به گزارش جام جم سرا؛ تا چندی پیش، نیشابور تنها یک معدن فیروزه داشت که قدیمیترین معدن فعال دنیا لقب داشت. کشف جسدی در شهر قدیمی تپه برج نشان میداد که سابقه بهرهبرداری از این معدن به بیش از ۵۰۰۰ سال میرسد و مرغوبترین فیروزه دنیا از همین معدن ۴۰ کیلومتری به سراسر دنیا صادر میشود.
به نوشته مجله مهر چندی قبل دومین معدن فیروزه خراسان در ۷کیلومتری این معدن کشف شد تا حالا فیروزه نیشابور بیشتر از قبل بازار جواهرات و سنگهای قیمتی دنیا را تصاحب کند.
این معدن جدید از نظر ذخیره و ارزش سنگ استخراج شده مشابه معدن قبلی است که ذخیرهای ۹هزار تنی دارد و از هر تن سنگ آن ۸تا ۱۰ کیلوگرم فیروزه تزئینی به دست میآید.
آب در دل سنگ
فیروزه سنگ ملی ایران به حساب میآید و اگرچه در کرمان و دامغان هم نمونههای آن استخراج میشود اما رنگ فیروزه نیشابوری به عنوان بهترین رنگ فیروزه در دنیا شناخته میشود؛ فیروزهای خالص و یکدست که بعد از تراش خوردن به مالزی، اندونزی، عربستان، ترکیه، امارات و کشورهای اروپایی صادر میشود.
فیروزه نیشابور در واقع از دل سنگی بیرون میآید که از گدازههای متعلق به دوران سوم ایجاد شده. با عبور آبهای سطحی در شکافهای این سنگها تغییراتی در بافت و مواد تشکیلدهنده گدازه اتفاق افتاده و باعث تشکیل فیروزه شده است.
فیروزه کانی کمیابی در دنیا است و در واقع سنگ زندهای است که میتواند بعد از استخراج تغییر رنگ و خاصیت پیدا کند. به همین دلیل نسبت به روغن و مواد شیمیایی حساس است و تغییر رنگ میدهد. فیروزه تغییر رنگ داده یا رگهدار، کمتر از فیروزه آبی ارزش دارد حتی اگر در زیورآلات زیباتر به نظر برسد.
فیروزه مرغوب چند؟
قیمتگذاری فیروزه را در ایران، بانک مرکزی انجام میدهد. این سنگ قیمت مشخصی ندارد چون هیچ دو فیروزهای یکسان و یک وزن نیستند. با این حال معیار ارزشگذاری برای آن، سنگ معدن فیروزه نیشابور است و فیروزههای نقاط دیگر ایران و دنیا با قیمت فیروزه نیشابور سنجیده میشوند. فیروزه را بعد از فیروزهچینی و کندن سنگها از معدن کیلویی ۱۵۰ تومان به فیروزهتراش میفروشند و بعد از تراش خوردن، قیمت اصلی سنگ مشخص میشود.
معدن فیروزه نیشابور در سال ۱۹۰۷
فیروزههایی که به روش سنتی، با دست و ابزار از دل سنگ بیرون میآیند، صافتر و مرغوبتر هستند و قیمت بالاتری دارند. بنابراین بسته به شیوه تراش، اندازه فیروزه و صافی و رنگ آن قیمت فیروزه تغییر میکند. فیروزه صادرات کمی دارد و با چمدانهای مسافری به نقاط دیگر دنیا صادر میشود. اما یک تکه فیروزه مرغوب نیشابور از نوع عجمی که رنگ آبی تیره دارد و حداقل ۲هزار دلار در امریکا خرید و فروش میشود.
فیروزهچینها بعد از استخراج سنگ آن را در اختیار فیروزهتراش قرار میدهند
تراش دستی فیروزه از تراش صنعتی آن سختتر است اما فیروزه مرغوبتری به دست میدهد
سنگ فیروزه هر قدر آبیتر، تیرهتر، صافتر و یکدستتر باشد قیمت بیشتری دارد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد