خرید عید را به روزهای آخر نسپرید

پیامکی که ابتدا احساس شور و شادی را در ذهنمان به قلیان در می‌آورد، اما ناگهان هزینه‌های شب عید، بازار شلوغ، ترافیک روزهای پایانی سال و کمبود وقت برای انجام امور منزل آب سردی بر گرمای وجودمان می‌پاشد. درحالی که هرگز نمی‌توان منکر گرمای بازار برخی از مشاغل آن‌هم در واپسین روزهای سال شد، گرمایی که ریشه در سنت گرامیداشت نوروز و سال نو داشته و هرچه به پایان سال نزدیک می‌شویم درجه‌اش بالاتر از قبل رفته و نوید جریانی جدید در زندگی می‌دهد.

بنابراین اگر همین امروز هنگام سرکار رفتن کمی دقت کنید این جریان کاملا محسوس شده است چون ترافیک با روزهای قبل متفاوت است و جمع کثیری از افراد درحال رفتن به مراکز خرید اطراف محل سکونت خودشان هستند. هرچه به مرکز شهر نزدیک می‌شویم کم‌کم این شلوغی به داخل فروشگاه‌ها نیز سرایت کرده و دیدن انواع و اقسام تبلیغات نصب شده روی ویترین آنها مهر تاییدی بر رسیدن سال نوست.

از این رو این هفته، بازار جام‌جم به پرونده تبدیل شده و تصمیم گرفته ضمن معرفی مشاغلی که در ایام پایانی سال رونقی مضاعف را به خود خواهند دید از چگونگی انتخابی اقتصادی در میان اجناسشان به تفکیک برایتان بگوید و نقشه‌ای دقیق و گویا از خریدهای شب عید برایتان ترسیم کندکه البته دراین میان مقایسه خرید شب عید 93 با 94 نکته‌ای بسیار جالب برای تعیین میزان هزینه‌های امسال شماست.

همه چیز از دکوراسیون و نظافت آغاز می‌شود

فرا رسیدن سال نو در میان افکار ساکنان این کره خاکی به معنی نوشدن همه چیز در زندگی است. هرچند براساس آمار ارائه شده از سوی بانک مرکزی تنها 6 درصد از هزینه خانوار ایرانی دراین بخش صرف می‌شود اما دودوتای اقتصادی خانوار گاهی اوقات در این بخش از سال کاملا متفاوت شده و جای برخی از هزینه‌ها تغییر خواهد کرد. از این رو جای تردید نیست که اولین گزینه در ایام پایانی سال همزمان برای گروه کثیری از مردم تغییر و تحول در دکوراسیون منزل خواهد بود. این درحالی است که نباید فراموش کنیم ایجاد این تغییرات ارتباط مستقیمی با بودجه و توان اقتصادی خانواده خواهد داشت از این رو نمی‌توان صرفا تغییرات را در نوشدن تمام لوازم درنظر گرفت چون گاهی اوقات تعمیرات و ایجاد تغییراتی کاملا جزئی می‌تواند باعث بروز تفاوتی کلی در ظاهر اسباب و لوازم منزل بسیاری از ما باشد.

بنابراین جای تردید نیست که بازار مبلمان و تعمیراتش، کالای خواب، لوازم آشپزخانه و در نهایت پرده و کرکره در این میان افزایش تقاضا را به خود ببیند. اما نکته مهم بخصوص در آستانه نوروز 1394 این است که با توجه به افزایش قیمت برخی از کالاها در این گروه، می‌توان متصور شد بیشترین تقاضای خرید اجناس نو به ترتیب در کالای خواب، پرده‌و کرکره، لوازم آشپزخانه و مبلمان ایجاد می‌شود. هرچند بحث تغییرات دکوراسیون در رنگ‌آمیزی یا کاغذ دیواری و انواع پوشش‌های متعارف دیگر تا کف‌پوش منازل نیز گسترده شده است که در این میان رنگ‌آمیزی از جایگاه بالاتری برخوردار است. این درحالی است که دربخشی از این مجموعه بخصوص در مبلمان به دلیل هزینه بالا معمولا می‌توان از شرایط تخفیف‌های شب عید بهره‌مند شد.

