کورَک، دردناک و گذرا

دکتر غلامحسین غفارپور، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران در پاسخ به این پرسش جام‌جم می‌گوید: جوش‌های صورت و بدن گاهی در اثر تیغ زدن موهای صورت ایجاد می‌شود. این جوش‌ها سطحی هستند و کافی است پنبه‌ای روی آنها فشار داده شود تا تخلیه شوند. معمولا این میکروب‌ها نمی‌توانند به لایه‌های عمیق‌‌تر پوست نفوذ کنند. او ادامه می‌دهد: اگر فولیکولیت خیلی کوچک باشد، به آن جوش سطحی و التهاب سطحی پوست می‌گویند، اما اگر عمیق‌تر شود، میکروب‌ها دور ریشه و غدد چربی‌ساز را بگیرد و اندازه‌اش حدود یک سانتی‌متر شود، کورک نامیده می‌شود. اگر عمق و اندازه کورک زیاد باشد، قبل از آن‌که سر باز کند به اندازه فندق می‌رسد و دردناک است و به آن آبسه می‌گویند. علاوه بر اینها، در آکنه و جوش غرور جوانی استافیلوکوک (نوعی میکروب) نقشی ندارد و باکتری‌های چربی‌دوست باعث بروز آن می‌شوند. البته این باکتری‌ها هم ممکن است ضایعات کورک‌مانند روی صورت ایجاد کنند و حتی ترشح چرکی از آن خارج شود.

به گفته دکتر غفارپور، تفاوت دیگر کورک‌ها با جوش‌ها این است که تعداد کورک‌ها زیاد نیست، ولی تعداد جوش‌ها می‌تواند زیاد باشد و درمان این دو با هم تفاوت دارد.

‌کورک، همه جا می‌تواند باشد

کورک یا فرانکل، بیشتر در بخش‌هایی از بدن که ریشه‌های مو و غدد چربی وجود دارد، بروز می‌کند یعنی بجز کف دست‌ها و پاها همه جای بدن ممکن است کورک بزند. دکتر غفارپور با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: وقتی غدد چربی‌ساز و پیازهای مو مورد تهاجم میکروب‌هایی به اسم استافیلوکوک قرار می‌گیرند، دانه‌هایی غده‌ای ‌شکل در اندازه‌های متفاوت ایجاد می‌شود. رنگ این ضایعه‌ها قرمز است و معمولا درد و ذق‌ذق دارند.

این متخصص پوست در مورد علت بروز کورک می‌گوید: دلایل این‌که میکروب‌ها می‌توانند به غدد چربی‌ساز و ریشه‌های مو حمله کنند، متعدد است. مثلا ممکن است شخصی در حمام لیف یا کیسه را محکم به پوستش بکشد و خراش‌های ریزی روی آن ایجاد شده باشد یا به ورزش‌هایی مثل کشتی و... بپردازد که پوستش در اثر اصطکاک خراش بردارد. در شغل‌هایی مثل نجاری و آهنگری هم تراشه‌های آهن و چوب می‌تواند سطح پوست را بخراشد و سوراخ کند و از این طریق میکروب‌ها وارد غدد چربی‌‌ساز و پیاز مو شده و آنجا تکثیر ‌شوند و عفونتی به‌وجود ‌آید که اگر محدود باشد، به آن کورک می‌گوییم.

اجتماع کورک‌ها و کفگیرک

به گفته دکتر غفارپور اگر میکروب از یک ریشه مو به ریشه دیگر و از یک غده چربی به غده کناری منتقل و اضافه شود و چند ضایعه کنار هم به وجود آید، سطح قرمزی ایجاد خواهد شد که در آن کورک‌ها به شکل اشکال گنبدی‌شکل به نظر می‌رسند.

او می‌افزاید: کورک‌ها ابتدا سفت، دردناک و محدود هستند و معمولا چون محدودند، فرد را چندان دچار مشکل نمی‌کنند ولی گاهی میکروب‌ها وارد خون می‌شوند و شخص دچار تب و لرز خواهد شد.

به گفته این متخصص پوست، کورک وقتی محدود است، مشکل زیادی ایجاد نمی‌کند، ولی وقتی چند تا کنار هم قرار می‌گیرند، به مرحله‌ای می‌رسند که گنبدی‌شکل، سوراخ و ترشحات چرکی از آن خارج می‌شود. همچنین به مجموعه چند کهیر کنار هم کفگیرک گفته می‌شود چون شبیه کفگیر به نظر می‌رسد.

درمان کهیر طول می‌کشد

دکتر غفارپور درباره درمان کهیر توضیح می‌دهد: وقتی ترشحات خارج می‌شود، حالت کسالت فرد هم کمتر می‌شود و اگر شخصی سیستم دفاعی قوی‌ای داشته باشد، ضایعه محدود و طی شش تا هشت هفته ترشح تخلیه می‌شود و بهبود می‌یابد، اما گر قدرت سیستم دفاعی او مطلوب نباشد، میکروب‌ها در خون می‌ریزند و تب و لرز پیش می‌آید.

او می‌گوید: برای بهبود سریع کورک‌ها را باید مدام با آب و صابون و مواد ضدعفونی‌کننده مثل بتادین روزی چند بار شست تا درمان شوند. حتی گاهی پزشک در صورت صلاحدید پماد ضدمیکروب تجویز می‌کند. در مرحله‌ای که هنوز ترشحات تخلیه نشده می‌توان این پماد را روی ضایعه مالید و پانسمان کرد و باید روزی دو تا سه بار پانسمان عوض شود ولی پس از این‌که سر کورک سوراخ شد، باید تخلیه شود.

به گفته او، بعضی از افراد خودشان اقدام به تخلیه کورک‌ها می‌کنند و اطراف آن الکل و مواد ضدعفونی‌کننده می‌زنند. استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها مثل الکل هیچ اشکالی ندارد و اگر سیستم دفاعی بدن قوی باشد، ترشح خودش خارج می‌شود ولی از آنجا که احتمال دارد تعداد کورک‌ها اضافه شود، باید به متخصص مراجعه شود تا عفونت و باکتری را از بین ببرد و به قسمت‌های دیگر خراشیده و آسیب‌دیده منتشر نشود.

کورک صورت را فشار ندهید

دکتر غفارپور تاکید می‌کند: اگر کورک روی صورت ایجاد شده باشد، دیگر توصیه نمی‌کنیم با فشار تخلیه شود، بلکه باید قبل از این‌که سر باز کند، دو روز آنتی‌بیوتیک به فرد داده شود تا کورک محدود شود.

این استاد دانشگاه درباره دلیل این تاکید می‌گوید: روی پیشانی و بینی عروق زیادی وجود که با مغز ارتباط دارند و از طرفی وقتی هنوز کاملا کورک محدود نشده‌، بافت‌های اطراف خود را متلاشی می‌کند، بنابراین ممکن است میکروب‌ها به سیاهرگ‌های صورت وارد و از آنجا وارد مغز شوند و مشکلات مهمی ایجاد کنند. پس اگر صورتتان کورک زد، باید بیشتر مراقب باشید.

او توضیح می‌دهد: بعد از مصرف خوراکی آنتی‌بیوتیک و شل شدن کورک‌ها، پزشک در شرایط خاصی آنها را تخلیه می‌کند.

درد کورک

دکتر غفارپور درباره درد کورک می‌گوید: قبل از این‌که کورک برسد و بافت وسطش شل شود، درد دارد و ذق‌ذق می‌کند. البته این موضوع تا حدی به جای آن هم بستگی دارد، مثلا اگر روی انگشتان دست کورک بزند، فوق‌العاده دردناک است. در این صورت با مشورت پزشک می‌توان از آنتی‌بیوتیک و مسکن‌ها و قرص‌های ضدالتهاب استفاده کرد.

او ادامه می‌دهد: کورک‌ها بسیار عمیق هستند و اگر پوست اطرافش خراشیده باشد، ترشحات آن می‌تواند باعث انتقال شود، ولی اگر خراشی روی پوست نباشد، قابل انتقال نیست.

کورک و سینوزیت

دکتر غفارپور به نکته جالبی اشاره می‌کند و از ارتباط سینوزیت و کورک می‌گوید: اصولا افرادی که سینوزیت آلرژیک یعنی زمینه حساسیت دارند و در خود یا یکی از اعضای خانواده‌شان سابقه آسم و... وجود دارد، مستعد ابتلا به عفونت‌های میکروبی هستند و میکروب‌ها همیشه در سینوس‌هایشان وجود دارد. وقتی ترشح سینوس‌ها خارج می‌شود و روی پوست خراشی ایجاد شده باشد، میکروب‌ها خود را به قسمت‌های میانی و عمیق پوست می‌رسانند و کورک ایجاد می‌کنند بنابراین کسانی که سینوزیت دارند باید بیشتر مراقب باشند.

زهرا سادات صفوی سهی‌/ ‌جام‌جم