داروهای آرامبخش، مثل نقل و نبات

جام جم سرا: سال‌های سال است کشور ما در زمینه مصرف دارو در جهان در زمره کشورهای صدرنشین مانده و حتی گفته می‌شود ایران پس از چین، دومین کشور مصرف کننده دارو در جهان است.

این میزان مصرف بالای دارو بین شهروندان در شرایطی رخ می‌دهد که بسیاری از این داروهای مصرفی نیز بدون تجویز پزشک مصرف می‌شود؛ داروهایی که سوء‌مصرف آنها تهدید بزرگی برای سلامت جامعه به حساب می‌آید.

داروهای ضد سردرد، سرگیجه و سرماخوردگی از جمله شایع‌ترین داروهایی است که در بیشتر خانه‌ها پیدا می‌شود.

این روزها کار به جایی رسیده است که در خانه اغلب خانواده‌های ایرانی، انواع و اقسام داروهای تخصصی نیز یافت می‌شود. داروهایی که معمولا فقط اسمش را حفظ کرده‌اند و حتی گاهی آنها را با رنگش می‌شناسند.

مصرف خودسرانه دارو در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها افزایش نگران‌کننده‌ای دارد؛ طوری که براساس آمارهای رسمی، شهروندان ایرانی در سال 91، حدود 34 میلیارد عدد دارو مصرف کرده‌اند که این میزان مصرف نشان می‌دهد کشور ما در این زمینه، رتبه دوم آسیا را به خود اختصاص داده است.

در این بین، مصرف داروهای آرامبخش، قرص‌های اعصاب و مشابه آن نیز در جامعه ما رواج زیادی دارد حتی این قرص‌ها در محیط‌های کار، بین همسایه‌ها و دوستان، براحتی رد و بدل می‌شود و دیگر مصرف این قرص‌ها از سوی هر کسی، برای خیلی‌هایمان به امری عادی تبدیل شده است.

اگرچه می‌پذیریم مصرف داروهای مختص بیماری‌های اعصاب و روان که پزشک تجویز کرده باشد در بهبود سلامت روانی افراد موثر است، اما مصرف بی‌رویه و خودسرانه این داروهای شیمیایی هم می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری بر سلامت روان جامعه داشته باشد.

بدتر شدن روند بیماری، اختلال حافظه یا اعتیاد به مصرف داروهای آرامبخش، مشکلات عمده‌ای است که مصرف خودسرانه داروهای اعصاب و روان به وجود می‌آورد.

بسیاری از متخصصان علوم مرتبط با سلامت روان بر این باورند که افراد می‌توانند به‌جای مصرف خودسرانه داروهای آرامبخش و خواب آور، مهارت‌های خود را برای غلبه بر اختلالات و ناهنجاری‌های روانی بالا ببرند.

مثلا وقتی فردی زود عصبانی می‌شود و پس از هر بار عصبانی شدن هم چند قرص آرامبخش می‌خورد تا به حالت اولیه برگردد، این فرد می‌تواند به‌جای خوردن این محصولات شیمیایی، مهارت غلبه بر خشم را بیاموزد و از کمک مشاورانی بهره ببرد که می‌توانند مشکل او را به‌صورت ریشه‌ای حل کنند.

در حقیقت، مصرف خودسرانه بسیاری از قرص‌ها و داروهای آرامبخش از سوی افراد، محصول مدیریت نشدن به هم ریختگی‌های روانی است، در حالی که می‌شود با آموزش و پیگیری مستمر، چنان ثبات روانی و ذهنی در خود ایجاد کنیم که دیگر هرگز به مصرف چنین داروهایی نیازمند نباشیم.

امین جلالوند - گروه جامعه