بیا کمی غصه بخوریم!

از بدو تولد در بعضی خانواده‌ها قوانینی وجود دارد که ظاهرا خوب و مناسب است، ولی برای تمام آدم‌ها، با خصوصیات متفاوت شخصیتی، قابل اجرا نیست. این قوانین، گاهی در باطن، دارای عواقب ناخوشایندی است که می‌توانست در‌‌ همان ابتدا، با کمی ابراز ناراحتی رفع گردد.
برای مثال:
۱-صحبت کردن راحت دربارهٔ مشکلات یا بیان آزادانهٔ احساس، کارخوبی نیست.
۲-هیچ‌گاه و در هیچ شرایطی خودخواه نباشید.
۳-همیشه قوی، خوب، کامل و شاد باشید.
۴- خوب نیست که بازیگوش و بشاش باشید.
۵-وضع موجود را بر هم نزنید.

ترس آشکار نشده، ممکن است به اختلالات اضطرابی، بی‌خوابی، بی‌نظمی ضربان قلب، مشکلات جنسی، و... منجر شود. شرم و خجالت ظاهر نشده، ممکن است به غفلت از خود، وسواس و اعتیاد، رفتارهای خودتخریب‌گر، مشکلات جنسی و دیگر بیماری‌های مزمن منجر می‌گردد. احساس‌های ما فقط درون ذهن روی نمی‌دهند؛ بلکه موجب واکنش‌های پیچیدهٔ جسمی نیز می‌شوند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند، که نوشتن و به مشارکت گذاشتن احساسات، سیستم ایمنی بدن را قوی می‌کند.
در یک مطالعه، ۲۵ فرد بزرگسال خاطرات خود را از حوادث و رویدادهای مزاحم و آشفته کننده زندگیشان که در مدت ۵ روز گذشته برای آن‌ها روی داده بود یادداشت کرده و احساس خود را درباره هر یک از آن‌ها نوشتند. ۲۵ نفر دیگر فقط به حفظ خاطرات حوادث زندگیشان بسنده کردند. واکنش‌های ایمنی هر دو گروه در شش هفته و شش ماه بعد اندازه گیری گردید و با واکنش ایمنی آن‌ها در قبل از شروع پژوهش مقایسه شد.
پاسخ‌های ایمنی گروه اول بهبود پیدا کرده بود درحالیکه در پاسخ‌های ایمنی گروه دوم هیچ تغییری روی نداده بود. مطالعاتی از این قبیل به همراه مشاهدات بالینی؛ خاطر نشان می‌سازند که وقتی ما به روش سالمی در مقابل ناراحتی‌ها برخورد نمی‌کنیم، یا به عبارتی وقتی به خود حقیقیمان اجازه بروز نمی‌دهیم، اغلب دچار بیماری می‌شویم.
بسیار دیده شده که افراد عصبانی منکر عصبانیت خود هستند. این واکنش گرچه به ظاهر خبر از تعادل عاطفی فرد در قبال دیگران می‌دهد، اما‌‌ همان طور که در ابتدای مقاله عرض شد، معرّف حقیقت نیست.
در ادامه، راه‌های متفاوت ابراز خشم را اجمالا مورد بررسی قرار می‌دهیم:
شیوه‌های ابراز خشم در افراد با هم فرق دارند. دانستن و تأمّل در شیوه‌های ابراز خشم، می‌تواند ما را در باز‌شناسی خشم خود و دیگران کمک کند تا واقع بینانه‌تر به ادارهٔ آن بپردازیم. در ذیل، این شیوه‌ها ذکر می‌شوند.
۱- واپسرانی و سرکوب: خشم در اینجا به ناخودآگاه فرستاده می‌شود.
۲- جابه جایی: خشم، به شیء یا فردی که عامل اصلی خشم نیست منتقل می‌شود؛ مثلا، کارمندی که از دست رئیس خود عصبانی است، به اشیا لگد می‌زند یا خشم خود را سر همسر و فرزندان خود خالی می‌کند.
۳- گریستن و خندیدن: خشمی که تخلیه هیجانی و کلامی نشده است به شکل گریه ظاهر می‌شود. ممکن است این خشم با ابراز کلامی نیز همراه باشد. البته گاهی نیز خشم با شوخی، کنایه و جوک ابراز می‌گردد و فرد به باد استهزا گرفته می‌شود.
۴- واکنش افراطی: فرد نسبت به عمل فرد مقابل واکنش بیش از حد نشان می‌دهد که با کردهٔ فرد تناسب ندارد.
۵- رویارویی مثبت: پاسخ مستقیم، صریح و قاطع فرد نسبت به عامل خشم و بیان احساس و دلایل برانگیخته شدن خشم خود.
۶- پاسخ انفعالی: فرد خشم خود را به طور واضح و مستقیم ابراز نمی‌کند که این قسم در انواع گوناگونی ظاهر می‌شود:
الف) خشونت انفعالی: در حضور دوست اعتراض نمی‌کند، اما در غیابش اقدام به تخریب اموال او و... می‌زند.
ب) رفتار مخفیانه: غیبت، ناسزاگویی زیرلب، سکوت، پرهیز از تماس چشمی، تحقیر، شکایت، فریب کاری و سخن چینی.
ج) بازی دادن: در اینجا، فرد به تخریب روابط، تمارض و تحریک دیگران به اعمال خشونت و کنار کشیدن می‌پردازد.
د) از خود گذشتگی: فرد به کمک فراوان طرف مقابل می‌پردازد، اما از او کمکی نمی‌پذیرد.
هـ) رفتارهای وسواسگرانه: اعتیاد، تعصّب، انتقادجویی و سرزنش از این قبیل‌اند.
۷- انکار: بسیار دیده شده که افراد عصبانی منکر عصبانیت خود هستند. این واکنش گرچه به ظاهر خبر از تعادل عاطفی فرد در قبال دیگران می‌دهد، اما‌‌ همان طور که در ابتدای مقاله عرض شد، معرّف حقیقت نیست.
۸- انفجار مستقیم (خشم فعّال): انفجار خشم در این حالت همانند آتشفشانی است که مواد مذاب آن جز ویرانی اطراف خود، ثمر دیگری ندارد.
۹- فرافکنی: در اینجا، فرد مرتب خشم خود را به دیگران نسبت می‌دهد و دیگران را خشمگین می‌شمارد.
به هر حال، ابرازخشم ازچند وجه خارج نیست:
الف. درون ریزی و سرکوب: این امر منشأ بیماری‌های گوناگون روانی مثل افسردگی و روان تنی (زخم معده و مانند آن) می‌شود و در درازمدت می‌تواند به کینه و تلخی عمیقی منجر شود که نگرش فرد را نسبت به خود و محیطش با طرز فکر منفی‌اش تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ب. خالی کردن به سر دیگران (مستقیم و غیرمستقیم): این کار موجب صدمات بدنی و روحی و خدشه دار شدن روابط بین فردی می‌گردد.
ج. پذیرش، کنترل و جهت دادن مثبت به خشم: با این کار، این انرژی عظیم را مهار می‌کنیم و در پیشبرد اهداف سازنده از آن سود می‌بریم|ایران مطلب|