از سوی دیگر بخش غیرقابل انکار در تغییر دکوراسیون منازل در این ایام سال مربوط به بحث نظافت است. در این میان گرچه بسیاری از افراد به صورت سنتی آستین بالا زده و خودشان درمنزل دست بکار می‌شوند اما تغییرات عمده زندگی شهرنشینی و البته کمبود زمان می‌تواند رونقی در کسب و کار شرکت‌های خدماتی ایجاد کند. این گونه که اگر امروز برای تعیین وقت نظافت منزل خود با این شرکت‌ها تماس نگیرید ممکن است هرگز موفق نشوید قبل از سال دستی به سرگوش منزل خود بکشید.

بازار خوراکی هرروز داغ‌تر از دیروز

اگر جزو آن دسته از افراد نباشید که همه کارهایشان را به دقیقه نود موکول می‌کنند جای شک و تردید نیست برای تهیه مواد و اقلام خوراکی شب عید خودتان از هم‌اکنون برنامه‌ریزی کرده‌اید. این اقلام بیشتر به میوه، شیرینی، آجیل و گروه پروتئین‌ها مربوط خواهد شد اما از آنجا که بازار دید و بازدیدهای ایام نوروز به خصوص در خانه بزرگترهای فامیل را نمی‌توان نادیده گرفت بنابراین معمولا خرید خوراکی‌های شب عید به نوعی برای پرکردن یخچال و فریزر منزل صورت می‌گیرد گرچه میوه‌ معمولا به صورت روزانه یا هفتگی متناسب با نیاز منزل تهیه می‌شود.

این درحالی است که با بررسی موشکافانه در این میان درخواهیم یافت در مناطق روستایی ایران 41 درصد و در شهرها 27 درصد از هزینه‌های خانوار مربوط به خوراک و مواد خوراکی است بنابراین ترتیب اهمیت این بخش از خریدهای نوروزی به این شرح است که برنج و انواع گوشت وروغن در راس هرم خریدهاست و پس از آن نوبت به حبوبات و لبنیات می‌رسد. هرچند خشکبار و میوه و شیرینی نیز اصلی‌ترین گزینه‌ها هستند اما باتوجه به قیمت برخی اقلام خشکبار ممکن است تغییراتی در این زمینه درسبد مصرفی خانوار داشته باشیم. البته روند روبه‌رشد قیمت این گروه کمی محسوس‌تر از دیگر بخش‌هاست چون هر روز با آنها سروکار داریم.

پوشاک، اهمیتی غیر قابل انکار

بدون تردید هنوز حس خوش پوشیدن لباس نوی شب عید که والدین برایمان تهیه کرده ‌بودند را به خاطر داریم، احساسی که همین امروز و با وجود زندگی ماشینی هنوز هم در دل وجان کودکان و فرزندان‌ ماست و طبق آمار بانک مرکزی 6.2 درصد از هزینه‌های کل خانوار را به خود اختصاص داده است. از این رو این بخش از خریدهای نوروزی در واقع سهم عمده‌ای از هزینه‌های خانوار در این فصل را به خود اختصاص داده است. این درحالی است که با توجه به شرایط اقتصادی کنونی جامعه معمولا در روزهای پایانی سال و گرمی بازار شب عید بیشترین رونق را در پوشاک کودک و نوجوان به خود خواهد دید. در این میان والدین کمترین میزان هزینه‌را در اقشار متوسط جامعه به خود اختصاص داده‌اند.

هزینه ‌سفر، عمده‌ترین هزینه

اگر از 4.1 درصد هزینه‌های خانواده که در طول سال برای تفریحات صرف ‌می‌شود بگذریم و در مقابل به پیشینه سنتی تعطیلات نوروز در کشورمان توجه داشته باشیم، به‌سادگی درمی‌یابیم یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های خانواده در نوروز مربوط به سفر و گشت و گذار است که حکایت از گرفتاری‌های روزمره در ایام دیگر سال خواهد داشت. گرفتاری‌هایی که اجازه بار سفر بستن به گروه کوچکی از جامعه داده اما اکثرا برای فرارسیدن تعطیلات نوروز ورفتن به سفرروزشماری می‌کنند.

