میتواند و باید گامهای جدیتری در این زمینه بردارد. تولید بازیهایی با محوریت تاریخ ایران، نهتنها به توسعه و شکوفایی این صنعت نوپا کمک خواهد کرد، بلکه فرصتی بینظیر برای معرفی فرهنگ، تمدن، و هویت ایرانی به جهانیان فراهم میآورد. سرمایهگذاری در ساخت بازیهای ویدئویی با الهام از تاریخ ایران، نه تنها یک فرصت تجاری سودآور و پرمنفعت است، بلکه یک اقدام فرهنگی ارزشمند و ضروری نیز محسوب میشود که میتواند نقش مهمی در تقویت هویت ملی، ارتقای جایگاه فرهنگی ایران در سطح بینالمللی و معرفی فرهنگ و تمدن ایرانی به نسلهای آینده و جهانیان ایفا کند.