طبق مقررات AFC مجوز حرفهای صرفا برای باشگاه فوتبال صادر میشود و این باشگاه باید از نظر حقوقی، مالی و مدیریتی کاملا شفاف و مستقل باشد. در همین راستا AFC تأکید دارد باشگاه فوتبال نباید به شکلی اداره شود که ریسکهای مالی یا حقوقی سایر رشتههای ورزشی به آن منتقل شود.
مشکل از جایی شروع میشود که استقلال برخلاف تعریف یک باشگاه صرفا فوتبالی در چند رشته دیگر نیز تیمداری میکند؛ رشتههایی که در بسیاری موارد زیر همان شخصیت حقوقی باشگاه استقلال فعالیت میکنند. از نگاه AFC این ساختار بهمعنای آن است که حسابهای مالی، بدهیها و تعهدات این تیمها میتوانند بهطور بالقوه به بخش فوتبال سرایت کنند. کنفدراسیون فوتبال آسیا نگران است اگر تیمی غیرفوتبالی از استقلال دچار بدهی، شکایت یا مشکل مالی شود، این بحران مستقیما روی تیم فوتبال فوتبال اثر بگذارد. به همین دلیل AFC فقط زمانی مجوز حرفهای صادر میکند که تفکیک حقوقی و مالی کامل میان تیم فوتبال و سایر رشتهها وجود داشته باشد؛ تفکیکی که باید با اسناد رسمی، حسابرسی مستقل و ساختار شفاف اثبات شود.
این حساسیت درسالهای اخیر بیشترهم شده است.کنفدراسیون فوتبال آسیادیگر به وعدهها،برنامههای اصلاحی یا توضیحات شفاهی اکتفا نمیکند و صراحتا اعلام کرده اگر تفکیک ساختاری در زمان بررسی مجوز انجام نشده باشد، باشگاه واجد شرایط دریافت مجوز نخواهد بود. در کشورهای اروپایی چنین مشکلی معمولا وجود ندارد. چون حتی اگر یک باشگاه در چند رشته فعالیت کند، تیم فوتبال بهعنوان یک شرکت مستقل با حسابهای جداگانه ثبت شده و سایر تیمها نیز ساختار حقوقی مشخص خود را دارند. در استقلال این تفکیک به شکلی که مورد قبول AFC باشد، یا کامل انجام نشده یا دست کم هنوز بهطور رسمی تأیید نشده است.
اولین واکنش رسمی
یکی از چالشهای اصلی استقلال برای دریافت مجوز حرفهای، نه صرفا بدهی یا نتایج ورزشی بلکه چندرشتهای بودن باشگاه بدون تفکیک حقوقی و مالی شفاف است. تا زمانی که این مسأله بهطور کامل حل نشود و اسناد آن به AFC ارائه نگردد، دریافت مجوز حرفهای برای استقلال همچنان در معرض خطر خواهد بود. در همین حال مصطفی زارعی رئیس کمیته حرفهایسازی در این خصوص توضیح داد: «براساس ماده ۱۲ آییننامه صدور مجوز باشگاهی، باشگاههای فوتبال کشور موظفند برای دریافت مجوز حرفهای، فعالیت خود را بهصورت کامل و انحصاری در حوزه فوتبال متمرکز کنند. مطابق این ماده هرگونه تیمداری در سایر رشتههای ورزشی خارج از چارچوب فوتبال، با الزامات حرفهایسازی منافات دارد و میتواند منجر به رد یا تعلیق مجوز باشگاه شود.»
او اضافه کرد: «ساختار مدیریتی، حقوقی و مالی باشگاه باید بهطور کامل با استانداردهای کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) همخوان باشد. از آنجا که فعالیت در رشتههای متعدد باعث تداخل در شفافیت مالی، پراکندگی منابع و عدم امکان نظارت تخصصی میشود، باشگاههای متقاضی مجوزحرفهای حق تیمداری یااداره رشته ورزشی دیگر غیر از فوتبال را ندارند.»
زارعی درباره صورتهای مالی باشگاههایی که میتوانند مجوز حرفهای بگیرند، گفت: «این صورتها باید بهطور شفاف و دقیق منعکسکننده فعالیتهای صرفا فوتبالی باشد. منابع درآمدی، هزینهها، قراردادها، بدهیها و سرمایهگذاریها تنها باید مرتبط با تیم فوتبال و زیرمجموعههای مستقیم آن (تیم پایه، تیم بانوان و ساختارهای آکادمیک مرتبط) باشند. ورود ارقام مربوط به سایر رشتهها در صورتهای مالی، تخطی از آییننامه محسوب شده و میتواند موجب رد پرونده باشگاه در فرآیند حرفهایسازی گردد.»
استقلال باید چهکار کند؟
حالا راه حل چیست؟ نخستین و مهمترین اقدام، تفکیک حقوقی کامل تیم فوتبال از سایر رشتههاست. استقلال باید تیم فوتبال خود را در قالب یک شخصیت حقوقی مستقل (شرکت یا مؤسسه مجزا) ثبت کند؛ شخصیتی که صرفا مسئول فعالیتهای فوتبالی باشد و هیچ تعهد یا بدهی از رشتههای دیگر به آن منتقل نشود. در این ساختار، مجوز حرفهای تنها به این باشگاه فوتبال تعلق میگیرد، نه به مجموعه چندرشتهای استقلال.
درگام بعد،استقلال دوراه مشخص پیش رو دارد: یا رشتههای غیرفوتبالی را برونسپاری کند (واگذاری به بخش خصوصی، اسپانسرها یا نهادهای مستقل) یا آنها را در قالب شرکتها و نهادهای جداگانه نگهدارد بهشرطی که هیچگونه همپوشانی حقوقی و مالی با تیم فوتبال نداشته باشند. صرف اعلام شفاهی یا اداری کافی نیست. این تفکیک باید در اسناد رسمی، ثبت شرکتها و ساختار مدیریتی کاملا مشخص باشد. حتی حسابهای بانکی تیمها هم باید جدا باشد و هر کدام صورت مالی مستقلی ارائه دهند. به بیان ساده، AFC باید مطمئن شود اگر فردا یک تیم غیرفوتبالی استقلال دچار بدهی یا شکایت شد، باشگاه فوتبال استقلال حتی یک ریال هم درگیر آن نخواهد شد.
نکته کلیدی این است که AFC دیگر به «برنامه اصلاحی در آینده» اعتماد نمیکند. استقلال باید همین حالا تفکیک را انجام داده باشد و مدارک رسمی آن را ارائه کند. در غیر این صورت_ حتی اگر از نظر فنی و ورزشی مشکلی وجود نداشته باشد_ مجوز حرفهای صادر نخواهد شد.
استقلال نهایتا ظرف دو تا سه ماه آینده باید این مشکل را رفع و رجوع کند. وگرنه نمیتواند برای فصل جدید مجوز حرفهای بگیرد و شانس حضور در آسیا را داشته باشد.