شرکت حقوق و قضایی Slater and Gordon بریتانیا در مطالعه جدید خود به این نتیجه رسیده است که شبکه های رسانه ای منبع اصلی برای تنش های زناشویی محسوب می شوند و اگر به آنها توجه درست نشود، می توانند مشکلات عدیده ای به وجود آورند. مطالعه جدید روی بیش از دو هزار زوج بریتانیایی انجام شد و کارشناسان به این نتیجه رسیدند که تقریبا یک چهارم آنها در طول هفته یک مشاجره مرتبط به شبکه های اجتماعی دارند و 17 درصد زوجین هم اعلام کردند که به دلیل مشابه هر روز با همسر خود درگیری و جدل دارند.
شبکه های دردسرساز
اندرو نیوبری که مدیریت مرکز قضایی Slater and Gordon را برعهده دارد، توضیح داد که شبکه های رسانه ای ابزار مناسبی برای برقراری ارتباط با اعضای خانواده و دوستان محسوب می شوند و کاربردهای فراوانی برای کاربران هزاره سوم دارند. این سایت ها در حالت کلی به یک فضای کاربردی تبدیل شده اند و محیط پیرامون افراد را تشویق می کند تا در انواع مختلف آن حضور یابند و از فیس بوک گرفته تا ابزارهای پیام رسان مانند وایبر و واتس اپ هر روز خدمات جدید ارایه می دهند تا بر تعداد مخاطبان خود بیفزایند. اما باید توجه داشت که فضاهای مذکور به جز خدمات مفیدی که ارایه می دهند، مشکلاتی را هم به همراه دارند و در برخی مواقع می توانند زمینه ایجاد تفرقه میان افراد متاهل باشند.
او در این خصوص می گوید: «پنج سال قبل فیس بوک شهرت امروزی را نداشت و کمتر کسی برای حضور در این شبکه اجتماعی اصرار داشت. در آن زمان به ندرت دیده می شد که یکی از زوجین به خاطر فعالیت همسر خود در فیس بوک شکایتی داشته باشد و احساس نارضایتی کند. اما این روزها مشکل مذکور جدی شده است و هر روز اخبار مختلف در این زمینه به گوش می رسد که زن یا شوهر به دلیل حضور نادرست طرف مقابل در فیس بوک از او شکایت کرده اند و حتی رابطه آنها به متارکه کشیده است. این شرایط به گونه ای پیش رفته است که برخی مشاورها شبکه اجتماعی را عامل طلاق معرفی می کنند.»
البته باید توجه داشت که نوع رفتار افراد در شبکه های اجتماعی موجب بروز مشکل نمی شود. بررسی جدید این مساله را ثابت کرده که حتی مدت زمان حضور در فضاهایی مانند فیس بوک، اسکایپ، اسنپ چت، توییتر و واست اپ هم عاملی برای مشاجره میان زوجین بوده است.
یک پنجم کسانی که در این مطالعه حضور داشتند اعلام کردند که پس از اطلاع از حضور همسر خود در شبکه های اجتماعی بدون هر دلیلی احساس ناخوشایند داشته اند، 43 درصد در این زمینه با همسر خود مقابله کرده اند و 40 درصد هم به خود زمان داده اند تا بیشتر در این زمینه فکر کنند. نیوبوری اعلام کرد که مطالعه آنها یک توصیه کلی به همه همسران می کند و آن هم توجه بیشتر برای حضور در شبکه های اجتماعی است تا از این طریق خدشه ای به زندگی مشترک آنها وارد نشود.
سعودی های متارکه جو
مشکلات زن و شوهرها در شبکه های اجتماعی برای برخی جوامع جدی تر گزارش شده است. از این فضاهایی مانند فیس بوک و واتس اپ این روزها نقش عمده در متارکه میان ساکنان عربستان سعودی ایفا می کنند و رسانه های محلی اعلام کرده اند در این کشور پادشاهی در هر سال 30هزار نفر و در هر روز 82 نفر از هم جدا می شوند. وزارت دادگستری عربستان اعلام کرد تنها در سال 2014 میلادی 33954 زوج سعودی از هم جدا شدند و در شهرهای مکه و جده بیشترین آمار طلاق به ثبت رسید. اما فاضل العمانی، از محققان برجسته این کشور در بررسی جدید خود 10 عامل اصلی برای متارکه میان زوجین صعودی را مشخص کرد و در راس آنها گفته شد اینترنت و شبکه های اجتماعی مهم ترین عامل برای طلاق میان افرادی محسوب می شوند که به تازگی با یکدیگر ازدوج کرده اند.
این کارشناسان توضیح داده اند شبکه های اجتماعی دست کم 25 درصد طلاق های صورت گرفته در عربستان سعودی را موجب شده اند و پیش بینی می شود در سال های پیش رو این میزان افزوده شود. براساس بررسی جدید، 20درصد طلاق ها در عربستان به دنبال ارسال پیام یا تصویر خصوصی در شبکه های اجتماعی صورت می گیرد و این مساله همه را نگران کرده است.
دولت عربستان و مراکز مشاوره خانواده در آن آمار و ارقام مذکور را بسیار جدی گرفته اند و این روزها می کوشند زنان و مردان جوان را به حاضرنشدن در شبکه های اجتماعی تشویق کنند. در حال حاضر کلاس های آموزشی برای جوانان سعودی برگزار می شود تا با معایب حضور در شبکه های اجتماعی آشنا شوند. این کلاس ها مربوط به دوره پیش از ازدواج می شود و دولت سعودی به این نتیجه رسیده که از این طریق می تواند میزان طلاق را بین جوانان خود پایین بیاورد.
پیام رسانی برای طلاق
براساس قانون جدید که در آمریکا به تصویب رسیده است، زمانی که زوجین با یکدیگر به مشکل برخورده اند و قصد آنها برای جدایی قطعی شده است، اجازه دارند درخواست طلاق را از طریق پیام خصوصی در فیس بوک برای فرد مقابل ارسال کنند. این قانون پس از آن به تصویب رسید که الاتورا بایدو 26 ساله تصمیم گرفت از همسر خود جدا شود و وکیل او پس از دادخواست از دادگاه منطقه ای سرانجام این اجازه را دریافت کرد تا احضاریه طلاق را از طریق پیام خصوصی در فیس بوک به دست طرف مقابل برساند.
خانم بایدو سال 2009 میلادی با یک مرد غنایی به نام سنا دارکو، ازدواج کرد. پس از گذشت مدتی مشکلات فراوانی میان آن دو به وجود آمد. در سال 2011 میلادی پس از مشاجرات فراوان دراکو منزل خود را ترک کرد و طی چهار سال گذشته هیچ خبری از او نبود. سرانجام بایدو یک وکیل زبده در اختیار گرفت تا بتواند نشانی از این مرد پیدا کند که البته این اقدام هم به هیچ نتیجه ای نرسید. بایدو که تصمیمش برای متارکه جدی بود، به دادگاه عالی منهتن مراجعه کرد و از قاضی خواست هرچه سریع تر پرونده مربوط به جدایی آنها را بررسی کند.
تلاش ها در این زمینه هم بی نتیجه ماند و از آنجایی که دراکو آدرسی از خود به جا نگذاشته بود، امکان ارسال احضاریه وجود نداشت. وکیل خانم بایدو به قاضی پرونده پیشنهاد داد تا احضاریه از طریق پیام خصوصی در فیس بوک برای این مرد غنایی ارسال شود و از آنجایی که این اتفاق تا آن زمان در کشور آمریکا صورت نگرفته بود، با آن مخالفت شد. سرانجام دادگاه عالی منهتن جلسات فوق العاده تشکیل داد و پس از چند ماه بررسی قانونی را ارایه کرد تا به موجب آن در شرایط اضطراری دادخواست طلاق از طریق پیام خصوصی در شبکه های اجتماعی ارسال شود.
براساس این قانون، زوجین آمریکایی که هم اکنون قصد متارکه از یکدیگر را دارند و به طرف مقابل دسترسی ندارند، می توانند با ارسال پیام خصوصی احضاریه دادگاه را به دست آنها برسانند.
فیس بوک مشکل آفرین
اگرچه حضور زن و مرد در انواع مختلف شبکه های اجتماعی می تواند روی رابطه آنها تاثیر منفی برجا بگذارد، اما بررسی ها نشان داده که تاثیرات فیس بوک در این زمینه بیش از فضاهای مشابه است. کارشناسان بر این باورند که طی چند سال نخست ازدواج، فیس بوک یک تهدید جدی محسوب می شود و می تواند آثار جبران ناپذیری را روی رابطه دو طرف به جا بگذارد. مرکز Slater and Gordon در گزارش اخیر خود پنج روشی که فیس بوک طی آن رابطه میزان زن و شوهر را تهدید می کند و آنها را تا پای میز متارکه می برد، به قرار زیر معرفی کرده است:
1- فیس بوک موجب ایجاد سوءظن میان افراد می شود و برای زوج هایی که به تازگی ازدواج کرده اند، مشکلات فراوانی برجا می گذارد. نتایج حاصل از مطالعه جدید نشان داده است 58 درصد افراد رمز عبور فیس بوک همسر خود را دارند و این در حالی است که فرد مقابل نمی داند همسرش به رمز عبور او دسترسی دارد. با این اتفاق، هرگونه ارتباط فرد با اطرافیان می تواند عامل مشاجره جدید باشد و اگر این رمز عبور تغییر کند، سوءظن برای روابط مخفیانه بیشتر می شود و احتمال متارکه افزایش می یابد.
2- ابزار ارتباطی فیس بوک برای گفت و گوهای اینترنتی عاملی است که به این مشکل دامن می زند. در بهترین حالت تصور بر این است که زن یا مرد ابزارهای فیس بوک را برای برقراری ارتباط با اعضای خانواده یا نزدیکان خود مورد استفاده قرار می دهد. اما بررسی جدید نشان داد این ابزار در 14 درصد موارد برای دنبال کردن یک ارتباط مخفیانه مورد استفاده قرار می گیرد و پس از گذشت مدتی این اتفاق مشکلات فراوانی را به همراه می آورد.
3- برخی اتفاقات میان زن و شوهر ارزش مشاجره و کشمکش را دارد تا مشکل آنها برطرف شود. اما آیا ارزش فیس بوک هم تا این حد است؟ باید اعتراف کرد که بسیاری از زوجین چنین ارزشی را برای این شبکه اجتماعی درنظر می گیرند. بررسی جدید این مساله را نمایان کرده است که حدود 25 درصد از دو هزار زوجی که در نظرسنجی شرکت کردند، دست کم هفته ای یک مشاجره با همسر خود دارند و 17 درصد آنها این مشاجرات را هر روز تجربه می کنند. البته توجه داشته باشید که مشاجرات و دعواهای مذکور فقط با موضوع فیس بوک میان آنها انجام می شود.
4- ما در عصری زندگی می کنیم که حضور در فیس بوک و شبکه های اجتماعی مشابه اجتناب ناپذیر است و البته اعضای این قبیل سایت ها معمولا به آنچه می خوانند و می بینند اعتماد نمی کنند. در مطالعه جدید مشخص شده است 15درصد زوج ها بر این باورند که شبکه رسانه ای یک خطر جدی برای رابطه شان محسوب می شود. براساس این بررسی خطرناک ترین شبکه های اجتماعی از نگاه زوجین به ترتیب فیس بوک، واتس اپ، توییتر و اینستاگرام بوده اند.
5- کارشناسان معتقدند فیس بوک به تنهایی می تواند یک ازدواج موفق را از بین ببرد. ممکن است این نظریه چندان هم جدی تلقی نشود، اما مطالعه حاضر نشان داده است یکی از هر هفت نفری که تازه ازدواج کرده اند فقط به دلیل حضور همسر خود در فیس بوک، اسکایپ، اسنپ چت، توییتر و... طلاق گرفته اند.
با همه این توضیحات، کارشناسان توصیه می کنند که نقش شبکه های اجتماعی در کیفیت روابط عاطفی میان افراد و زوجین جدی گرفته شود و به خصوص کسانی که به تازگی ازدواج کرده اند این مساله را مدنظر قرار دهند که یک تهدید آنلاین رابطه آنها را زیرنظر گرفته است. البته توضیحات بالا به این معنی نیست که حضور در شبکه های اجتماعی صرفا به معنی متارکه میان زوجین باشد. اما اگر از شبکه های اجتماعی به درستی استفاده نشود، مشاهده چنین نتایجی چندان هم دور از ذهن نخواهدبود. ( عصر ارتباطات)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد