در این سبک از زندگی، کتری خودش به صورت خودکار در وقتی که شما از قبل تعیین کردهاید جوش میآید، برقها هر وقت که اراده کنید حتی اگر در خانه نباشید روشن و خاموش میشوند، یخچال خانهتان روی گوشی هوشمند شما پیامی میفرستد که فلان ماده غذایی تمام شده و باید آن را بخرید و چیزهایی مشابه این. بسیاری از وسایل روزمرهای که امروزه تولید و عرضه میشوند به اینترنت متصل هستند، ولی این وسایل هنوز همهگیر نشدهاند، با این حال معلوم است که باید منتظر شیوهای نوین از زندگی باشیم، اگر میخواهید بدانید این آینده چگونه پیش خواهد رفت، با ما همراه شوید.
اینترنت اشیا و شهر هوشمند
در دنیای اینترنت اشیا همه اشیا دارای اینترنت هستند، به بیان سادهتر بیشتر وسایل و لوازمی که ما با آنها سروکار داریم به اینترنت متصل شدهاند. صبح که ساعت شما زنگ میزند، درصورتیکه شما پس از چند بار زنگ زدن ساعت بیدار نشوید، ساعت با استفاده از اینترنت به کتری برقی اطلاع میدهد که صبح شده است، کتری کار خود را شروع میکند و آب را برای شما گرم میکند، احتمالا نیاز دارید نان داغ میل کنید، کتری به فر برقی پیام میدهد که آنها را گرم کند، تا کمی خواب از سر شما بپرد، صبحانه آماده شده است. وقتی از جای خود بلند میشوید حسگرهای حرکتی فعال شده و برق اتاق روشن میشود، همچنین حسگرهای شناسایی نور، میزان نور اتاق را محاسبه کرده و در صورت نیاز نداشتن به نور زیاد، با استفاده از کنترلکنندههای نور میزان نور لامپ را کاهش میدهند تا برق کمتری مصرف شود. پس از خروج شما از اتاق و رفتن به آشپزخانه، لامپ اتاق خاموش شده و لامپ آشپزخانه روشن میشود.
شما آماده شدهاید و در حال حرکت به محل کار هستید، دو کیلومتر جلوتر دو خودرو با هم تصادف کردهاند، این تصادف از طریق حسگرهای تصویری دوربینهای متصل شده در کنار بزرگراه رصد شده و با استفاده از اینترنت اشیا تصادف دو خودروی حادثهدیده به مرکز راهنمایی و رانندگی اطلاع داده میشود، با استفاده از تابلوهای راهنما به شما اعلام میشود مسیر مستقیم مسدود بوده و شما به سمت مسیر جایگزین راهنمایی میشوید. رفتوآمد خودروها در خیابانهای مختلف از طریق جیپیاس بهصورت لحظهای به مرکز راهنمایی و رانندگی اطلاعرسانی شده و درصورتیکه در مسیری خودرویی در حال حرکت نباشد همه چراغهای راهنمایی رانندگی برای مسیر مقابل سبز خواهد بود تا ترافیک روان و در حال حرکتی را شاهد باشید. به محل کار خود میروید، دمای سالن و اتاق محل کارتان با استفاده از حسگرهای دما مورد بررسی لحظهای قرارگرفته و دادههای آن برای سیستم گرمایشی سرمایشی ساختمان ارسال میشود، با تحلیل این دادهها در هر لحظه بهینهترین حالت مصرف را برای گرمایش و سرمایش خواهیم داشت. چراغها در مسیر حرکت شما روشن و پس از گذر شما خاموش میشوند. سیستم رایانه با حضور شما پشت میزتان روشن میشود و همهچیز آماده است تا شما در بهترین حالت مشغول به کار روزمره خود و انجاموظیفه باشید.
در مسیر برگشت چراغ هشداردهنده خودروی شما روشنشده و با استفاده از سیستم هوشمند تعبیهشده در خودرو میتوانید تشخیص دهید کدام یک از قطعات دچار مشکل شده است. کار به همینجا ختم نمیشود، خودروی شما به اینترنت اشیا مجهز شده است و با استفاده از این فناوری اطلاعات مشکل به مرکز امدادرسانی برند خودروی شما ارسال میشود. مرکز امدادرسانی با استفاده از دادههای لحظهای که از تعمیرگاههای متصل به اینترنت دارد، نزدیکترین محل تعمیر خودرو را برای شما مشخص کرده و آن را اعلام میکند. همچنین مشکل گزارششده توسط شما در این سامانه ثبت میشود. بهاینترتیب در صورت بروز مجدد این مشکل در خودروهای مشابه، این دادهها جمعآوری و تحلیل میشوند. درنهایت ممکن است مشخص شود که یکی از قطعات در خودروهای یک برند دچار مشکل خاصی است و درصد بالایی از خودروها دچار مشکل شدهاند.
در تمام طول روز علائم حیاتی شما با استفاده از دستبندهای سلامت یا وسایل مشابه در حال اندازهگیری است، در صورت بروز کوچکترین مشکل در سیستم سلامت بدن شما، دادههای مربوط به مشکل برای سیستمهای اورژانس ارسال شده و نزدیکترین خودروی اورژانس شما را مداوا یا به بیمارستان منتقل خواهد کرد.
جالب بود نه؟ به نظر رویایی میرسد، اما با استفاده از فناوری اینترنت اشیا براحتی میتوان چنین شهری را تصور کرد. شهری که با جمعآوری دادهها از اشیا و افراد مختلف و تحلیل آنها و تبدیل دادهها به دانش میتواند به کمک شهروندان بیاید.
اینترنت اشیا دوستدار طبیعت
یکی از معضلات بزرگ بیشتر کلانشهرها در جهان، مشکل آلودگی هواست، همچنین مصرف بیرویه سوخت یکی دیگر از مشکلاتی است که در کلانشهرها شاهد آن هستیم. به نظر میرسد استفاده از اینترنت اشیا با توضیحاتی که در بخش قبلی آمد، میتواند کمک شایانی به مصرف صحیح و اصولی سوخت و انرژیها داشته باشد. همچنین با اطلاعرسانی صحیح و بموقع در مورد مسیرهای شلوغ، تصادفات و... میتوان انتظار داشت آلودگی هوا بشدت کاهش یابد. در ضمن باید گفت در اینترنت اشیا اصل مهمی در نظر گرفتهشده که اشیا باید بسیار کممصرف باشند و تا حد امکان انرژی مصرفی خود را با استفاده از فناوریهای جدید تولید کنند. بهعنوانمثال چراغهای راهنمایی و رانندگی متصل به اینترنت میتوانند انرژی خود را از طریق باتریهای خورشیدی تأمین کنند. این اصل مهم نیز در جهت استفاده بهینه از انرژی و حفظ طبیعت بوده است.
حریم خصوصی و امنیت
متصل شدن به اینترنت بسیار مفید و حائز اهمیت است، هرچه افراد و در آینده اشیا بیشتر با هم در ارتباط باشند و شبکههای مختلف تشکیل دهند، میتوان اتفاقات مثبت و خوب بیشتری را انتظار داشت؛ اما یک نکته مهم و اساسی دغدغهای است که شاید کند شدن پیشرفت اینترنت اشیا را به همراه داشته باشد: امنیت و حریم خصوصی.
وقتی تمام اشیا با کوچکترین اندازه و کمترین تجهیزات سختافزاری به اینترنت متصل میشوند، حفظ امنیت آنها کاری بسیار سخت است، اتصال سیستمهای رایانهای به اینترنت به علت وجود نرمافزارهای دیوار آتشین، وجود سختافزارهای امنیتی و ... بسیار امنتر بود. همچنین بحث حریم خصوصی نیز در اینترنت اشیا یکی از دغدغههای اساسی است. تمام بخشهای خانه، خودرو و وسایل شخصی شما به اینترنت متصل شدهاند، کافی است یک هکر سیستمهای شما را هک کند، به نظر میرسد میتوان تصور کرد چه اتفاقات ناگواری ممکن است رخ دهد. در حال حاضر این مشکل در دنیا به یکی از مهمترین بحثهای مجامع دانشگاهی و علمی بدل شده است. برخی معتقدند استفاده از پروتکلهای خاصی که بتواند امنیت اینترنت اشیا را تا حدی ممکن کند میتواند راهکاری مناسب باشد و برخی دیگر در حال بررسی و آزمودن معماریهای نوین در بحث اینترنت اشیا هستند. بههرحال باید به این نکته توجه کرد که اینترنت اشیا در کنار تمام فواید خود میتواند بسیار خطرناک باشد.
در حال حاضر بسیاری از شرکتها در حال تولید انواع مختلفی از دستگاههای اینترنت اشیا هستند، هر شرکت استاندارد امنیتی خاصی را در نظر دارد و این موضوع موجب شده استاندارد مشخص و یکپارچهای در این زمینه وجود نداشته باشد.
اشیا باهوش میشوند
تصور اینکه در یک شهر بجز انسانها، اشیا هم هوشمند هستند دیگر دور از ذهن نیست، با اینترنت اشیا همه اشیا به هم متصل شدهاند، آنها با هم صحبت کرده، مشارکت میکنند و از یک هوش جمعی برخوردار میشوند. بسیاری از کارها بهصورت خودکار انجام میشود، با همکاری اشیا، هر شیء در حال تولید دادههایی است، این دادهها با استفاده از سیستمهای ابری نگهداری و پردازش میشوند، اطلاعات و دانش معناداری را ایجاد کرده و در اختیار دیگر اشیا و انسانها قرار میدهند تا به آنها کمک کنند هوشمندانهتر تصمیم بگیرند، این قدرت اینترنت اشیاست.
محسن سمسارپور
ضمیمه کلیک جامجم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد