غذاهای رژیمی ؛ تبلیغ یا واقعیت

بررسی های زیادی ثابت کرده است که محصولات رژیمی کارخانه ای برای بسیاری از افراد که از دیابت، فشار خون و چربی خون بالا رنج می برند، مناسب نبوده و حتی برای گروهی از بیماران از جمله بیماران قلبی، کلیوی و مبتلایان به بیماری «فنیل کتونوری» که از تجمع غیر طبیعی اسید آمینه در مایعات بدن و سیستم عصبی رنج می برند، و داشتن رژیم غذایی فاقد شیرین کننده های مصنوعی در کنترل بیماری شان بسیار اهمیت دارد، می تواند بسیار تهدیدکننده باشد.

به گفته دکتر کوروش جعفریان، متخصص تغذیه و رژیم درمانی نه تنها مصرف خوراکی های صنعتی رژیمی در دراز مدت به هیچکس توصیه نمی شود، یعنی نباید در خوردن مواد غذایی رژیمی زیاده روی کرد، بلکه مصرف غذاهای رژیمی برای افراد سالمی که مشکلی از حیث بیماری های سیستمیک و تناسب اندام ندارند نیز به دلیل داشتن شیرین کننده های مصنوعی بسیار مضر خواهد بود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت وگو با جام جم می افزاید: مهم آن است که هر فرد با توجه به مشکلی که دارد یعنی اگر از دیابت، چربی خون، بیماری قلبی یا کلیوی رنج می برد، به برچسب تغذیه ای خوراکی که ادعای رژیمی بودن دارد، توجه کند و بر اساس آن تصمیم به مصرف آن ماده غذایی بگیرد؛ چرا که ممکن است یک ماده غذایی رژیمی انرژی یا کالری پایینی داشته باشد و برای افراد دارای اضافه وزن مناسب باشد، اما کم چرب یا کم نمک نباشد و برای بیماران دچار فشار یا چربی خون و همین طور بیماران کلیوی مضر باشد.

فراموش نکنید که برخی محصولات رژیمی میزان پروتئین یا کربوهیدرات پایینی دارد، در حالی که دریافت مقادیر مشخصی پروتئین و کربوهیدرات در کنار چربی و لبنیات در رژیم غذایی روزانه ضروری است.

لبنیات کم چرب، اما شیرین

متخصصان تغذیه بر مصرف لبنیات یعنی ماست، شیر و پنیر کم چرب نه تنها برای افراد دچار اضافه وزن و کسانی که بیماری های سیستمیک دارند، بلکه برای همه افراد، حتی کودکان و کسانی که از بیماری خاصی رنج نمی برند، تاکید می کنند، اما آیا مصرف محصولاتی چون بستنی و ماست های میوه ای که تولیدکنندگان بر کم چرب بودن شان برای جلب مصرف کننده تاکید می کنند، نیز توصیه می شود؟

به گفته دکتر جعفریان توجه کردن به جدول تغذیه ای درج شده روی این محصولات نشان می دهد که گرچه این نوع خوراکی ها از چربی کمتری برخوردارند،اما میزان قند موجود در آنها بسیار بیش از میزان مجاز برای بیماران دیابتی یا بیماران قلبی و عروقی است. پس به صرف آن که روی محصولات لبنی برچسب کم چرب بودن بخورد، مصرف آن برای همه افراد مجاز شناخته نمی شود.

قندهای رژیمی خطرناک ترند

بارها در خبرها تاکید شده است که به دام تبلیغات غذاهای بدون قند نیفتید. این تاکید از آن روست که تولیدکنندگان مواد غذایی، قندهای ساده مثل شکر را حذف و قندهای الکلی یا مصنوعی مانند ساخارین، آسپارتام و سوربیتول را که نسبت به قندهای معمولی کالری کمتری دارند، جایگزین می کنند.

دکتر جعفریان با تاکید بر خطرات ناشی از مصرف طولانی مدت قندهای مصنوعی می گوید: این درست است که قندهای الکلی به​طور متوسط دو کالری به ازای هر گرم و سایر انواع قندها چهار کالری به ازای هر گرم انرژی تولید می کند، اما از آنجایی که قندهای الکلی در آب محلول نیست و اغلب با چربی ترکیب می شود، غذاهایی که با قندهای الکلی شیرین شده است، چربی بالایی دارد و برای بسیاری از افراد در دراز مدت مشکلاتی را ایجاد می کند. همچنین مصرف زیاد قندهای مصنوعی اثر ملین نیز دارد و باعث ایجاد اسهال و ناراحتی گوارشی می شود و ریسک ابتلا به سرطان را نیز افزایش می دهد، اما اگر در حد معمول و کنترل شده از این نوع قندها استفاده شود، جای نگرانی نیست.

نمک های رژیمی، خطرناک برای بیماران کلیوی

پنیری را که برای صبحانه مصرف می کنید رژیمی و کم نمک است، اما اشتباه است اگر تصور کنید این پنیرها فاقد نمک است.

تنها تفاوت لبنیات و بخصوص پنیرهای کم نمک با انواع دیگر آن استفاده از نمک با پایه پتاسیم به جای نمک های سدیمی معمولی است. استفاده از نمک های پتاسیمی برای مبتلایان به پر فشاری خون بسیار کم خطرتر است،اما استفاده از آن در مبتلایان به اختلالات کلیوی که مشکل دفع پتاسیم دارند با محدودیت هایی همراه است.

با نوشابه، رژیمی و غیررژیمی خداحافظی کنید

خودمان را گول نزنیم و تا حد امکان از این نوشابه ها استفاده نکنیم. فرقی نمی کند که نوشابه ای که می نوشید رژیمی باشد یا غیررژیمی.

نوشابه های رژیمی هم مانند دیگر انواع خود باعث دفع کلیسم بدن می شود و اسید فسفریک، کافئین و اسیدیته آن خطراتی را از نظر پوکی استخوان و ناراحتی های گوارشی به جا می گذارد. نوشابه های رژیمی شاید انرژی و کالری کمتری را نسبت به انواع دیگر خود داشته باشد، اما نمی توان به این بهانه برچسب مضر بودن را از آنها حذف کرد. میوه های خشک، کلسترول را بالا می برد

با وجود آن که دکتر جعفریان نیز همچون دیگر متخصصان تغذیه معتقد به اولویت داشتن میوه های خشک از نظر تغذیه ای بر بسیاری از تنقلات همچون شیرینی و شکلات های سرشار از قند است، اما بر مصرف کنترل شده و محدود میوه، انجیر، توت و خرمای خشک نیز تاکید می کند و می افزاید: بسیاری از افراد بخصوص بیماران کلیوی و کسانی که چربی بالایی دارند یا دچار بیماری های عروقی هستند باید در مصرف این نوع تنقلات بسیار محتاط باشند؛ چرا که میوه های خشک سرشار از قند فروکتوز است که نباید روزانه بیش از 50 گرم مصرف شود. نباید فراموش کرد که قند در بدن به کلسترول و چربی تبدیل شده و به بالارفتن چربی خون منجر می شود.

جام جم /پونه شیرازی