برنجکاری شمال متحول می‌شود

به گفته عباس کشاورز، معاون زراعت وزیر جهاد کشاورزی این طرح برای رسیدن به خودکفایی 60 درصدی در یک بازه زمانی هشت ساله در استان‌های گیلان و مازندران به اجرا درخواهد آمد. اکنون این دو استان 45 درصد برنج مورد نیاز کشور را تامین می‌کند.

وی با اشاره به این‌که طرح ویژه حمایت از تولید برنج یک بسته کامل است که شامل دامنه وسیعی از مزرعه، تحقیق، ترویج، نوسازی، کیفیت و مکانیزاسیون می‌شود، در گفت‌وگو با فارس افزود: در کشور سالانه به سه میلیون تن برنج نیاز داریم که اکنون حدود یک میلیون و 800 هزار تن آن در داخل تولید و حدود یک میلیون و 200 هزار تن آن از طریق واردات تامین می‌شود.

دلاور حیدرپور، مدیر جهاد کشاورزی استان مازندران در تشریح این طرح به جام‌جم می‌گوید: طرح ویژه حمایت از کشت و تولید برنج یا طرح خوداتکایی، طرحی ملی و بسته‌ای کامل است که تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت را پوشش داده و اجرای آن از سال زراعی 94 در صد هزار هکتار از شالیزارهای دو استان مازندران و گیلان آغاز می‌شود.

دلاور حیدرپور با بیان این‌که تهیه این طرح و انجام مطالعات آن به عهده دو استان مازندران و گیلان قرار داشت که پس از تدوین کامل به وزارتخانه ارائه شد و به تصویب هیات دولت رسید، می‌افزاید: هدف از اجرای این طرح، افزایش میزان تولید برنج در اراضی زیرکشت موجود و بالابردن بهره‌وری تولید با استفاده از منابع آبی و زراعی موجود و از طریق اصلاح تولید و کشت ارقام پرمحصول است تا علاوه بر کمک به تولید داخلی در جهت رسیدن به خودکفایی، وضع معیشتی شالیکاران و کشاورزان نیز بهبود یابد.

وی با اشاره به این‌که این طرح باید تا سال 1404 و در دو مرحله به اجرا درآید، تصریح می‌کند: بر اساس این طرح، صد هزار هکتار از اراضی که هم اکنون زیرکشت برنج است، باید تجهیز و نوسازی شود که این تجهیز شامل مواردی همچون زهکشی، کانال‌کشی، استفاده از سیستم آبیاری نوین، استفاده از ماشین‌آلات جدید و در کل توسعه مکانیزاسیون است. ضمن این‌که تامین منابع آبی مطمئن برای کشت، تحقیقات، فعالیت‌های ترویجی و آموزشی، کشت راتون، اصلاح ارقام و خرید توافقی نیز از موارد دیگری است که در این طرح گنجانده شده است.

به گفته حیدرپور، در صورت اجرای صحیح و کامل طرح و همکاری وزارت بازرگانی در کنترل میزان واردات، 80 درصد برنج مورد نیاز کشور از طریق این دو استان شمالی تامین خواهد شد.مدیر جهاد کشاورزی استان مازندران در عین حال موفقیت‌آمیز بودن این طرح را به تامین اعتبارات مورد نیاز آن منوط می‌داند و یادآور می‌شود که اجرای کامل این طرح به اعتبار کلانی نیاز دارد، زیرا هم‌اکنون تجهیز و نوسازی یک هکتار زمین زراعی حدود هفت تا هشت میلیون تومان هزینه دربر دارد و بنابراین تجهیز و نوسازی صد هزار هکتار اعتبار زیادی می‌طلبد که در صورت فراهم شدن آن و تامین آب مورد نیاز و همکاری کشاورزان و همه دستگاه‌های دولتی مربوط همچون بخش بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت، می‌توان به موفقیت‌آمیز بودن طرح امیدوار بود.

حیدرپور با اشاره به این‌که در مازندران سالانه حدود یک میلیون و 300 هزار تن شلتوک در حدود 210 هزار هکتار سطح زیرکشت تولید می‌شود، می‌گوید: دلیل انتخاب صد هزار هکتار از میان تمامی شالیزارهای این دو استان این است که دیگر اراضی یا پیش از این تجهیز و نوسازی شده یا این‌که به نوسازی احتیاج ندارد.

واردات کنترل شود

معاون بهبود تولیدات گیاهی استان گیلان نیز با اشاره به کامل و جامع بودن طرح خوداتکایی وزارت جهاد کشاورزی در زمینه تولید برنج به جام‌جم می‌گوید: این طرح با وجود مصوب شدن هنوز برای اجرا به این دو استان ابلاغ نشده، اما در هر صورت افزایش 300 هزار تنی تولید برنج در این استان در طرح دیده شده است.

جهان‌ساز یادآور می‌شود که این طرح گرچه طرح خوبی است، اما موفق بودن آن بستگی به عواملی همچون کنترل واردات و بالا بردن انگیزه کشاورزان برای تولید دارد، زیرا هم‌اکنون انگیزه کشاورزان و شالیکاران به دلیل واردات بی‌رویه برنج در سال‌های اخیر و در انبار ماندن تولید داخلی تا حد زیادی کاهش یافته است و اکنون در شرایط سختی به سر می‌برند.

طرح ویژه حمایت از تولید برنج در استان‌های شمالی، به دنبال اعلام حمایت نکردن دولت از کشت برنج در 14 استان غیرشمالی کشور به دلیل کمبود آب تهیه و تدوین شده است. گرچه کارشناسان معتقدند اجرای این طرح‌ها در حالی سودمند خواهد بود که واردات بی‌رویه برنج که در سال‌های اخیر افزایش یافته، کنترل و ساماندهی شود. در همین زمینه چندی پیش جمیل علیزاده شایق با اشاره به این‌که امسال حدود دو میلیون و 300 هزار تن برنج در داخل کشور تولید شد، یادآور شد: این میزان تولید در حالی است که هنوز برنج زیادی از سال گذشته در انبار استان‌های شمالی به دلیل نبود مشتری باقی مانده است. با وجود این و در حالی که وزارت کشاورزی امسال واردات برنج را ممنوع اعلام کرده است، تا پایان دی ماه حدود یک میلیون تن برنج وارد کشور شد که این امر ضربه جبران‌ناپذیری به برنج زده است.

فاطمه مراد زاده / گروه ایران