این مفیدهای سمی: درباره دهانشویه‌ها چه می‌دانید؟

جام جم سرا: دهانشویه انواع و اقسام مختلفی دارد؛ از سفیدکننده گرفته تا خوشبوکننده، ضدعفونی‌کننده و دهانشویه‌های درمانی؛ اما اشتباه در انتخاب یک دهانشویه و شیوه مصرف آن می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد و حتی باعث افزایش زردی دندان‌ها و احتمال سرطان دهان شود.

دهانشویه خانگی درست کنید
افراد می‌توانند در منزل به راحتی دهانشویه طبیعی تهیه کنند. برای این کار کافی است مقدار کمی نمک را داخل آب حل کنید. این محلول باید آنقدر رقیق باشد که شوری آن حس نشود، درست مانند سرم فیزیولوژیک که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد.

باکتری‌های مفید دهان
گروهی از دهانشویه‌ها، ضدعفونی کننده هستند که معروف‌ترین‌شان کلرهگزیدین است. این دهانشویه‌ها معمولا برای جلوگیری از عفونت دندان بعد از جراحی آن تجویز می‌شوند. اگر دهانشویه‌های ضدعفونی کننده برای مدت طولانی استفاده شوند، فلور طبیعی میکروبی دهان را به هم می‌ریزند. در واقع با از بین بردن باکتری‌های مفید باعث می‌شوند بعضی میکروب‌ها بیشتر رشد کنند. بنابراین فرد با مصرف طولانی مدت آنها ممکن است دچار قارچ داخل دهان شود. علاوه بر این مصرف طولانی مدت آنها، به ویژه کلرهگزیدین، باعث بدرنگی دندان‌ها می‌شود. این بدرنگی داخل درزهای دندان و در سطوح بین دندان‌های مجاور رسوب می‌کند و تمیز کردن آنها را بسیار دشوار می‌سازد.

مراقب میزان فلوراید باشید
دهانشویه حاوی فلوراید می‌تواند به مقاوم شدن ساختمان دندان کمک کرده و از پوسیدگی پیشگیری کند. اما اگر پوسیدگی اتفاق افتاده باشد، دیگر دهانشویه به هیچ عنوان نمی‌تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند. باید در نظر داشته باشید که فلوراید یک ماده سمی است و اگر بیشتر از حد مشخصی وارد بدن شود، به خصوص در کودکان می‌تواند مسمومیت ایجاد کند. بنابراین دهانشویه‌های فلورایددار و سایر دهانشویه‌های درمانی حتما باید با تجویز دندانپزشک مصرف شوند.

آفت را درمان نمی‌کند
دهانشویه‌ها به هیچ عنوان نمی‌توانند به درمان آفت دهان کمک کنند. آفت یک بیماری ویروسی عود کننده است، بنابراین دهانشویه‌های آنتی‌باکتریال در بهبود آن تاثیری ندارند. منتهی از آنجایی که محیط دهان را ضدعفونی می‌کنند ممکن است از عفونت‌های ثانویه در اطراف زخم آفت جلوگیری کنند. همچنین اگر سوزش آفت باعث شود بیمار نتواند به خوبی مسواک بزند، دهانشویه می‌تواند در تمیز کردن کلی محیط دهان به او کمک کند، اما تاثیری روی خود آفت ندارد. به طور کلی افرادی که مشکل عمده دندان و لثه ندارند، نیازی هم به دهانشویه ندارند، چون بخش اصلی تمیز شدن دندان و لثه‌ها بر عهده مسواک و نخ دندان است. دهانشویه وقتی استفاده می‌شود که بوی بد دهان یا عفونت لثه وجود داشته باشد، یا اینکه بیمار از لحاظ پوسیدگی جزو افراد پرخطر باشد که در این صورت دندانپزشک استفاده از آن را برای مدتی محدود به بیمار توصیه می‌کند.

مسواک و نخ دندان
برای استفاده از دهانشویه ابتدا باید دندان‌ها را مسواک زد و نخ دندان کشید. سپس می‌توان به مدت 20 ثانیه دهانشویه را در داخل دهان غرغره کرد و دور ریخت. بعد از آن هم بهتر است نیم تا یک ساعت چیزی نخورد تا بتواند اثر خود را در دهان نشان دهد. البته اثرات دهانشویه خیلی کوتاه مدت است و بوی خوب آن حداکثر تا نیم ساعت باقی می‌ماند.

نکته
مصرف دهانشویه‌ها برای کودکان زیر شش سال توصیه نمی‌شود، زیرا احتمال دارد دهانشویه را قورت دهند که خطرناک است.

چند نوع دهانشویه داریم؟
به طور کلی انواع دهانشویه‌ها را می‌توان به دو دسته درمانی و غیردرمانی تقسیم کرد. دهانشویه‌های درمانی همان طور که از نام‌شان پیداست، برای درمان بعضی بیماری‌ها از جمله بیماری‌های لثه، بدبویی دهان و. . . استفاده می‌شوند. این نوع از دهانشویه‌ها باید توسط پزشک تجویز شوند، چرا که اگر بیمار به صورت خودسرانه از آنها استفاده کند ممکن است دچار عوارض شود. دهانشویه‌های غیردرمانی بیشتر برای موارد بهداشتی به کار می‌روند و انواع این دهانشویه‌ها قابل دسترس هستند. بعضی از آنها حاوی الکل و برخی دیگر فاقد الکل هستند. مزیت دهانشویه‌های حاوی الکل این است که راحت‌تر جذب مخاط دهان، لثه و... می‌شوند و اثرگذاری شان بیشتر است. اما مضراتی هم دارند از جمله اینکه می‌توانند دهان را خشک کنند. وقتی دهان خشک شود، زمینه برای ایجاد بوی بد دهان نیز فراهم می‌شود. همچنین اگر طولانی مدت استفاده شوند، حتی می‌توانند باعث سرطان‌های داخل دهانی شوند.
بنابراین دهانشویه‌های فاقد الکل گرچه مزیت الکل را ندارند، اما مضرات حاصل از آن را نیز ایجاد نمی‌کنند و ایمن‌تر هستند. علاوه بر این بعد از غذا خوردن همیشه مقداری از مواد غذایی روی سطح مینای دندان باقی می‌ماند. در چنین حالتی وقتی از دهانشویه‌های درمانی استفاده می‌کنیم، ممکن است با مواد غذایی واکنش نشان دهد و با ایجاد محیط اسیدی به مینای دندان آسیب بزند. همچنین اگر دهانشویه بیش از حد و طولانی مدت استفاده شود، ممکن است باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود. این مشکل بیشتر در مورد مصرف طولانی مدت دهانشویه‌های درمانی (بیش از یک هفته) مطرح است، اما دهانشویه‌های معمولی نیز اگر طولانی مدت (15 تا 20 روز به صورت مداوم) استفاده شوند، رنگ دندان‌ها را تغییر می‌دهند. بعضی دهانشویه‌ها نیز فقط برای خوشبو کردن دهان استفاده می‌شوند که البته کاربرد زیادی ندارند و خیلی مصرف آنها توصیه نمی‌شود.(آرمان)