«شب‌پره»، آفت جدید جنگل‌های شمال

به گزارش جام‌جم، جنگل‌های شمشاد که گستره‌ای به وسعت 72 هزار هکتار از غرب تا شرق شمال کشور یعنی استان گیلان تا گلستان را دربر می‌گیرد، چندسالی است که تب‌دار است؛ تب‌دار به واسطه شیوع یک بیماری قارچی به نام «بلایت» که از سال 91 وارد کشور شده و محدوده‌ای به وسعت 42 هزار هکتار در سراسر جنگل‌های شمشاد شمال را آلوده کرده است، اما به گفته کارشناسان آفت خطرناک‌تر «شب‌پره» که از خرداد ماه در میان شمشادها مشاهده شده، بسرعت تکثیر یافته و تمام برگ‌ها و پوست درخت را تغذیه کرده و موجب مرگ آن می‌شود و در صورتی که کنترل نشود، تمام شمشادهای شمال کشور را آلوده و نابود خواهد کرد.

سوغات گردشگران خارجی؟

یزدان‌فر ‌آهنگران، معاون قائم‌مقام دفتر حفاظت و حمایت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به این‌که آفت «شب‌پره» تاکنون در ایران وجود نداشته و اولین بار، اواخر خرداد در شمشادهای محوطه هتل هایت (پارسیان) و محوطه نمک‌آبرود چالوس مشاهده شد، به جام‌جم می‌گوید: از آنجا که این منطقه، یک منطقه گردشگری است و گردشگران خارجی در آن تردد بسیاری دارند، به احتمال قوی از طریق آنها یا شمشادهای زینتی همراه آنها وارد کشورمان شده است.

وی با اشاره به این‌که این آفت به کشورهای بومی خود خسارت زیادی وارد نمی‌کند، می‌افزاید: اما در کشورهایی نظیر کشور ما که تازه میزبان آن شده‌اند، خسارات بسیار زیادی به هر دو نوع شمشاد جنگلی و زینتی وارد می‌کند و از آنجا که شمشادهای شمال کشور بومی ایران بوده و در جای دیگری رویش ندارد، حفاظت از آنها ارزش و اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

این کارشناس مسئول با اشاره به این‌که جنگل‌های شمشاد منطقه نمک‌آبرود و هتل هایت چالوس وسعتی به اندازه 50 هکتار دارد که اکنون تمام این گستره با هجوم آفت شب‌پره نابود شده است، یادآور می‌شود که این آفت پس از چالوس، در شمشادهای جنگل‌های تالش گیلان هم مشاهده و به آنها هم خسارت زده است.

آهنگران با بیان این‌که آفت شب‌پره بسیار خطرناک‌تر از بیماری قارچی بلایت است، به دلایل این خطرناک بودن اشاره کرده و می‌گوید: اولین دلیل خطرناک بودن این آفت این است که طی یک سال تا پنج الی شش نسل تولیدمثل کرده و تکثیر می‌شود و این امر امکان کنترل و نابودی آن را سخت‌تر می‌کند. دومین دلیل این‌که پس از تغذیه از برگ درختان سراغ پوست درخت رفته و با خوردن آن، موجب مرگ و نابودی کامل شمشاد می‌شود. سومین دلیل این‌که هر پروانه بین 200 تا 500 تخم می‌گذارد که با توجه به این تخم‌گذاری زیاد و تکثیر در پنج نسل می‌توان تصور کرد که فاجعه‌ای در راه است.

این کارشناس می‌افزاید: اما نکته دیگر این‌که در برگ درختان شمشاد سمی هست که این سم وارد بدن پروانه شب‌پره شده و پرندگانی که در حالت معمول از این پروانه‌ها تغذیه می‌کنند، دیگر به آن نزدیک نمی‌شوند که این امر در کنار آب و هوا و غذای مناسب در جنگل‌ها برای آفت شب‌پره موجب شیوع و گسترش سریع آن خواهد شد.

کارشناس مسئول گیاه‌پزشکی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در شمال کشور، یادآور می‌شود که موضوع هجوم این آفت و پیامدهای خطرناک آن به مسئولان سازمان جنگل‌ها و استان‌های شمالی گزارش شده، و روز گذشته نیز اعتباری به میزان 150 میلیون تومان از سوی سازمان جنگل‌ها برای مقابله با آن اختصاص یافته است. آهنگران با بیان این‌که برای پیشگیری از شیوع بیماری و آفت باید اقدامات قرنطینه‌ای را نیز جدی گرفت، از تمام سازمان‌ها و گروه‌های مردم‌نهاد هم می‌خواهد تا در صورت مشاهده این آفت مراتب را به اطلاع سازمان جنگل‌ها برسانند.

آغاز پایش جنگل‌های شمشاد

در همین حال، محمدرضا عزیز کمالی، معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی نوشهر نیز در این خصوص به جام‌جم می‌گوید: گزارش‌هایی درباره آفت شب‌پره و شیوع آن در برخی مناطق همچون چالوس و نوشهر به ما رسیده که در حال بررسی آن و پایش مناطق مذکور هستیم و بزودی در این زمینه اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.

معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری نوشهر نیز با بیان این‌که برخی از درختان و گونه‌های مقاوم جنگل‌های شمال مانند شمشاد، ملج و شب خوس در حال از بین رفتن است، می‌گوید: جنگل‌های شمال از منظرهای مختلف از جمله تجاری دارای اهمیت است. رحمت علیزاده می‌افزاید: تداوم روند سبب می‌شود تا متأسفانه تا چند سال آینده دیگر شمشادی در جنگل‌های شمال نباشد و این‌گونه به تاریخ می‌پیوندد.

فاطمه مرادزاده

جام‌جم