17 آبان، درگذشت محمدعلی جمالزاده

هجری شمسی

17 آبان 1327

در پی استعفای عبدالحسین هژیر، محمد ساعد مجدداً مأمور تشکیل کابینه شد. کابینه وی تا 28 اسفند 1328 دائر بود. وی پیش از این در 27 اسفند 1322 نیز مأمور تشکیل کابینه شده بود.

17 آبان 1332

محاکمه دکتر محمدمصدق و سرلشگر ریاحی در دادگاه نظامی برای رسیدگی به وقایع 25 تا 28 مرداد آغاز شد.

17 آبان 1340

به دنبال کشف شبکه حزب توده در اصفهان، 90 نفر از فعالان این حزب از جمله 3 نفر از اعضای کمیته مرکزی حزب در ارتش که در ارتباط مستقیم با کیانوری بودند بازداشت شدند.

17 آبان 1357

در تهران رسماً اعلام شد که امیرعباس هویدا توسط مأموران حکومت نظامی بازداشت شده است.

17 آبان 1376

مصطفی نجمی هنرمند نقاش و آهنگساز معاصر درگذشت. او از آخرین شاگردان استاد کمال الملک بود و در سنگلج متولد شد. نجمی از نوجوانی در کنار نقاشی، با موسیقی آشنا شد و پس از سال ها شاگردی در دارالفنون به تعلیم نقاشی پرداخت. استاد نجمی در سال 1352 به فرانسه رفت و کوشید موسیقی اصیل ایرانی را به مردم فرانسه معرفی کند و ادامه این تلاش به عضویت انجمن آهنگسازان فرانسه درآمد. تابلوهای سی تیر و امامزاده ابراهیم از آثار استاد نجمی است.

17 آبان 1376

سیدمحمدعلی جمالزاده پدر داستان ‏نویسی نوین ایران درگذشت. وی در سال 1270 ش در اصفهان به دنیا آمد. پدرش سیدجمال الدین واعظ اصفهانی همدانی از پرنفوذترین مبلغان مذهبی دوران مشروطه بود. وی همگام با پدر و پس از آن از فعالان برجسته حرکت اصلاح طلبانه مشروطیت به شمار می ‏رفت. او پس از اتمام تحصیلات ابتدایی، راهی بیروت و سپس پاریس شد و در فرانسه در رشته حقوق فارغ التحصیل گردید. وی در 22 سالگی در حالی که بسیاری از مناطق ایران بی‏طرف در جریان جنگ جهانی اول به اشغال دولت‏های روس و انگلیس و عثمانی درآمده بود به کرمانشاه رفت و ارتش کوچکی از کردها برای جنگ با متفقین به وجود آورد. اما خیلی زود این کار را رها کرد و راهی برلین در آلمان شد. جمالزاده سپس به مدت بیست و پنج سال در دفتر بین ‏المللی کار در ژنو شروع به فعالیت نمود و در کنار آن به مطالعات وسیعی دست زد. با فرا رسیدن شهریور 1320 ش، حیات ادبی جمالزاده شروع شد و چند داستان از او در تهران به چاپ رسید. وی تحت تأثیر آشنایی با روشنفکران ایرانی با انتشار کتاب "یکی بود، یکی نبود" ولوله‏ای در میان خوانندگان فارسی زبان انداخت. گنج شایگان، صحرای محشر، خاک و آدم و دشمن ملت و... از جمله کتاب‏های جمالزاده است که در نتیجه آن‏ها، از او به عنوان پدر داستان ‏نویسی ایران یاد کرده‏ اند. او در هفدهم آبان 1376 در 106 سالگی درگذشت.

هجری قمری

17 محرم 686

رضی الدین ابوعبدالله محمد بن عثمان امامی هروی از شاعران و دانشمندان قرن هفتم هجری درگذشت. او در قصیده سرایی به سبک عراقی مهارت داشت و شاهان آل کرت را مدح گفت. وی در سال های آخر عمر در اصفهان به سر برد. دیوان اشعار امامی هروی شامل دو هزار بیت عربی و فارسی است.

17 محرم 898

نور الدین عبدالرحمان جامی، صوفی، ادیب و شاعر پرآوازه ایرانی در هرات درگذشت. جامی در صرف و نحو و تفسیر قرآن کریم مهارت بسیار داشت. تحصیلات جامی در مدرسه نظامیه سپری شد و بعدها پیر طریقت نقشبندیه شد. غزلیات جامی بسیار شیرین و در برخی موارد تلفیقی از عربی و فارسی است. جامی را خاتم شعرای بزرگ پارسی گوی خوانده اند. در اشعار جامی افکار صوفیانه، داستان ها، حکمت و اندرز بسیار دیده می شود. او در مثنوی های خود از نظامی تقلید کرده و در غزل از سعدی و حافظ پیروی کرده است. ارزنده ترین آثار جامی سلامان و ابسال، سلسله الذهب، بهارستان و تحفه الاحرار است.

17 محرم 953

شیخ بهاءالدین محمد عاملی معروف به شیخ بهایی در بعلبک لبنان متولد شد. او در کودکی به ایران آمد و در زمان شاه عباس اول صفوی منصب شیخ الاسلامی یافت. شیخ بهایی در نجوم، ریاضیات، تفسیر قرآن مجید، طب و مهندسی متبحر بود و در این رشته ها کتبی به رشته تحریر درآورد. او نخستین بار یک دوره فقه استدلالی را به زبان فارسی تالیف کرد. ملا محمد تقی مجلسی و مقق سبزواری از شاگردان شیخ بهایی بودند. جامع عباسی، کشکول، خلاصه الحساب و اسرار البلاغه از آثار شیخ بهایی به شمار می روند. شیخ بهایی در مشهد مدفون است.

میلادی

8 نوامبر 1900

مارگارت میچل نویسنده آمریکایی متولد شد. او از بیست سالگی نوشتن را با تهیه گزارش برای برخی روزنامه های شهرش آغاز کرد. شش سال بعد، از ادامه کار در روزنامه بازماند و نوشتن رمان تاریخی معروفش «بر باد رفته» را با موضوع زندگی مردم جنوب آمریکا در جریان جنگ های داخلی و پس از آن شروع کرد و بعد از ده سال منتشر کرد. این اثر به یکی از پر فروش ترین آثار ادبی جهان تبدیل شد.