این ماست و پنیر بیماری زا...

به بیان دیگر با افزایش مصرف بستنی در بهار و تابستان از یک سو و و تمایل مسافران به سفر کردن به مناطق روستایی و مصرف محصولات غیرپاستوریزه از سوی دیگر، احتمال ابتلا به تب مالت افزایش پیدا می کند، البته افرادی که با دام، کشتار و تراوشات آنها سر و کار دارند و کسانی که محصولات لبنی غیرپاستوریزه مصرف می کنند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

اما چرا کنترل و پیشگیری از این بیماری هیچ گاه قطعی نیست و هر ساله طی فصول گرم، شاهد شیوع مجدد این بیماری در کشور هستیم؟

دکتر فریبا شیروانی، متخصص بیماری های عفونی در پاسخ به این پرسش می گوید: کنترل و پیشگیری از این بیماری با انجام واکسیناسیون دام ها و از بین بردن دام های آلوده، پاکسازی محیط های آلوده دامی و پاستوریزه کردن محصولات دامی تولید شده ممکن است که کار مشکلی است و نیاز به صرف زمان و برنامه ریزی منظم، بلندمدت و کنترل مکرر دام ها از نظر سلامت دارد.

وی در گفت وگو با جام جم در ارتباط با نشانه های این بیماری عفونی توضیح می دهد: تب مالت یک بیماری مزمن عفونی است که با علائمی مانند تب، عرق، خستگی، بی اشتهایی، سردرد، درد پشت و علائم دستگاه گوارش مانند بی اشتهایی، تهوع، استفراغ و از دست دادن وزن بروز پیدا می کند، اما در مواردی با بروز اختلالات ریوی، بزرگی کبد و طحال، ضایعات جلدی و کم خونی نیز همراه است، اما همه مبتلایان به تب مالت علائم حاد بیماری را بروز نمی دهند.

پنیر و کره غیرپاستوریزه، عامل انتقال تب مالت

عامل بیماری تب مالت در پنیر تازه و غیرپاستوریزه حاصل از شیر خام تا هشت هفته و در کره تا چهار ماه باقی می ماند، اما این باکتری در ماست به دلیل وجود اسیدلاکتیک قادر به زندگی نیست. اگر عامل بیماری به مدت ده دقیقه در دمای 60 درجه بماند، نابود می شود. البته باسیل موجود در گوشت آلوده می تواند در اثر تماس باعث ابتلا شود، ولی در اثر پخته شدن گوشت احتمال ابتلا با خوردن گوشت کاملا پخته کمتر است، اما با منجمد کردن از بین نمی رود.

مبتلایان به مشکلات معده، آسیب پذیرترند

دکتر شیروانی با اشاره به این که برخی افراد ازجمله مبتلایان به کم خونی وخیم یا مشکلات معده که سابقه جراحی معده دارند، بیشتر در برابر بیماری آسیب پذیرند، می گوید: با ورود میکروب ها از قبیل باکتری یا ویروس ها به معده به دلیل وجود اسید معده که سد دفاعی مهمی است، تعدادی از آنها از بین می رود، اما با از بین رفتن این سد، احتمال ورود عامل بیماری ها ازجمله باسیل تب مالت سهل تر می شود. البته راه های ورود دیگری مانند انتقال از طریق خون و پیوند مغز استخوان، تماس با پوست دچار زخم و از مادر به فرزند نیز وجود دارد.

برخی نسبت به عوارض حاد بیماری ایمن ترند

به گفته متخصصان عفونی، عوارض حاد تب مالت فقط در 10 تا 30 درصد موارد بروز می کند. این بیماری ممکن است در عده ای از افراد علائم زیادی نشان ندهد و در افرادی که در تماس پیوسته با عامل بیماری هستند، بدون وجود علائم حاد بیماری دیده شود. به بیان دیگر برخی بیماری های تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند سوءتغذیه یا ابتلای قبلی به یک بیماری عفونی در شدت بروز علائم موثر است.

دکتر شیروانی توضیح می دهد: اگر دو نفر با شرایط مشابه در معرض ابتلا قرار گیرند، شدت بیماری و پاسخ سیستم ایمنی آنها ممکن است، متفاوت باشد. بر این اساس در کشور ما هر گونه شک به بیماری تب مالت حتی اگر علائم اختصاصی آن در شخص وجود نداشته باشد، پزشکان را ملزم به بررسی از نظر این بیماری، بویژه در صورت سابقه مصرف لبنیات آلوده بیماری می کند.

درمان تب مالت در 8 هفته

بی شک درمان موثر تب مالت مانند دیگر بیماری های عفونی به رعایت دقیق مراحل درمان دارویی، اصلاح نوع تغذیه و استراحت کافی وابسته است. دکتر شیروانی با تاکید بر این که درمان تب مالت به طور معمول طی هشت هفته صورت می گیرد، می گوید: تب مالت ازجمله بیماری های عفونی است که ممکن است درمان آن چند ماه طول بکشد و از این رو جزو بیماری های عفونی مزمن محسوب می شود. رژیم غذایی بیمار مبتلا باید طوری تنظیم شود که نیاز به پروتئین، انرژی و دیگر مواد مغذی که طی درمان بیماری افزایش یافته است، تامین شود.

تامین نیازهای تغذیه ای بیمار

به گفته دکتر شیروانی، رژیم غذایی بیمار مبتلا به تب مالت باید حاوی انرژی زیادی باشد. میزان انرژی مورد نیاز این بیماران 2500 تا 3000 کیلوکالری در روز است و در بعضی شرایط برای مثال زمانی که این بیماری همراه با تب زیاد باشد تا 5000 کیلوکالری در روز توصیه می شود. میزان پروتئین دریافتی باید بالا باشد، تا تخریب پروتئین بدن جبران شود و همچنین وزن بدن در حد مطلوب حفظ شود. مایعات باید به مقدار زیاد به بیمار داده شود، چراکه مقدار زیادی از آب بدن به صورت عرق دفع می شود. شیر پاستوریزه می تواند بهترین نوشیدنی حاوی انرژی، پروتئین، ویتامین ها و برخی مواد معدنی محسوب شود. این متخصص بیماری های عفونی اضافه می کند: کمبود ویتامین C از مواردی است که باید در این بیماران مورد توجه قرار گیرد؛ زیرا کمبود این ویتامین موجب تضعیف توانایی بدن در تولید عوامل موثر برای عکس العمل های سیستم دفاعی بدن می شود. به بیان دیگر کمبود ویتامین ها موجب کاهش مقاومت طبیعی بدن می شود. تامین ویتامین A و ویتامین های گروه B برای بیمار ضرورت دارد.

سدی دفاعی در برابر تب مالت بسازید

اصلی ترین عاملی که به پیشگیری از بیماری تب مالت کمک می کند، شناسایی حیوانات آلوده و جداسازی آنها از دیگر حیوانات، واکسیناسیون حیوانات واجد شرایط و آموزش کامل درباره بیماری و راه های پیشگیری از آن به افراد در معرض خطر و به عامه مردم در مناطق بومی کشور است، اما در کنار این موارد هر شخص می تواند با رعایت مواردی چون پاستوریزه کردن لبنیات، خودداری از مصرف محصولات دامی خام و دست زدن به لاشه های آلوده، استفاده از وسایلی نظیر دستکش و عینک حفاظتی در تماس های شغلی، سدی دفاعی در برابر بیماری مزمنی چون تب مالت بسازد.

جام جم / پونه شیرازی