دست از سر این پوست و ریه ما بردار لطفا!

حساسیت‌های پوستی و تنفسی، آبریزش بینی، سرخی چشم، کهیر آفتابی و... مشکلاتی است که برخی افراد با شروع بهار از آن گله می‌کنند. با دکتر رضا رباطی (متخصص پوست و دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی) درباره آلرژی بهاره، آثار و عوارض پوستی این مشکل و مراقبت‌های مورد نیازش در فصل بهار گفت‌وگو کرده‌ایم.

*آیا آلرژی‌های پوستی در فصل بهار هم مانند آلرژی تنفسی نسبت به سایر فصل‌ها افزایش می‌یابد؟
بله، یکی از تظاهرات بالینی و کلینیکی آلرژی‌ها، تظاهرات پوستی است. برخی افراد مبتلا به حساسیت تنفسی، حساسیت پوستی هم دارند ولی برخی صرفا علائم پوستی و برخی فقط علائم ریوی از خودشان نشان می‌دهند. تظاهرات پوستی گاهی به شکل اگزما و گاهی حساسیت و کهیر است و با قرمزی و سوزش و خارش همراه می‌شود. در فصل بهار به دلیل مواجهه بیشتر افراد با محرک‌هایی مثل گل و گیاه و گرده‌های آن‌ها یا نور آفتاب، مواد شیمیایی، مواد آرایشی بهداشتی و... بیشتر شاهد بروز اگزما و حساسیت‌های پوستی در افرادی هستیم که زمینه ابتلا به آلرژی دارند.

*ممکن است فردی قبلا هرگز در بهار حساسیت نداشته باشد و ناگهان در سال جدید به آن مبتلا شود؟
به هر حال زمینه ژنتیکی ابتلا به آلرژی باید در فرد وجود داشته باشد. معمولا علائم ابتلا به آلرژی از‌‌ همان سن پایین خود را نشان می‌دهد و با افزایش سن متفاوت می‌شود و تغییر می‌کند. فردی که امسال تازه در فصل بهار دچار حساسیت پوستی یا آبریزش می‌شود حتما پیش از این نیز علائمی از آلرژی به شکل دیگری داشته است. البته این امکان هم وجود دارد که فردی مثلا در۳۰ سالگی بدون هیچ پیش‌زمینه‌ای تازه علائم آلرژی را نشان دهد اما این اتفاق نادر است. با افزایش سن و بعد از ۶۰ سالگی که پوست خشک می‌شود نیز احتمال بروز برخی اگزما‌های پوستی بیشتر می‌شود بی‌آنکه زمینه ژنتیکی در کار باشد.

*در فصل بهار غیر از آلرژی چه بیماری‌های پوستی دیگری شایع‌تر است؟
غیر از حساسیت‌های پوستی، کهیر آفتابی نمونه دیگری از آلرژی‌های شایع در این فصل است اما در مورد سایر بیماری‌های پوستی می‌توان به عفونت‌های باکتریایی و ویروسی اشاره کرد. دلیل این مسائل استفاده بیشتر از اماکن عمومی است. رعایت نکردن نکته‌های بهداشتی باعث شیوع بیشتر بیماری‌هایی مثل زگیل و زردزخم در این فصل می‌شود. کافی است وسایل شخصی همراه داشته باشید و از وسایل موجود در اماکن عمومی استفاده نکنید تا از ابتلا به این بیماری‌ها در امان بمانید.

*آیا در بهار پوستمان به مراقبت بیشتر یا خاص‌تری نیاز دارد؟
بله، در فصل بهار به دلیل بیشتر شدن تفریح و گردش و به دلیل آسیب‌های احتمالی پوست در خانه‌تکانی‌ها و کارهای منزل در دید و بازدید‌ها و مهمانی‌ها، مردم باید به مراقبت از پوستشان اهمیت بیشتری بدهند و دوری از اشعه مضر آفتاب و استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و محرک‌ها، مخصوصا شوینده‌های شیمیایی، را جدی‌تر بگیرند. افراد مستعد آلرژی باید پیشگیری را در صدر برنامه‌هایشان قرار دهند؛ مثلا به گل و گیاهی که نمی‌شناسند، دست نزنند، از اماکنی که مملو از گرده گیاهان است، دور بمانند و هنگام کار با مواد شیمیایی دستکش دست کنند و اگر حساسیتی بروز کرد به درمان فوری آن بپردازند تا اوضاع بد‌تر نشود اما چه برای افراد مستعد آلرژی و چه برای افراد معمولی، مرطوب نگه‌داشتن پوست و استفاده از ضدآفتاب در این فصل حرف اول را می‌زند.

برخی ویتامین‌های موضعی مثل ویتامین B نیز به دلیل خاصیت جاذب آب و رطوبتی که ایجاد می‌کنند، مفیدند و بهتر است مرطوب‌کننده‌هایی را تهیه کنیم که حاوی این ویتامین باشند. اگر دچار آبریزش بینی یا اشک‌ریزش شدید نیز در کنار مشاوره با پزشک و استفاده از داروهای ضدآلرژی کافی است از دستمال‌های لطیف استفاده کنید تا پوست دور چشم یا بینی صدمه نبیند و قرمز نشود. باید همواره پوست این نواحی را چرب و مرطوب نگه دارید تا خشکی بیش از حد باعث تحریک، قرمزی و سوزش آن نشود.

توصیه‌های پوستی بهاره

یکی از بارز‌ترین علایم پوستی آلرژی بهاره، خشکی و خارش شدید و ناخوشایند پوست دست است. در کنار توصیه‌های درمانی عمومی برای رفع مشکل آلرژی، می‌توان از راهکارهای موضعی زیر نیز برای کاهش مشکلات پوست دست استفاده کرد:

۱. دستکش و مرطوب‌کننده یادتان نرود
کمتر شخصی به سلامت پوست دست توجه دارد. پوست دست بیشتر افراد در فصل بهار به دلیل تغییرات آب و هوایی و افزایش مواجهه با مواد شوینده ممکن است در معرض التهاب قرار بگیرد. به همین دلیل بهتر است هنگام شستشو یا مواقع دیگری که پوست دستمان مواجهه طولانی‌مدتی با آب دارد، دستکش بپوشیم و مصرف کرم مرطوب‌کننده با چربی بالا را فراموش نکنیم. به هر حال، خشکی پوست دست باعث پیری زودرس آن می‌شود و برای رفع این مشکل باید با استفاده از کرم، دست‌ها و ناخن‌ها را ماساژ دهیم و در صورت لزوم بعد از استفاده از کرم دستکش نخی دست کنیم تا کرم کاملا جذب پوست شود.

۲. هر شب آرایشتان را پاک کنید
حتی اگر آرایش ندارید، قبل از خواب، صورتتان را با شامپو بچه بشویید تا تمام ذرات ریز و آلودگی‌ها از روی پوست محو شود. اگر آرایش دارید از شیرپاک‌کن یا پد‌های مناسب استفاده کنید تا پوستتان دچار التهاب و سوزش و خارش نشود و بعد آن را با آب و شوینده مناسب کاملا تمیز کنید. هرگز از صابون‌های قلیایی برای شستن پوست صورت استفاده نکنید. بعد از شستشو از کرم مرطوب‌کننده یا ضدچروک یا کرم مخصوص شب استفاده کنید. متخصصان می‌گویند نشستن آرایش قبل از خواب می‌تواند در کدر شدن رنگ چهره و بروز جوش‌های سرسیاه به مرور زمان دخیل باشد. یادتان باشد در طول شب فعالیت‌های بازسازی پوست آغاز می‌شود. استفاده از کرم‌های شب که حاوی عناصر فعال مثل AHA، اسیدسالیسیلیک، ویتامین A، B5 و اسید‌های میوه است، این روند را تسریع می‌کند. در ضمن بعد از شستن پوست صورت ممکن است احساس خشکی شما را اذیت کند و کرم زدن با قرار دادن لایه چربی محافظ روی پوست از هدر رفتن رطوبت آن پیشگیری می‌کند. (سمیه مقصودعلی/ سلامتیران)