خوراكی‌های ممنوعه

همه مطمئن‌اند به‌جز خانم‌بزرگ كه به‌تازگی نوه‏ها برایش جشن‌تولد ۸۵ سالگی گرفته‏اند. او همین هفته پیش با پزشك خود دیدار داشته و حالا می ‏داند برخی مواد غذایی كه ممكن است برای بقیه مفید باشد با بدن او چندان دوست نیست.

وی این اسرار را به هم‌سن‌وسالان خود می‎گوید تا همه با احتیاط به استقبال عمری طولانی و مملو از سلامت بروند.( با تشكر از جاوید نجفی)

گریپ‌ فروت

سرشار است از خاصیت و مصرف آن در زمستان به همه توصیه می‏ شود، اما سالمندان باید در مورد آن محتاط باشند.

معمولا هر فرد سالمند انواع و اقسام قرص و دوا و دارو مصرف می‏ كند. گریپ‌ فروت ازجمله موادی است كه می‏ تواند بر داروی مصرفی تاثیر گذاشته و آن را دستخوش تغییراتی كند. خوردن گریپ‌فروت به افرادی كه داروی كنترل فشارخون مصرف‌ می‏ كنند توصیه نمی ‏شود.

بدن فردی كه دارو مصرف می‏كند آنزیمی تولید می‏كند كه ممكن است گریپ‌فروت آن را از بین ببرد. در نتیجه دارو آزادانه در بدن او به حركت خود ادامه می‏دهد و می‏تواند فرد را دستخوش اوردوز كند.

سالمندانی كه مایل به استفاده از گریپ‌فروت هستند باید از پزشك درمانگر خود مشاوره بگیرند تا اطمینان حاصل كنند خوردن گریپ‌فروت، داروی مصرفی‏شان را تحت‏‏الشعاع قرار نمی‏دهد. همچنین ممكن است گریپ‌فروت در افراد ایجاد حساسیت كند و این به دلیل خود میوه یا روغن موجود در پوست آن است.

قهوه

به آرامش كمك می‏كند و مبارزی جدی با سرطان است، اما ممكن است نوشیدن آن برای سالمندان مضراتی به همراه داشته باشد. سالمندان خواب كمتری از جوان‏ترها دارند و كافئین موجود در قهوه و چای و شكلات، این بی‏خوابی را افزایش می‏دهد.

نوشیدن قهوه در حد زیاد اضطراب، تشویش و احساس خستگی را برای سالمند به ارمغان می‏آورد. قهوه آب بدن را كم می‏كند و این خود عامل بسیاری از بستری‌شدن‏ها در میان سالمندان است. افرادی كه دچار مشكلات قلبی‏اند باید از قهوه دوری كنند چون استرس‏زاست و موجب ضربان قلب می‏شود.

از این گذشته، قهوه اسید معده را تحریك می‏كند، پس مصرف آن به سالمندان دچار زخم‌معده توصیه نمی‏شود. به‌طوركلی، سالمندان باید مواد كافئین‏دار ازجمله قهوه و چای و شكلات را در حجمی محدود مصرف كنند.

سالمندان می‏توانند به انواع دمنوش گیاهی مثل بابونه، به‌لیمو، نعناع، گل یاس و دارچین و دیگر موارد زیرنظر پزشك خود روی بیاورند.

نوشیدنی‏ های شیرین

تعدادشان كم نیست. انواع نوشابه زرد و مشكی و بی‏رنگ و آبمیوه‏های صنعتی كه یخچال هر سوپری را پر كرده دشمن درجه یك هر سالمندی است.

هر لیوان نوشابه به طور متوسط حاوی ۱۳ حبه قند است، یعنی بیشتر از حجم مورد نیاز بدن فرد در یك روز. نكته جالب اینجاست كه برخی نوشابه‏ها برای خود ظاهری آبرومند دست و پا كرده‏اند و ادعای رژیمی بودن دارند.

این یك باور غلط است. شیرین‏كننده‏های مصنوعی باعث افزایش وزن می‏شوند و چون كالری كمتری دارند فرد را وسوسه می‏كنند در حد بیشتری مصرف كند كه نتیجه آن، چاقی‌ای است كه خود سرآغاز هزار و یك درد و بیماری، به‌خصوص در سالمند است و همچنین آسیب جدی به دندان‏ها.

آبمیوه‏ های صنعتی هم معمولا از حداقل میوه طبیعی و حداكثر قند و مواد افزودنی تولید شده‏اند كه سلامت هر فردی را نشانه می‏گیرد، به‌خصوص افراد مسن. مصرف نوشیدنی‏های خنك سالمی مثل شربت عسل، دوغ كم‌نمك یا سركه انگبین می‏تواند جایگزینی خوب برای این نوع نوشیدنی‏های صنعتی باشد.

خرما

قطعا یكپارچه ضرر نیست. جایگزینی فوق‏العاده است برای قند و شكر. انرژی‏زاست و روند خون‌رسانی را بهبود می‎بخشد، اما نباید بیش از حد مصرف شود. سالمندانی كه قندخون و فشارخون بالا دارند باید در مصرف خرما احتیاط كنند.

دیابتی‏ ها باید طبق نظر پزشك این ماده غذایی را در رژیم تغذیه خود بگنجانند. خرما طبع گرمی دارد و افرادی كه خود طبیعت گرم دارند ممكن است با مصرف آن دچار خارش و مشكلاتی مشابه شوند. دراین موارد باید خرما را به همراه ماده‏ای سرد مصرف كرد.

خرما دارای فیبر بالاست و اگر فرد آن را به همراه مواد فیبردار بخورد ممكن است تحت هجوم این میزان بالا فیبر قرارگیرد كه نتیجه‏اش یا یبوست است یا اسهال. خرما چیزی نیست كه بتوان از آن چشم‏پوشی كرد اما سالمندان باید مقدار مصرفی آن را بادقت بسنجند و زیر نظر پزشك به مصرف آن بپردازند.

نمك

این یكی پیر و جوان ندارد و همگی باید در مصرف آن یك دنیا احتیاط كنند. اما خطر آن برای سالمندان به مراتب بیشتر است.

سالمندان بالای هفتاد سال نباید روزانه بیش از ۱و۲ گرم نمك مصرف كنند و این مقدار یعنی مصرف ناهاری كم نمك، و حذف نمك پاش از زندگی.

سالمند باید خیار را بدون نمك بخورد به خصوص سالمندی كه فشارخون بالا دارد یا سابقه ناراحتی قلبی داشته است.

پنیر شور، صبحانه‏ای ناسالم را برای فرد سالمند فراهم می‏آورد و بهترین جایگزین آن، پنیرهای كم‏نمك است به همراه سبزی خوردن یا خیار. پوكی‌استخوان و تنگی نفس هم از عواقب مصرف نمك است. فرد سالمند می‏تواند غذای خود را با ادویه‏جات مفید طعم دهد تا از مضرات نمك در امان بماند.

​​​​​​​تخم مرغ

سرشار از مود مغذی است اما به دلایلی نمی‏توان آن را روزانه مصرف كرد. تخم مرغ كلسترول بالایی دارد و به همین دلیل مصرفی بیش از دو یا نهایتا سه عدد از آن در هفته برای فرد سالمند یعنی به جان خریدن خطر كلسترول بالا.

همچنین تحقیقات فراوان نشان می‏دهد ربط مستقیمی بین كلسترول و دیابت وجوددارد. پس مصرف روزانه تخم مرغ برای دیابتی‏ها ممنوع است و ازاین گذشته، ممكن است ره‌آورد مصرف بالای آن، شكل‏گیری دیابت در بدن باشد.

مصرف زیاد تخم مرغ یا گوشت و مرغ نیم‏پز ممكن است باعث مسمومیت غذایی در سالمند شود و ازطرفی باعث ایجاد عفونت خون شود. تمامی افراد احتمال ابتلا به عفونت خون را دارند، اما این خطر درمورد سالمندان به مراتب بالاتر است.

توصیه می‏شود سالمندان حداكثر دو‌تخم مرغ در هفته استفاده كنند و آن هم آب پز باشد. نیمرو یعنی گذاشتن تخم مرغ كنار روغن اشباع شده كه خود بلایی جدید است برای سلامتی سالمند.

لیلا رعیت - روزنامه نگار / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم