تعطیلات پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها

خانه‌ماندن همانا و تنهایی و بی‌حوصلگی هم همانا؛ آن هم برای سالمندانی که دختران و پسران‌شان ازدواج کرده‌اند و این روزها را به جای گشت‌وگذار در طبیعت و گذران اوقاتشان با نوه‌ها، باید در خانه بمانند و بهار را از پشت شیشه‌های خانه تماشا کنند اما واقعیت این است که می‌تواند این خانه‌نشینی، آنقدرها هم که به نظر می‌رسد کسل‌کننده و بیهوده نباشد؛ فقط به مجموعه‌ای از فکرهای بکر نیاز دارد تا سالمندان عزیز زندگی‌مان، روزهای خوشی را در خانه بگذرانند. این گزارش، راهنمایی برای فراهم کردن موقعیت‌هایی باب میل آنهاست که عید ۱۴۰۰ را به خوشی و حال خوب بگذرانند.

انجمن کتابخوان‌ ها

آنقدر دایره تنوع در کتاب‌ها گسترده است که تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد سالمندی درباره موضوعی خاص کتابی بخواهد و نتواند آن را پیدا کند.

شروع کردن کتابی جذاب در اولین روزهای عید و آرام آرام خواندنش و تمام کردن آن در آخرین روزهای تعطیلات، می‌تواند ایده خوبی برای گذراندن روزهای تعطیل باشد؛ روزهایی که می‌تواند روح سالمند را به جز خانه، به فضای حاکم در کتاب ببرد و غرق در آن شود. مریم افضلی هم به عنوان روان‌شناس، کتاب خواندن و ارتباط برقرار کردن با شخصیت‌های کتاب را موثرترین راهکار برای بیرون‌آمدن از تنهایی و مشغول‌شدن فکر و ذهن می‌داند.

علاوه بر آن، فرزندان و آشنایان سالمند، می‌توانند با عضو کردن سالمند در شبکه‌های اجتماعی، او را با انجمن‌ها و صفحه‌های کتابخوانی آشنا کنند که بتواند با دیگر افراد کتابخوان ارتباط برقرار کند، از پیشنهادهای آنها استفاده کند و حتی خودش هم یکی از پیشنهاد دهنده‌ها باشد.

کتاب خاطرات و زندگینامه‌های شهدا، سرگذشت شخصیت‌های تاریخی و کتاب و سفرنامه‌ها، از آن دسته کتاب‌هایی است که تقریبا می‌شود گفت به مذاق هر سالمندی خوش می‌آید.

سینما در خانه

این روزها دیگر دسترسی به فیلم و سریال، مثل گذشته سخت و زمانبر نیست. تنها کافی است برنامه ارائه‌کننده فیلم‌های اینترنتی را بر صفحه تلویزیون بیاورید؛ کاری که یا خودتان باید به آن تسلط پیدا کنید یا از فرزندان و اعضای خانواده‌تان بخواهید چنین موقعیتی را برایتان فراهم کنند.

بعد از آن به سادگی می‌توانید هر روز، هر نوع و سبکی از فیلم یا سریالی را که می‌خواهید برای تماشا انتخاب کنید. این برنامه‌های پخش‌کننده فیلم، چارچوب‌های خاص خودشان را دارند و خوبی‌اش این است که تقریبا همه فیلم‌های خارجی، به صورت دوبله پخش می‌شود و نیاز به دنبال کردن زیرنویس ندارید.

اگر قرار بود کسی دیگر هم برایتان فیلمی را که مدت‌هاست از آن تعریف می‌کند بیاورد، حتما از او بخواهید به صورت دوبله شده باشد، چون خواندن زیرنویس‌ها با فونت‌های ریز و درشت و کمرنگ و پررنگ، می‌تواند بیشتر از آرامش و سرگرمی، شما را کلافه کند. مستند، سریال‌های ایرانی و سریال‌های کوتاه خارجی، می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای علائق سالمندان باشد.

ورود به دنیای ناشناخته

مجازی‌ شدن بسیاری از نیازهای زندگی امروز، فقط بر گردن کرونا نیست؛ پیش از آن هم وجود چنین ابزاری برای گذران عادی‌ترین اتفاقات زندگی ضروری شده‌بود. برای همین است که پیشنهاد همه کارشناسان برای حال خوب سالمندان، آشناکردن آنها با فضای‌مجازی و شبکه‌های اجتماعی است. در واقع عضویت و مهارت پیدا کردن در فضای مجازی، راه‌حل مناسبی برای سرگرمی سالمندان است که نه‌تنها می‌تواند باعث روبه‌رو شدن با انبوهی از مطالب متنوع باشد که امکان برقراری با دیگر آشنایان و حتی پیدا کردن دوستان تازه را هم به سالمند می‌دهد.

در دورانی که بیرون آمدن از خانه، با تهدیدی برای سلامت مساوی شده است، در دست‌داشتن ابزارهای الکترونیک و ارتباط نوشتاری و گاهی صوتی و تصویری با دیگران، می‌تواند حال سالمندان را بهتر کند. این فرصت را فرزندان باید برایشان مهیا کنند و با در اختیار قرار دادن ابزارهای مناسب و آموزش نحوه کار کردن با آن، دایره ارتباطات پدر و مادرشان را گسترش بدهند.

ضمن این‌که به طور کلی فناوری می‌تواند راهگشای خوبی برای گذران اوقات باشد؛ چیزی مثل پادکست. پادکست‌ها بعضا هم جنبه آموزشی و هم جنبه سرگرمی دارند و در حالی که سالمندان مشغول کارهای خانه هستند یا وقت استراحت‌شان را می‌گذرانند، می‌توانند به پادکست مورد علاقه‌شان هم گوش بدهند.

پادکست نوعی برنامه رادیویی با موضوعات متفاوت و جذاب است که زمان پخش آن دست خودتان است. یک برنامه رادیویی کاملا در اختیار و خب دیگر چه از این بهتر؟

تعطیلات آموزشی

علاقه به یادگیری مهارتی جدید در سالمندی، نیازمند روحیه بالایی است. روحیه‌ای که خانم افضلی معتقد است آنها را تشویق می‌کند به سمت دنیاهایی جدید و خلاق پیش بروند. اما در روزهای تعطیلات عیدی که با کرونا همزمان شده است، به نظر می‌رسد بهترین راه مهارت آموزی، آموزش‌های آنلاینی است که به وفور در دنیای مجازی دیده می‌شود.

فقط کافی است سالمند به موضوعی خاص علاقه نشان بدهد تا با حجم عظیمی از آموزش روبه‌رو شوند. از فیلم آشپزی‌های نوین و جواهردوزی‌های محبوب این روزها تا یاد گرفتن و تخصص پیدا کردن در رشته‌های فنی که می‌تواند در دنیای امروز کارایی بسیاری داشته باشد.

هرکدام از اینها از طریق جست‌وجوی کوتاهی در اینترنت محقق خواهدشد. سالمند در همین جست‌وجوها، با منابع بی‌پایان و در بیشتر مواقع رایگانی از آموزش‌های متفاوت مواجه خواهدشد که دانستن هرکدام از آنها می‌تواند جذابیت‌های فراوانی برایش داشته باشد؛ حتی اگر آنها را به کار هم نبرد.

خانه سبز

تجربه نشان داده است سالمندان روحیه مراقبتی ویژه‌ای دارند. برای زنده نگه‌داشتن چنین حسی، گلکاری و باغبانی بهترین راه‌حلی است که می‌تواند روحیه آنها را تازه نگه دارد و ساعت‌های طولانی، مشغول و سرگرم‌شان کند. بهتر است خود سالمند یا اطرافیان او محیط و فضایی برای رسیدگی به گل و گیاه را فراهم کنند.

اگر این پروسه در فضای آزاد و باغ و حیاطی سرسبز باشد که چه بهتر، اگر هم چنین موقعیتی در اختیار ندارید، چند گلدان آپارتمانی و پشت‌پنجره‌ای هم می‌تواند این شکل از نیاز را در وجود سالمندان برطرف کند؛ مثلا کاشت نعنا، جعفری، پیازچه، علف لیمو، پونه کوهی، ریحان یا آویشن در همین گلدان‌های خانگی و رسیدگی به آنها، می‌تواند همان حس باغبانی در باغی بزرگ را تداعی کند. رسیدگی به آنها، آبیاری، از خاک بیرون کشیدن علف‌های هرز و حتی قلمه‌زدن و کاشتن گل‌های تازه همان‌چیزی است که ساعت‌ها وقت سالمند را می‌گیرد و به او آرامش و دوری از هیاهو را هدیه می‌دهد. ضمن این‌که اگر نتیجه همه این رسیدگی‌هایش را هم ببیند، شوق و انگیزه‌اش برای ادامه بیشتر هم خواهدشد.

صدای زندگی

آن حس مراقبت از موجود زنده‌ای مانند گیاه و رسیدگی به او، می‌تواند شامل حال وجود یک آکواریم با چند ماهی کوچک در خانه هم بشود. وجود ماهی‌ها، تماشای بدن رنگی آنها و به هم خوردن باله‌هایشان با آب، دقت کردن به چرخش و رفت و آمد آنها در همان فضای کوچک آکواریوم و نیاز هر روزه‌شان به غذایی که قرار است سالمند به آنها بدهد، می‌تواند سرگرمی دیگری برای سالمندان در روزهای خانه‌نشینی باشد. تفریحی که آرامش‌بخش و سرورآور است و البته زحمت زیادی هم ندارد. شاید نگهداری از یک پرنده کوچک هم بتواند همین حکم را داشته‌باشد اما تجربه نشان داده رسیدگی و نگهداری از پرنده به مراتب سخت‌تر از ماهی‌های آکواریومی است. به هر حال حضور یک موجود زنده که می‌تواند هراز گاهی صدایی هرچند به اندازه تکان دادن آب داخل آکواریوم باشد، می‌تواند دلخوشی آرامی برای سالمندان باشد.

نرگس خانعلی زاده - خبرنگار / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم