بدون دلیل دندان عقل را نکشید

به گزارش جام جم سرا ، دکتر سمیه سالاری‌ صدیق در گفت‌وگو با ایسنا، در رابطه با دندان عقل اظهار کرد: در دهان یک انسان بالغ 32 دندان وجود دارد، چهار عدد از آنها که بعد از بقیه دندان‌ها در آخر قوس‌های دندانی رویش می‌یابند، دندان‌های عقل نام دارند.

وی افزود: سن تقریبی شروع تشکیل آنها در استخوان فک 10-9 سالگی است، تاج این دندان‌ها در 14 سالگی کامل شده و در سال‌های آخر دوره نوجوانی شروع به رویش در داخل استخوان کرده و بعد از 16 سالگی در دهان ظاهر می‌شوند.

سالاری‌ صدیق با اشاره به اینکه به آخرین دندان در هر فک که به عنوان آسیای سوم هم تلقی می‌شود، دندان عقل گفته می‌شود بیان کرد: سن متوسط رویش این دندان درحفره دهان حدود 16تا25 سالگی است و معمولا دو دندان عقل در فک بالا و دو دندان عقل در فک پایین وجود دارد.

این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت تصریح کرد: علت اینکه به این دندان عقل گفته می‌شود این است که همزمان با بلوغ فکری این دندان نیز در حفره دهان رویش می‌کند و به طور کلی تناقضات فراوانی درباره نگهداری یا خارج کردن این دندان‌ها وجود دارد.

وی ادامه داد: پیشینیان ما،‌ آرواره‌های بزرگ‌تری داشتند بنابراین فضای کافی برای رویش 32 دندان وجود داشته اما امروزه آرواره‌های ما کوچک‌تر شده است، درنتیجه فضای زیادی برای رویش 32 دندان وجود ندارد. پس دندان عقل معمولا نهفته می‌شود و از رویش طبیعی محروم می‌ماند.

سالاری‌صدیق گفت: در واقع از وقتی انسان‌های اولیه آموختند که تکه‌های بزرگ مواد غذایی را با دست‌شان خرد کنند، ارتفاع استخوانی فک کوتاه‌تر و برجستگی استخوان آرواره کم‌تر شد. به این ترتیب در خیلی از انسان‌های امروزی دندان عقل به دندانی بدون کاربرد و نهفته تبدیل می‌شود.

این عضو هیات علمی و استادیار دانشکده دندان‌پزشکی رفسنجان افزود: دندان عقل اگر درست و بجا رویش یابد مثل بقیه دندان‌ها در سیستم جونده مفید و موثر بوده و علی‌رغم تصور غلط عامیانه در این موارد نباید کشیده شود.

وی تاکید کرد: اگر فک متناسب با رویش دندان رشد کافی نداشته باشد یا به عبارت دیگر با رشد فک جا برای رویش این دندان فراهم نشود یا جهت و مسیر رویش آنها غیرعادی باشد، قادر به رویش نبوده و در استخوان نهفته باقی می‌ماند.

سالاری‌صدیق با اشاره به اینکه دندان‌پزشکان با معاینه داخل دهان و با کمک رادیوگرافی وجود دندان‌های عقل نهفته را تشخیص می‌دهند، اظهار کرد: دندان‌های نهفته در آینده می‌توانند مشکلات عدیده‌ای را ایجاد کنند.

وی با اشاره به مشکلاتی که دندان‌های نهفته ایجاد می‌کنند، یادآور شد: بیماری لثه و عفونت، تحلیل استخوان در دندان‌های مجاور دندان نهفته، پوسیدگی دندان مجاور، عدم امکان پرکردن دندان‌های مجاور، تحلیل ریشه دندان‌های مجاور، ایجاد کیست یا تومور، دردهای عصبی صورت، نامرتبی دندان‌ها، بیماری‌های مفصلی و صداهای ناشی از آن از جمله این مشکلات محسوب می‌شوند.

این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت به بهترین زمان برای خارج کردن دندان‌های عقل نهفته نیز اشاره و بیان کرد: این دندان‌ها تا جایی که قادر به رویش باشند، به طرف سطح حرکت می‌کنند و معمولا در سطح پشتی دندان‌های آسیای بزرگ دوم گیر می‌افتند و جلوتر نمی‌روند که این حالت معمولا در سنین ۱۶ تا ۱۷ سالگی اتفاق افتاده و بهترین زمان برای درآوردن آنها است.

وی در ادامه افزود: در این سن به دلیل وجود کیسه رویشی بزرگی که تاج دندان را در برگرفته و همچنین به این علت که ریشه دندان هنوز رشد نکرده و کوتاه است، کشیدن آنها را آسان می‌کند، ضمن اینکه از بروز عوارض فوق و عوارض حین جراحی نیز پیشگیری می‌شود.

سالاری‌صدیق تصریح کرد: این دندان‌ها نقش چندانی در جویدن غذا ندارند و با توجه به مشکلاتی که ذکر شد، ممکن است لازم شود توسط دندا‌ن‌پزشک از فک خارج شوند، البته خارج کردن بدون دلیل آن به خاطر احتمال آسیب به اعصاب توصیه نمی‌شود.

وی با تاکید بر دشواری کشیدن دندان عقل در سنین بالا و سالمندی گفت: با افزایش سن ریشه‌ها قطورتر شده و ممکن است کشیدن دندان را سخت تر کند، التیام ضعیف‌تر بعد از کشیدن دندان، پوسیدگی دندان‌های مجاور، احتمال فک جوش شدن دندان، احتمال شکسته شدن استخوان در افراد پیر در حین جراحی و درآوردن دندان، کاهش تحمل بیمار به دلیل شرایط سنی و درمان‌های پزشکی از قبیل مصرف داروهای قلبی، ریوی و ... از دشواری‌های کشیدن دندان عقل در سالمندی به شمار می‌روند.

عضو هیات علمی و استادیار دانشکده دندان‌پزشکی رفسنجان بهترین سن برای خارج کردن دندان عقل از دهان را زیر ۲۰ سالگی دانست و افزود: البته در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی هم امکان خارج کردن آن‌ها وجود دارد، اما خارج کردن این دندان ممکن است عوارضی مانند خون‌ریزی، آسیب به اعصاب و ... را به همراه داشته باشد.

سالاری‌صدیق همچنین به عوارض کشیدن دندان عقل هم اشاره و اظهار کرد: یکی از این عوارض حفره خشک است؛ یعنی اگر لخته خون در حفره ناشی از کشیدن دندان تشکیل نشود یا پس از تشکیل از بین برود، در ناحیه کشیده شدن دندان یک حفره خالی دردناک و همراه با بوی بد ایجاد می‌شود.

وی ادامه داد: برای درمان این عارضه که اغلب سه تا چهار روز بعد از خارج شدن دندان اتفاق می‌افتد، باید به دندان‌پزشک مراجعه شود، چراکه علت این عارضه مشخص نیست اما گفته می‌شود کشیدن سیگار پس از جراحی دهان ممکن است در ایجاد این عارضه موثر باشد.

این متخصص جراحی لثه و ایمپلنت به دیگر عارضه کشیدن دندان عقل نیز اشاره و خاطرنشان کرد: از عوارض نادر جراحی دندان‌های عقل پایین پارستزی است، این عارضه به معنای ایجاد بی‌حسی موقتی در ناحیه زبان، لب پائین یا فک پائین است که ممکن است از چند روز تا چند ماه طول بکشد و به ندرت اتفاق می‌افتد که این بی‌حسی به صورت دائمی باقی بماند.