نقشه راه نوین جذب سرمایه و مشارکت مردمی برای توسعه یزد

گزارش خبرنگار جام‌جم آنلاین یزد

آقای دکتر، اگر بخواهیم از وضعیت موجود آغاز کنیم، امروز یزد در حوزه مسکن و توسعه شهری در چه شرایطی قرار دارد؟

یزد امروز در نقطه‌ای حساس ایستاده است؛ نقطه‌ای میان رکود اقتصادی، کاهش شدید قدرت خرید خانوارها، فرسودگی بخش قابل توجهی از بافت شهری و نیاز انباشته مردم به مسکن مناسب، مقرون‌به‌صرفه و پایدار. در دهه اخیر طرح‌های مختلفی آغاز شده، اما واقعیت این است که سازوکارهای سنتی تأمین مالی دیگر توان پاسخگویی به حجم تقاضا، سرعت موردنیاز ساخت‌وساز و پیچیدگی‌های جدید زیست‌مسکن و زیرساخت‌های شهری را ندارند. با وجود ظرفیت‌های قابل توجه استان، سهم یزد از جذب سرمایه داخلی و خارجی همچنان محدود است و بسیاری از پروژه‌های بزرگ، به دلیل نبود مدل‌های نوین تأمین مالی و شفافیت، از مرحله طرح فراتر نمی‌روند.

در چنین شرایطی، راهکار پیشنهادی شما چیست؟

یکی از کارآمدترین راه‌حل‌ها، ایجاد «پلتفرم دیجیتال معرفی و جذب سرمایه برای پروژه‌های مسکن، راه و شهرسازی» است؛ بستری یکپارچه که بتواند همه حلقه‌های زنجیره تولید مسکن و زیرساخت را در محیطی شفاف، هوشمند، قابل رصد و مشارکت‌پذیر گرد هم آورد و سرمایه‌های خرد، کلان و حتی سرمایه‌های خارج از کشور را به سمت توسعه استان هدایت کند. این پلتفرم صرفاً یک ابزار نرم‌افزاری نیست، بلکه یک الگوی نوین حکمرانی شهری برای آینده ساخت‌وساز یزد به شمار می‌آید.

این پلتفرم بر چه اصولی استوار است؟

چهار اصل محوری دارد: نخست، شفافیت کامل در جریان مالی و اجرایی پروژه‌ها؛ دوم، امکان مشارکت آزادانه برای انواع سرمایه‌گذاران؛ سوم، قابلیت نظارت لحظه‌ای برای مردم و دستگاه‌های قانونی؛ و چهارم، تنوع مدل‌های مالی به‌گونه‌ای که هم پروژه‌های بزرگ و فاخر شهری و هم طرح‌های مسکن ملی و اقشار کم‌درآمد را پوشش دهد.

آیا این مدل فقط برای سرمایه‌گذاران بزرگ طراحی شده است؟

خیر، یکی از ویژگی‌های مهم این طرح، امکان مشارکت شهروندان عادی با حداقل سرمایه است. از فردی که می‌خواهد با مبلغی اندک و در قالب «سرمایه‌گذاری متری» وارد ساخت‌وساز شود تا مجموعه‌های بزرگ اقتصادی که برنامه سرمایه‌گذاری چند ده میلیاردی دارند، همگی می‌توانند در این بستر حضور داشته باشند.

برخی این مدل را با بورس یا خرید متری مسکن مقایسه می‌کنند. تفاوت اصلی چیست؟

این پلتفرم فراتر از بورس یا خرید متری است. در بورس، دارایی‌های مالی معامله می‌شود و در خرید متری، مالکیت جزئی از یک ملک منتقل می‌گردد، اما در اینجا هدف صرفاً خرید و فروش یا سفته‌بازی نیست. این پلتفرم سازوکار جمعی تأمین مالی و مشارکت مستقیم مردم در تولید واقعی مسکن و زیرساخت است. اگر بورس بازار سرمایه باشد، این پلتفرم بازار سرمایه‌گذاری واقعی در آینده شهرهاست؛ جایی که هر سهم به معنای ساختن آینده یزد است.

این مدل در دنیا چه نتایجی داشته است؟

تجربه جهانی نشان داده مدل‌های مشارکت جمعی در ساخت‌وساز، از سریع‌ترین راه‌ها برای رفع گلوگاه تأمین مالی هستند. این مدل‌ها وابستگی به بودجه‌های محدود دولتی را کاهش می‌دهند، سرمایه‌گذاری را مردمی و پایدار می‌کنند و با شفافیت بالا، اعتماد عمومی را افزایش می‌دهند؛ ویژگی‌هایی که برای یزد بسیار راهگشاست.

سازوکار اجرایی پلتفرم چگونه خواهد بود؟

هر پروژه پس از بررسی‌های فنی، اقتصادی و حقوقی در پلتفرم منتشر می‌شود. پروژه‌ها می‌توانند شامل مسکن ملی، نوسازی بافت فرسوده، محله‌های جدید، راه‌سازی، مجتمع‌های خدماتی، پارکینگ‌های طبقاتی، مراکز نوآوری، پیاده‌راه‌های شهری و پروژه‌های فاخر معماری باشند. تمام جزئیات پروژه شامل موقعیت، مجوزها، هزینه‌ها، زمان‌بندی، سود مورد انتظار و هویت مجریان شفاف ارائه می‌شود و پیشرفت پروژه به‌صورت لحظه‌ای قابل رصد است.

ستون‌های اصلی این طرح چیست؟

سه ستون اصلی دارد: نهاد پیشنهاددهنده پروژه، نهاد ناظر متشکل از متخصصان و نمایندگان دستگاه‌ها برای راستی‌آزمایی، و سرمایه‌گذاران که طیف گسترده‌ای از مردم تا شرکت‌ها و حتی سرمایه‌گذاران خارجی را شامل می‌شود.

بازده و امنیت سرمایه‌گذاری چگونه تعریف می‌شود؟

بسته به نوع پروژه، سود می‌تواند به‌صورت افزایش ارزش سهم، اولویت تحویل واحد، سود دوره‌ای یا مشارکت در بهره‌برداری باشد. مالکیت سرمایه در قالب گواهی الکترونیک ثبت می‌شود و تمام مراحل پشتوانه قانونی دارد که ریسک سرمایه‌گذار را کاهش می‌دهد و امکان ورود سرمایه‌های خارجی را فراهم می‌کند.

نقش سرمایه‌های خرد در این مدل چیست؟

یکی از نقاط قوت کلیدی پلتفرم، تجمیع سرمایه‌های خرد است. در شرایط تورمی، همین سرمایه‌های کوچک اگر در بستری شفاف جمع شوند، می‌توانند ظرفیت مالی بزرگی ایجاد کنند و پشتوانه‌ای جدی برای مسکن اقشار کم‌درآمد و پس‌انداز متری مسکن باشند.

این طرح چه نقشی در پروژه‌های فاخر و برند شهری دارد؟

پلتفرم می‌تواند پشتیبان پروژه‌های فاخر، هویت‌ساز و برند شهری باشد؛ پروژه‌هایی که یزد را به‌عنوان الگوی معماری پایدار و شهرسازی هوشمند در سطح ملی مطرح می‌کنند.

در نهایت، تحقق این ایده به چه عواملی وابسته است؟

این طرح بدون اراده عملیاتی و شجاعت مدیریتی به نتیجه نمی‌رسد. نیازمند هم‌افزایی مدیران، دانشگاهیان، فعالان صنعت ساختمان، جوانان خلاق و اعتماد مردم است. یزد امروز در آستانه یک فرصت تاریخی قرار دارد؛ اگر این پلتفرم اجرایی شود، می‌تواند مسیر مسکن، شهرسازی و سرمایه‌گذاری استان را به‌طور بنیادین متحول کند و آغازگر عصری تازه در توسعه یزد باشد.