این حرکت یکباره جامعه برای رسیدن به مقصد در نوروز نه تنها هرساله باعث ایجاد دردسرهایی در جاده‌های کشورمان شده است بلکه بازاری مناسب برای آژانس‌های خدمات مسافرتی و مراکز فروش بلیت وسایل نقلیه عمومی ایجاد کرده است که گاهی در گرما گرم فروش‌های نوروزی خبر از سودجویی‌هایی نیز به گوش می‌رسد.

براساس اظهار نظر برخی کارشناسان هزینه سفر در این بخش از سال تقریبا 25 درصد از هزینه‌های خانواده‌ را به خود اختصاص داده است درحالی که ممکن است گروه کثیری از افراد طی این ایام به زادگاه خود بازگشته باشند و جزو گردشگران محاسبه نشده باشند. در این میان با توجه به شرایط اقتصادی ایران پیش بینی شده نوروز 94 شاهد افزایش چشمگیر سفرهای داخلی کشورمان باشیم چون خروج از مرزها تقریبا برای بخش عمده‌ای از جامعه بسیار گران تمام خواهد شد.

صنوف مجازی هم رونق گرفته‌اند

حالا که سخن از گرمی‌ بازار برخی از صنایع و صنوف به میان آمده بد نیست کمی‌هم از مسائل سنتی خرید شب عید فراتر برویم و سری به دنیای مجازی با تمام صفر و یک‌هایش بزنیم چون زندگی شهری و گرفتاری‌های روزمره کاری ما باعث شده تا برخی از سنت‌های خریدمان تغییر عمده‌ای به خود دیده‌باشد. یکی از این تغییرات مربوط به عادات خرید هر یک از ماست خصوصا آنهایی که بیشتر وقت خود را در محل کارشان سپری می‌کنند و خرید اجناس مورد نیازشان را از دنیای مجازی تصمیمی عاقلانه نسبت به قدم زدن پشت ویترین فروشگاه‌های حقیقی عنوان می‌کنند.

اما این انتهای کار نیست چون هرچه روند زندگی شهری و کمرنگ شدن سنت‌های دیرینه خرید ما تغییر می‌کند شاهد پررنگ‌تر شدن زندگی در فضای مجازی خواهیم بود که شاهد مثال این موضوع را می‌توان در توسعه روز افزون تعداد فروشگاه‌های اینترنتی در فضای مجازی ایران دید.هرچند بسیاری از فروشگاه‌های حقیقی هم با توجه به تغییر ذائقه خرید مشتریانشان دست به راه اندازی فروشگاه مجازی در کنار فروشگاه حقیقی خود زده‌اند. بر اساس اعلام باشگاه فعالان آی‌سی‌تی، ارائه اطلاعات دقیق در مورد محصول و قیمت آن یکی از دلایل رشد و توسعه فروشگاه‌های مجازی است. بر اساس اعلام این مرجع جمع‌آوری و ارائه اطلاعات، 27.3 درصد از مخاطبان فروشگاه‌های مجازی به دلیل ارائه اطلاعات صحیح و دقیق درمورد محصول مورد نظرشان به فروشگاه‌های مجازی مراجعه می‌کنند. حدود 23.9 درصد نیز با در نظر گرفتن تنوع محصولات موجود در فروشگاه، آن فروشگاه را برای خرید انتخاب می‌کنند.

همچنین در حدود 18.3 درصد از افرادی که از فروشگاه‌های مجازی خرید می‌کنند نیز فاکتور تخفیف و فروش‌ ویژه را عامل مهمی برای انتخاب یا عدم انتخاب یک فروشگاه مجازی می‌دانند. حمل رایگان و ارسال سریع کالا نیز موضوعی است که برای بسیاری از خریداران اهمیت دارد و بر اساس اعلام این مرجع اطلاعات رسانی در حدود 16.4 درصد از خریداران این موضوع را هنگام انتخاب فروشگاه مجازی مد نظر قرار می‌دهند. 13.8 درصد از خریداران نیز پشتیبانی و خدمات پس از فروش مطلوب را هنگام انتخاب فروشگاه مجازی مد نظر قرار می‌دهند. لذا با درنظرگرفتن یک چنین ویژگی‌هایی باید گفت نوروز 94 احتمالا نوروزی آنلاین برای جمع کثیری از خریدکنندگان باشد.

عماد عزتی / جام‌جم