پارکینسون، بیماری ناشناخته

جام جم سرا: در مراحل ابتدایی فقط هنگام انجام دادن کارهای ظریف و فعالیت‌هایی که نیاز به دقت و توجه دارد، با چنین مشکلاتی روبه‌رو می‌شد؛ اما مدتی است که حتی برای تمام کردن کارهای شخصی‌اش هم اذیت می‌شود. حالا ریختن یک لیوان آب هم برایش سخت شده و به تنهایی نمی‌تواند از عهده آن برآید.

البته پزشکان می‌گویند چنین فردی اگر از همان ابتدا به فکر پیگیری و تشخیص بیماری‌اش باشد، آینده بهتری خواهد داشت و با استفاده از داروهایی که بیماری را کنترل می‌کند، بسیاری از این عوارض را بهبود خواهد بخشید. با وجود این، خیلی وقت‌ها این لرزش به حساب افزایش سن گذاشته می‌شود و کسی به فکر پیدا کردن بیماری اصلی نیست. در بسیاری از موارد هم هر لرزشی ناشی از بیماری پارکینسون شناخته می‌شود و افراد تصور می‌کنند لرزیدن دست‌ها اولین و تنها نشانه ابتلا به پارکینسون است؛ در حالی که پارکینسون هم در مراحل ابتدایی علائم دیگری خواهد داشت که با تشخیص آنها می‌توان کیفیت زندگی بیمار را افزایش داد.

مراقب حشره‌کش‌ها باشید

پارکینسون یکی از بیماری‌هایی‌ است که می‌تواند با علائمی مانند کند شدن حرکات و لرزش اندام‌ها نمایان شود و با این که قابل پیشگیری یا درمان قطعی نیست، اما به کمک داروهای مناسب می‌توان زیر نظر پزشک، سیر پیشرفت این بیماری را کنترل کرد. پارکینسون به گفته دکتر مهدی وحید دستجردی، یکی از بیماری‌های سیستم عصبی است که تاکنون نیز علت اصلی بروز آن بخوبی مشخص نشده و به همین دلیل می‌توان گفت عواملی که می‌تواند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد، هنوز به طور دقیق قابل شناسایی نیست.

این متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب، در گفت‌وگو با جام‌جم درباره علل ایجادکننده بیماری چنین توضیح می‌دهد: همان طور که گفته شد، عامل اصلی بروز بیماری پارکینسون هنوز مشخص نشده، اما در این میان، استفاده از حشره‌کش‌ها یکی از عواملی است که تا حد زیادی می‌تواند در ایجاد این بیماری موثر باشد.

البته این مطلب هم به این معنی نیست که بگوییم مبتلا شدن به پارکینسون فقط با استفاده از حشره‌کش‌ها در ارتباط است و حشره‌کش عامل اصلی بروز بیماری در تمام کسانی است که به این بیماری مبتلا شده‌اند. دکتر وحید دستجردی با اشاره به این موضوع یادآور می‌شود: استفاده از حشره‌کش‌ها در درصد کمی از مبتلایان به پارکینسون نقش داشته و به طور کلی می‌توان گفت در بیشتر موارد علت بروز بیماری نامشخص است. با توجه به این موضوع، هنوز روش پیشگیری خاصی برای این بیماری وجود ندارد غیر از این که استفاده از حشره‌کش‌ها‌ را تا حد امکان کاهش دهیم.

ژنتیک نقش دارد، اما فقط 5 درصد!

بیماری پارکینسون معمولا در سنین بالاتر از 55 ـ 50 سالگی بروز می‌کند و آن طور که دکتر وحید دستجردی می‌گوید در درصد کمی از این بیماران، ژنتیک نقش دارد و زمینه ارثی در آن مشاهده می‌شود.

وی توضیح می‌دهد: کسانی که با زمینه ارثی و ژنتیکی به این بیماری مبتلا می‌شوند، معمولا در سنین پایین‌تر گرفتار خواهند شد. این بیماری در کمتر از 5 درصد موارد به صورت ژنتیکی منتقل می‌شود و اغلب موارد ابتلا به آن (95 درصد) با علت نامشخص بروز خواهد کرد که در چنین مواردی نه راهی برای پیشگیری از بیماری وجود دارد و نه ارتباطی با ارث و ژنتیک مشاهده می‌شود.

بنابراین به طور کلی باید گفت نمی‌توانیم مشخص کنیم چه کسانی به این بیماری مبتلا می‌شوند و چه افرادی در معرض خطر ابتلا به آن قرار ندارند.

پارکینسون را با افسردگی اشتباه نگیرید

وقتی درباره پارکینسون صحبت می‌شود، خیلی‌ها فکر می‌کنند لرزش اندام‌ها تنها نشانه‌ این بیماری است. البته بسیاری از این افراد هم می‌گویند کاری نمی‌توان کرد و باید با این لرزش‌ها ساخت. در حالی که علائم و عوارض پارکینسون را هم می‌توان کنترل کرد.

دکتر وحید دستجردی با بیان این مطلب یادآور می‌شود: در مراحل ابتدایی، حرکات فرد کند خواهد شد و او کارهایش را به آهستگی انجام خواهد داد. صورت او نیز حالتی بی‌تفاوت پیدا می‌کند و به همین دلیل در بیشتر موارد، پارکینسون در مراحل ابتدایی با افسردگی اشتباه گرفته می‌‌شود.

وی می‌افزاید: بتدریج که بیماری پیشرفت می‌کند، این کندی‌ها هم بیشتر می‌شود و فرد کارهایش را آهسته‌تر انجام می‌دهد. به مرور زمان و بعد از گذشت چند سال نیز کم‌کم لرزش هم به این علائم اضافه خواهد شد. البته ابتدا فقط زمانی که فرد دستش را در حالت استراحت قرار داده یا در حال راه رفتن است، دستش می‌لرزد و هنگامی که می‌خواهد کاری انجام دهد این لرزش کمی بهتر می‌شود. در ضمن باید توجه داشت این لرزش‌ها حالتی مانند شمردن پول یا گرداندن تسبیح دارد و اغلب در یک سمت بدن بیشتر دیده می‌شود و بعد از مدتی، دو طرفه خواهد شد.

علاوه بر اینها، مانند سایر انواع لرزش‌ها، وقتی فرد در معرض استرس و اضطراب قرار می‌گیرد، لرزشش شدیدتر خواهد بود و با پیشرفت بیماری، این علائم نیز پیشرفت خواهد کرد. به طوری که به گفته این پزشک متخصص، کم‌کم قامت فرد به سمت جلو خم خواهد شد و در این شرایط فرد احساس می‌کند ممکن است به زمین بخورد.

پس از گذشت مدتی، زندگی برای بیمار بسیار سخت می‌شود و فرد مهارت‌ها و توانایی‌هایش را از دست می‌دهد؛ به طوری که حتی نمی‌تواند کلید را در قفل در بچرخاند یا کارهای شخصی‌اش را بدرستی انجام دهد. همچنین حرکاتش هم بسیار کند می‌شود و بیشتر از قبل احتمال دارد زمین بخورد. دکتر وحید دستجردی با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: در صورتی که بیماری درمان نشود، چنین سیری را طی خواهد کرد، اما اگر فرد در همان مراحل ابتدایی به پزشک مراجعه کند و اقدامات درمانی لازم را انجام دهد، علائم و عوارض بیماری هم بهتر خواهد شد.

وی با اشاره به این که هم برای کنترل لرزش دست دارو وجود دارد و هم برای کندی حرکات، ادامه می‌دهد: با استفاده از داروهای مناسب می‌توان طوری بیماری را کنترل کرد که لرزش و کندی حرکات کمتر شود و فرد از نظر قامت و راه رفتن وضع بهتری پیدا کند.

با همه اینها اما نباید فراموش کنیم پارکینسون جزو بیماری‌های پیشرونده است و با این که می‌توان با درمان مناسب علائم را تخفیف داد، اما با گذشت زمان و طی سال‌ها، بیماری پیشرفت می‌کند و شدت می‌یابد.

ورزش را جدی بگیرید

صدای کسانی که دچار این بیماری می‌شوند نیز تغییر خواهد کرد. یعنی هم صدای‌شان ضعیف‌تر می‌شود و هم آنها آهسته‌تر صحبت می‌کنند. برای همین هم پس از ابتلا به این بیماری، چنین تغییری در صدای افراد مشاهده خواهد شد.

دکتر وحید دستجردی ادامه می‌دهد: این بیماری شبیه افسردگی است و گاهی حتی با آن اشتباه گرفته می‌شود؛ بنابراین نباید فراموش کنیم افسردگی هم می‌تواند همراه پارکینسون وجود داشته باشد و باید بموقع برای درمانش اقدام شود.

به گفته وی، ورزش کردن در تمام مراحل بیماری می‌تواند به فرد مبتلا کمک کنند. به طوری که هر چه فردی فعال‌تر باشد، بیماری بیشتر‌ عقب‌نشینی می‌کند و برعکس، هرچه او گوشه‌نشین و بی‌حرکت شود، بیماری‌اش نیز تشدید خواهد شد.

این متخصص بیمار‌ی‌های مغز و اعصاب در ادامه به تمام کسانی که دچار نشانه‌های این بیماری می‌شوند، توصیه می‌کند هیچ وقت لرزش اندام‌ها را به حساب سن و سال‌شان نگذارند و بموقع برای درمان اقدام کنند.

وی با تاکید بر این که افزایش سن نمی‌تواند موجب لرزش شود، توضیح می‌دهد: در صورتی که لرزشی وجود داشته باشد، حتما بیماری‌ای در میان است که باید آن را تشخیص داد و درمان کرد. البته این بیماری‌ها اغلب قابل درمان نیست، اما بخوبی می‌توان آنها را کنترل کرد. در واقع، اگر از همان ابتدا این بیماری تشخیص داده و درمان شود، بسیاری از مشکلات بیمار هم کاهش خواهد یافت و ناتوانی ناشی از این بیماری هم با شروع درمان‌ها به تاخیر خواهد افتاد. (نیلوفر اسعدی‌بیگی / گروه سلامت)