چاقی، زیر تیغ جراحی

البته منظورمان در اینجا چاقی‌های مرضی است که با افزایش وزنی حدود 30 تا 40 کیلوگرم بیش از وزن متناسب به وجود می‌آید. حال شاید سوال شما هم این باشد که این نوع چاقی را چگونه می‌توان درمان کرد؟ یعنی رژیم غذایی یا ورزش کردن می‌تواند در درمان آن موثر باشد؟

دکتر علیرضا خلج، فوق تخصص جراحی چاقی و لاپاروسکوپی پیشرفته در گفت‌و‌گو با جام‌جم در پاسخ می‌گوید: جراحی تنها روش موثر در کاهش عوارض ناشی از این نوع چاقی است. در روش جراحی چاقی با انجام اعمال جراحی روی معده و روده می‌توان کاهش وزن چشمگیر و پایداری را برای بیمار طی شش ماه تا یک سال پس از جراحی ایجاد کرد. به گفته این جراح، تازه‌ترین تحقیقات ثابت کرده است جراحی‌های چاقی که روی معده و روده صورت می‌گیرد تنها روش موثر در کم کردن عوارض ناشی از چاقی، یعنی دیابت، چربی، فشار خون و بیماری‌های قلبی ـ عروقی و مفصلی در افراد بسیار چاق محسوب می‌شود. گرچه یک شخص چاق پیش از هر اقدامی باید تلاش خود را به کاهش وزن از طریق ورزش و رژیم غذایی اصولی معطوف کند، اما بررسی‌ها نشان داده است در افراد بسیار چاق، این روش‌ها فقط در 2 تا 3 درصد موارد پاسخگوست، چراکه تغییرات هورمونی و روانی در این افراد مانع از آن می‌شود که صرفا با اتکا به این روش به کاهش وزن ماندگار و قابل توجه دست یابند.

جراحی چاقی فقط برای افراد بسیار چاق

امروزه تعداد قابل توجهی از مردم تمایل به انجام جراحی‌های مختلف برای رفع چاقی دارند که متاسفانه این امر ناشی از اطلاع‌رسانی ناکافی و تبلیغات نادرست در این زمینه است.

دکتر خلج با اشاره به این مطلب می‌گوید: بر این اساس، فقط افرادی نامزد مناسب برای جراحی‌های چاقی محسوب می‌شوند که یا شاخص توده بدنی یا BMI در آنها بالاتر از عدد 40 باشد یا این‌که این عدد در آنها بالای 30 باشد و در کنارش مبتلا به عوارض چاقی، یعنی دیابت، چربی، فشار خون یا بیماری‌های شدید مفصلی باشند. لازم است بدانید شاخص توده بدنی از طریق تقسیم عدد وزن برحسب کیلوگرم به مجذور قد به متر به دست می‌آید که اگر این عدد بین 5‌‌/‌‌18 تا 25 باشد وزن شخص، متعادل و اگر بین 25 تا 30 باشد دارای اضافه وزن محسوب می‌شود. اگر این عدد بین 30 تا 35 باشد، فرد دچار چاقی درجه یک و از 35 تا 40 مبتلا به چاقی درجه 2 محسوب می‌شود و بالاتر از 40 نیز شخص، بسیار چاق یا مبتلا به چاقی مرضی شناخته می‌شود.

حفظ کاهش وزن با ورزش و رژیم غذایی

برخی به اشتباه تصور می‌کنند با جراحی یا گذاشتن بالن در داخل معده خود می‌توانند مشکل چاقی خود را برای همیشه حل کنند، در صورتی که اگر فرد، پس از جراحی رژیم مناسب و فعالیت‌های ورزشی کافی نداشته باشد، بار دیگر بدنش به حالت قبلی بر‌می‌گردد.

به گفته دکتر خلج، تبلیغات نادرست از طریق بروشورها و پیک‌های تبلیغاتی از دلایل عمده افزایش گرایش به جراحی چاقی و گذاشتن بالن معده است. در حالی که این وظیفه استادان دانشگاه، متخصصان و صاحب‌نظران و رسانه‌هاست که با ارائه اطلاعات درست و کافی مانع انتخاب غلط مردم شوند؛ چراکه جراحی چاقی، آخرین روش لاغری برای افراد بسیار چاق محسوب می‌شود و در مورد افراد چاقی که رژیم غذایی اصولی و ورزش مداوم را هرگز امتحان نکرده‌اند و صرفا می‌خواهند از طریق جراحی و بدون اتکا به این روش‌ها به کاهش وزن مطلوب و ماندگار دست یابند، هرگز توصیه نمی‌شود.

