رکود مسکن، دامن تولید را گرفت

برخی کارشناسان دلیل گرانی مسکن را افزایش قیمت مصالح ساختمانی می‌دانند در حالی که فعالان این بخش نیز معتقدند تولید و توزیع مصالح ساختمانی نیز متاثر از سیاست‌های کلان اقتصاد کشور است و اگر تورمی اتفاق بیفتد بر این بخش نیز اثر می‌گذارد. اسماعیل کاظمی قمی، رئیس اتحادیه فروشندگان مصالح ساختمانی تهران در گفت‌و‌گویی که با خبرنگار ما داشت درباره وضعیت تولید و تامین مصالح ساختمانی نیز توضیحاتی داد که مشروح آن در ادامه آمده است.

وضعیت تولید و تامین مصالح ساختمانی در کشور چگونه است؟
در ایران معادن و مواد کانی غیر‌فلزی به‌وفور پیدا می‌شود و صرفا بحث استحصال آن مطرح است از انواع سیمان، گچ، خاک رس، کاشی و سرامیک به میزان فراوان وجود دارد و مشکلی در‌خصوص تامین مصالح ساختمانی مورد نیاز در کشور نیست و به‌دلیل همین منابع غنی، قیمت آن متناسب با تورم افزایش نیافته است. در برهه‌های زمانی به‌دلیل افزایش صادرات شاهد برخی کمبودها بودیم اما طی سال‌های اخیر به‌دلیل کاهش تقاضا، میزان تولید به‌راحتی پاسخگوی نیازهای داخلی است.

بنا به آمارها، اعلام میزان صدور مجوز برای ساخت مسکن کاهش یافته است و این شرایط چه تاثیری بر فعالیت واحدهای توزیع مصالح ساختمانی داشته است؟
وضعیت فروش مصالح ساختمانی به قدری کاهش یافته که شاهد شکل‌گیری یک رقابت ناسالم برای فروش مصالح ساختمانی هستیم. در این شرایط بسیاری از توزیع‌کنندگان با چشم‌پوشی از بخشی از سود خود به فروش مصالح اقدام می‌کنند که این شرایط باعث می‌شود در پایان سال میزان درآمدهای این واحدها کاهش یابد و ناچار به تعدیل نیرو شوند. کوچک شدن این بخش باعث کاهش تعداد افراد شاغل می‌شود.طی چهار سال گذشته تعداد صدور پروانه‌های ساختمانی هر سال نسبت به سال قبل به‌طور متوسط در سطح کشور ۱۰‌درصد و در شهر تهران نیز به‌طور میانگین سالانه ۲۶‌درصد کاهش یافته است. از سال ۹۸ به‌دلیل کاهش صدور پروانه ساختمانی، شاهد کاهش ساخت‌و‌ساز و یک رکود خسته‌کننده در بخش ساختمان بودیم که اثرات این کمبود فروش، در وهله اول خود را در میزان فروش مصالح ساختمانی نشان داده است. این کاهش فروش مستمر باعث ریزش در تعداد توزیع‌کنندگان مصالح ساختمانی شده و بسیاری از فروشندگان نیز تنها به‌دلیل علاقه به حرفه‌شان فعالیت خود را ادامه می‌دهند. عمده فروش توزیع‌کنندگان مصالح مربوط به تعمیرات و بهسازی واحدهای فرسوده است.

برای عبور از رکود ساخت‌و‌ساز چه اقدامی باید صورت گیرد؟
صنعت ساختمان به‌دلیل ارتباط گسترده با بخش‌های مختلف اقتصاد بعد از نفت و پتروشیمی از اهمیت ویژه‌ای برخودار است و دولت باید برای عبور از رکود مسکن اقداماتی در این خصوص انجام دهد. نوسازی بافت‌های فرسوده یکی از این اهداف است که در صورت اجرایی‌شدن یک تیر و دو نشان خواهد بود. از سویی به ایمن‌سازی محیط مسکونی دهک‌های پایین منجر می‌شود و از سوی دیگر باعث رونق در بخش فروش مصالح خواهد شد. بحث نوسازی بافت‌های فرسوده به‌دلیل حضور اقشار کم‌درآمد در این بخش با کندی پیش می‌رود، دولت علاوه بر ارائه وام‌های کم‌بهره باید با تامین مصالح ساختمانی، زمینه را برای جذب سرمایه در این مناطق فراهم کند.

قیمت سیمان در بورس کالا تعیین می‌شود اما زمزمه‌هایی مبنی بر افزایش قیمت سیمان وجود دارد، آیا تولیدکنندگان به‌دنبال افزایش قیمت هستند؟
بله، قیمت سیمان در بورس کالا تعیین می‌شود و برای فروش در خرده‌فروشی نیازمند اخذ کد بورس نیست و قیمت‌ها نوسان چندانی نداشته و در بورس تعیین می‌شود و به‌دلیل رکود ساخت‌و‌ساز قیمت‌ها رشد نداشته اما کارخانه به‌دنبال افزایش بهای پایه سیمان است و به نظر آنها این قیمت جوابگوی هزینه‌های جاری نیست.

ناوگان حمل‌و‌نقل پاسخگوی جابه‌جایی مصالح ساختمانی است؟
ناوگان حمل‌و‌نقلی کشور فرسوده است و جابه‌جایی کالا حمل‌و‌نقل متناسب با مصرف و نیاز جامعه باید رشد پیدا کند. طی سال‌های گذشته میزان تقاضا برای جابه‌جایی کالا به‌دلیل افزایش جمعیت بالا رفته است اما ناوگان حمل‌و‌نقل متناسب با این روند رشد پیدا نکرده است، بخشی از این مشکل در سطح کلان به تعیین دستمزد برای حمل‌و‌نقل مربوط می‌شود و در صورتی که راننده در این خصوص ابتکار عمل بیشتری داشته باشد، میزان استقبال برای فعالیت در این بخش نیز افزایش خواهد یافت. استفاده از ناوگان جدید و کنار گذاشتن خودروهای فرسوده نیز می‌تواند مشکلات مربوط به جابه‌جایی را مرتفع کند.

دلیل دامنه متفاوت قیمت سیمان در بازار چیست؟
عرضه کالا یک چندگانگی قیمت در باب سیمان ایجاد می‌کند. باید اذعان کرد بسته به نوع کیفیت سیمان، قیمت نهایی در بورس متفاوت بوده و حتی محل بارگیری سیمان نیز در تعیین قیمت آن تاثیر‌گذار است به همین دلیل شاهد قیمت‌های متفاوت در سیمان هستیم. این تغییرات قیمتی باعث نابسامانی در قیمت نهایی مصالح ساختمانی می‌شود.

برنامه ساخت یک میلیون مسکن چقدر با واقعیت‌های اقتصاد کشور همخوانی دارد؟
بحث ساخت یک میلیون مسکن در سال توسط دولت را باید از این زاویه بررسی کرد که دولت باید اعلام این عدد آمادگی خود را برای ساخت مسکن اعلام کرده که این آمادگی را می‌توان در قالب تامین مصالح توسط واحدهای صنعتی عنوان کرد. البته دولت باید زمینه و انگیزه برای ساخت مسکن با حضور بخش خصوصی را فراهم کند. باید اذعان کرد برای ساخت یک میلیون مسکن نیاز به واردات برخی از اجزای ساخت مسکن وجود دارد و نحوه ثبت سفارش باید به این گونه باشد که هر فرد بدون توجه به نوع فعالیت خود امکان ثبت سفارش داشته باشد و نباید این روند درگیر مسائل بروکراتیک شود. قیمت ساخت مسکن در طرح نهضت ملی مسکن با واقعیت‌های اقتصادی همخوانی ندارد. در حال حاضر هزینه مطلوب ساخت مسکن به متری ۱۰ میلیون تومان رسیده است، در این شرایط دولت باید ضمن به‌روزسانی قیمت مسکن، طرح نهضت ملی را به بخش‌خصوصی واگذار کند، بهترین اقدام دولت ایجاد انگیزه و فراهم کردن شرایط مشارکت بخش خصوصی است تا انبوه‌ساز بتواند در این بخش سرمایه‌گذاری کند.