دلایل و راهکارهای غلبه بر لجبازی کودکان

جام جم سرا: لجبازی در کودکان ممکن است به صورت سرپیچی از دستور دیگران، آسیب رساندن به خود (گریه کردن، فریاد کشیدن، گاز گرفتن، ناسزا گفتن، خودداری از خوردن غذا، کوبیدن مکرر پا‌ها و سر به زمین) و یا حتی آسیب رساندن به دیگران و شکستن وسایل تظاهر کند اما چهار علت عمده برای لجباز شدن در کودکان وجود دارد که طبیعت کودک یکی از موارد مهم و اثرگذار بر آن است. به نظر می‌رسد که طبیعت کودک بین یک تا سه سالگی، او را تحریک می‌کند که خودش تصمیم بگیرد و در مقابل هر نوع فشاری از جانب دیگران مقاومت کند.
اگر والدین کودک افرادی باشند که بخواهند بر رفتار کودک تسلط پیدا کنند، در این صورت کودک ابتدا به صورت ارادی لجبازی می‌کند، ولی کم کم این رفتار را به صورت عادت تا سنین بزرگسالی ادامه خواهد داد. امر و نهی بیش از حد به کودک مخصوصا در سنینی که او برای کسب استقلال تلاش می‌کند، حالت شدید تضاد را به وجود می‌آورد و در ‌‌نهایت منجر به لجبازی می‌شود.

معمولا اگر والدین یا مراقبان کودک فرصت کافی برای انجام بعضی کار‌ها به کودک ندهند و کودک از نظر رشد و تکامل در مرحله‌ای باشد که نیازمند دقت و صرف وقت بیشتری باشد، این امر باعث عصبانیت کودک شده و به تدریج به ایجاد لجبازی و بیشتر شدن آن می‌انجامد.
همچنین آن‌ها بعد از فعالیت روزانه و خستگی ناشی از آن، لجباز و بداخلاق می‌شوند. دیر غذا دادن به کودک گرسنه و یا وضع نامناسب جسمانی هم می‌تواند باعث لجبازی کودک شود.

دادن استقلال عمل به کودکان سبب می‌شود که این کودکان بتوانند به تنهایی خودشان را اداره کنند و امیال و آرزوهای مستقل داشته باشند. از دخالت بیش از حد در کارهای کودک باید پرهیز کرد زیرا سن کودک اقتضا می‌کند که دائما به اطراف بدود و تحرک داشته باشد. وادار نکردن آن‌ها به تعجیل در کار‌ها، اصرار نکردن در خوردن غذا، به حساب آوردن کودکان و خودداری از تنبیه، سرزنش و پرخاشگری نیز از مواردی است که می‌تواند در کاهش لجبازی کودکان اثرگذار باشد.
اگرچه لجاجت در نوجوانان ناراحت کننده و برای والدین ناخوشایند است، اما اگر این حس هدایت شود، می‌تواند در آینده فرزندان نقشی مثبت داشته باشد و می‌توان آسوده خاطر بود که وقتی کودک بزرگ شد، منفعل و گوش به فرمان دیگران نخواهد بود.

چند راه حل‌های ساده برای کنترل لجاجت در نوجوانان:

تا جایی که ممکن است به فرزندان دستور مستقیم ندهید، بلکه فرصت انتخاب‌های مختلف به او بدهید. خوبی این روش آن است که شما موارد انتخابی را کنترل می‌کنید و در هر حال هر انتخابی که او انجام دهد، مورد رضایت شماست و این امکان انتخاب، فرزندتان را که تشنه استقلال و خودگردان بودن است راضی می‌کند. برای مثال به او نگویید که «همین الان اتاقت را تمیز کن.» با این کار حتما با او وارد مشاجره خواهید شد. در عوض بگویید «چه کاری را اول دوست داری انجام دهی؟ لباس‌هایت را در کمد بگذاری یا تختت را مرتب کنی؟» یا اینکه «دوست داری چه موقع تمیز کردن اتاقت را شروع کنی قبل از غذا یا بعد از غذا؟»

احساس مالکیت و استقلال، خوشایند‌ترین احساس برای نوجوانان است، پس اجازه دهید فرزندتان در تصمیم‌گیری مشارکت داشته باشد. به عنوان مثال بگویید: «فکر می‌کنی بهترین راه برای مرتب کردن این وسایل ورزشی چیست؟»

بچه‌های لجوج در مورد درست و اشتباه بودن افکار و اعمالشان بسیار سرسخت هستند، اگر به نتیجه‌ای برسند حس می‌کنند که باید از آن دفاع کنند. شما هر چه سخت‌تر سعی کنید که آن‌ها را متقاعد سازید، مخالفتشان قوی‌تری خواهد شد، در چنین مواقعی ساده‌ترین راه برای جلب همکاری آن‌ها این است که موقعیت آن‌ها را تصدیق کنید و نشان دهید که احساساتشان را درک می‌کنید.

برنامه‌ای کاملا منظم برای فعالیت‌های روزمره تعیین کنید. هر چه این برنامه‌های منظم برای فرزندتان بیشتر به صورت عادت درآید، کمتر احتمال دارد که با رفتاری سرسختانه رو به رو شوید. (علی سلیمانی - روان‌شناس)