این فوق تخصص جراحی چاقی و لاپاراسکوپی تاکید می‌کند: رسیدن به کاهش وزن مطلوب طی شش ماه تا یک سال پس از جراحی چاقی به دست می‌آید و پس از جراحی نیز رژیم غذایی اصولی و ورزش کردن یعنی یک ساعت پیاده‌روی روزانه باید در برنامه فرد گنجانده شود، وگرنه نتیجه مطلوب به دست نمی‌آید.

جراحی چاقی یک عمل زیبایی نیست

منظور از جراحی‌ها، عملیاتی است که طی آن بخش اشتهایی معده یا منطقه جذب مواد غذایی از طریق معده و روده دستکاری می‌شود و با آنچه از طریق عمل‌هایی که به منظور زیبایی و خارج کردن چربی‌های انباشته شده بدن در ناحیه شکم و ران تحت عنوان لیپوساکشن و لیپولیزر صورت می‌گیرد، متفاوت است.

دکتر خلج با تاکید بر این‌که عمل‌های زیبایی لاغری به هیچ عنوان اثرات درمانی ندارد و در کاهش عوارض چاقی نیز موثر نیست، می‌افزاید: البته تصمیم درست برای انجام جراحی لاغری روی یک فرد بسیار چاق نیز با توجه به شرایط جسمانی و روانی وی و پس از بررسی‌های انجام شده از سوی تیمی از متخصصانی که تجربه کافی از انجام جراحی‌های لاغری دارند، باید صورت بگیرد. درواقع داوطلبان جراحی‌های چاقی طی چند هفته قبل از جراحی باید مورد مصاحبه و مشاوره روان‌شناسی نیز قرار بگیرند تا کاملا توجیه شوند در صورتی این نوع عمل‌ها می‌تواند کیفیت زندگی شان را ارتقا بخشد که بتوانند پس از جراحی نیز شیوه زندگی خود را اعم از نحوه غذا خوردن، نوع رژیم غذایی و فعالیت تحرکی تغییر دهند.

عوارض جراحی چاقی

خیلی‌ها از عوارض جراحی‌های لاغری می‌ترسند و نگرانند با کوچک کردن معده یا گذاشتن حلقه و بالن داخل معده در معرض بدخیمی دستگاه گوارش یا دیگر عوارض خطرناک گوارشی قرار بگیرند.

دکتر خلج می‌گوید: البته این جراحی‌ها نیز مانند هر عمل جراحی دیگری یک‌سری عوارض کلی دارد. همچنین یک‌سری عوارض، همچون عوارض قلبی و آمبولی هر بیمار چاقی را حتی اگر بخواهد جراحی‌های دیگری نیز انجام بدهد، تهدید می‌کند. اما ما با استفاده از داروهایی قبل و پس از جراحی سعی می‌کنیم عوارض ناشی از آن را به حداقل برسانیم. به طوری که براساس مشاهدات عینی، عوارض ناشی از جراحی‌های چاقی اگر از سوی تیم جراحی متخصص و براساس انتخاب صحیح شخص صورت بگیرد، کمتر از 2 تا 3 درصد خواهد بود. بعلاوه نباید فراموش کنید عوارض چاقی‌های شدید به مراتب بیش از عوارض ناشی از جراحی‌های چاقی خواهد بود.

زندگی پس از جراحی چاقی

تغییر شیوه زندگی پس از جراحی لاغری از ضرورت‌هایی است که نباید هرگز نادیده گرفته شود. بر این اساس دکتر خلج به برخی از این ضرورت‌ها اشاره می‌کند:

ـ غذا باید همیشه به آرامی خورده و بسیار جویده شود.

ـ انجام یک ساعت پیاده‌روی روزانه ضروری است.

ـ منع مصرف برخی غذاها باید رعایت شود. به‌طور مثال پس از گذاشتن حلقه معده، شخص از مصرف شکلات منع می‌شود.

ـ بهتر است وعده غذایی با مصرف مقداری پروتئین بویژه ماهی آغاز شود.

ـ نباید همراه غذا آب خورده شود.

ـ مصرف شیرینی و چربی بسیار کاهش یابد. (جام جم سرا/ پونه شیرازی‌‌/‌‌ گروه سلامت)