بخشی از فعالیت آنها به تولید داروهای جدید معطوف میشود اما در این میان، برخی داروها هم هستند که پیشتر برای درمان بیماریهای دیگر مورد استفاده قرار میگرفتند اما تحقیقات نشان میدهد قابلیت اثرگذاری روی بهبود برخی عوارض کرونا را هم دارند البته در حال حاضر، هیچ داروی قطعی برای این بیماری ویروسی کشف نشده است و درمانهایی هم که وجود دارد فقط با هدف کاهش علائم و کوتاهتر شدن مدت زمان بیماری است.
در میان داروهایی که در کاهش عوارض بیماری کووید ۱۹ میتواند اثرگذار باشد، یک داروی استروئیدی وجود دارد که درواقع، دارویی استنشاقی برای درمان آسم است و این قابلیت را دارد که از بروز علائم شدید کووید ۱۹ جلوگیری کند.
محققان دانشگاه آکسفورد اعلام کردهاند بیمارانی که از داروی آسم budesonide استفاده میکردند و در این حین مبتلا به کرونا هم شده بودند، با علائم خفیفی روبهرو شدند و نیازی به بستری در بیمارستان نداشتهاند. از سوی دیگر، مدت زمان بهبود آنها تا حد قابل توجهی کاهش مییابد.
استفاده از این استروئیدهای استنشاقی در افراد مبتلا به آسم و بیماری انسدادی مزمن ریوی، گیرندههایی را که اجازه ورود ویروس Sars-CoV-۲ به ریه میدهند، کاهش میدهد. این اسپریها حتی از تکثیر ویروس هم جلوگیری میکند. این داروی ارزان و در دسترس بیخطر بوده و پزشکان از اوایل همهگیری کووید ۱۹ آن را به بیماران تجویز میکنند.
در مطالعاتی که محققان انجام دادهاند، مشخص شده است داروهایی که برای درمان التهاب روماتیسم مفاصل یا آرتروز مورد استفاده قرار میگیرد، ممکن است جان بیماران کرونایی بستری در بیمارستان را نجات دهد.
دو داروی tocilizumab و sarilumab جزو درمانهای دارویی آرتروز هستند که تا یک چهارم یا ۲۵درصد خطر مرگ مبتلایان به کرونا را کاهش داده و مدت بستری آنها را در بیمارستان به طور قابلتوجهی (حدود یک هفته تا ۱۰روز) کاهش میدهد.
وجود گیرندههای آنتاگونیستی اینترلوکین-۶ که در این دو دارو وجود دارد، خطر مرگومیر ناشی از کرونا را از 35.8درصد به 27.3درصد میرساند که کاهش 8.5درصدی را نشان میدهد.
این داروها در کنار استفاده از کورتیکواستروئیدهایی مثل دگزامتازون در بخش مراقبتهای ویژه میتواند به کمک مبتلایان به کرونا بیاید.
در حالی که استروئیدهایی مثل دگزامتازون مانند عوامل عمومی ضدالتهابی عمل میکنند در این میان، دو داروی آرتروز گیرنده اینترلوکین-۶ را مسدود کرده و از فعالیت آن جلوگیری میکنند.
بیماران مبتلا به بیماریهای زمینهای مانند سرطان، دیابت، چاقی و بیماریهای قلبی و ریوی در صورت ابتلا به کرونا، ممکن است عوارض شدیدتری پیدا کنند که احتمال بستریشدن آنها را در بیمارستان بالا میبرد و حتی پزشکان ممکن است مجبور به استفاده از دستگاه ونتیلاتور برای آنها شوند.
در حال حاضر، محققان برای کاهش علائم بیماری، اقدام به تجویز نوع جدیدی از داروهای سرطان کردهاند که به آنتیبادیهای منوکلونال (mAb) معروفند.
گزارشها حاکی از آن است که ۸۰ تا ۹۰درصد بیماران مبتلا به کرونایی که از این داروی ضدسرطان استفاده کردهاند، نیازی به بستری در بیمارستان نداشتهاند.سازمان غذا و داروی آمریکا، استفاده از داروهای mAb را برای بیماران ۱۲سال به بالا با علائم خفیف تا متوسط کرونا بیخطر اعلام کرده است.
این قبیل داروها جزو درمانهای هدف محسوب میشود که برای آن دسته از بیماران مبتلا به سرطان مورد استفاده قرارمیگیرد که به درمانهای استانداردی مثل شیمیدرمانی پاسخ نمیدهد.
این داروها بهگونهای طراحی شدهاند که نواحی خاصی را در ویروس مانند پروتئینهای سطحی هدف قرار داده و به سیستم ایمنی در شناسایی و مسدودکردن مهاجمان کمک میکنند.
معمولا زمانی که از این داروها برای درمان مبتلایان به کرونا استفاده میشود، پزشکان آنها را در یک مرحله تزریق کرده و یک ساعت بیمار را تحت نظر قرار میدهند.
محققان در بررسیهایی که انجام دادهاند به این نتیجه رسیدهاند که داروی «فلوواکسامین» که در درمان اختلال وسواس فکری عملی مورد استفاده قرار میگیرد، بهعنوان نوعی مهارکننده سیتوکینی عمل میکند.
این دارو یک مهارکننده جذب دوباره سروتونین است و در درمان کرونا نتایج قابل قبولی داشته است. آنها در آزمایشهایی که روی موشها انجام دادند، اعلام کردند این دارو تولید سیتوکین التهابی را کاهش داده و در این جانوران باعث درمان عفونت میشود.
فلوواکسامین به عنوان یک داروی ضدافسردگی با توجه به گیرنده S۱R که دارد، از فعالیت حسگر استرسی شبکه آندوپلاسمی جلوگیری و از بروز شوکهای عفونی در موش پیشگیری کرده و واکنش التهابی را در لوکوسیتهای خونی بدن انسان کاهش میدهد.
همین توفان سیتوکینی مشابه که در این اختلال وجود دارد، در علائم ایجادکننده التهابی در کووید ۱۹ هم عنوان شده است.
بررسیها نشان میدهد هیچکدام از بیماران مبتلا به کرونا که از این دارو استفاده کردهاند، تاکنون دچار وخیمشدن علائم نشده و در بیمارستان هم بستری نشدهاند.
این در حالی است که 12.5 درصد بیمارانی که این دارو را استفاده نکرده بودند، علائم بالینی آنها شدید شده و ۶۰درصد آنها هم علائم درازمدتی را تجربه میکنند.
ندا اظهری - سلامت / روزنامه جام جم
منابع: شبکه Deutsche Welle آلمان و Usnews و Bmj و mesotheliomahub و cidrap
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد