ما چه کنیم تا با سرد شدن هوا سرما نخوریم؟
دکتر سیدرضا رضایی دریا‌کناری، پزشک و متخصص طب سنتی ایران در‌خصوص درستی و نادرستی باورهای تغذیه‌ای در مورد سرماخوردگی به جام‌جم می‌گوید: از دیدگاه طب سنتی بیشتر این باورها درست است، اما مواردی از آن به اشتباه نقل شده است. به گفته این متخصص، سرماخوردگی بر اثر ورود سرما به بدن ایجاد می‌شود و واکنش بدن نسبت به سرما افزایش حرارت و بروز تب است. تب گرم است و برای فرونشاندن آن باید اغلب از خوردنی‌های سرد و خنک استفاده شود و نباید دارو‌درمانی کرد. همان‌گونه که پیامبر اسلام فرموده‌اند زکام را درمان نکنید، چون عقیده بر این است هنگام سرماخوردگی باید به بدن فرصت خروج مواد دفعی از مغز داده شود. مصرف انواع غذاهای آبکی به‌خصوص آش‌جو که همراه هویج، شلغم و گشنیز تهیه شده باشد بسیار خنک است و سبب روان شدن و خروج اخلاط غلیظ پشت حلق می‌شود.
دکتر رضایی ضمن اشاره به این که افراد در زمان بیماری ضعیف می‌شوند و باید از غذاهای لطیف و نرم که برای هضم به انرژی زیادی نیاز ندارد استفاده کنند می‌گوید: افراد در زمان ابتلا به سرماخوردگی بهتر است گوشت قرمز نخورند و برای تقویت بنیه سوپ‌جو را همراه گوشت جوجه محلی یا بلدرچین طبخ و میل کنند.
سرماخورده‌ها کشک بخورند یا نخورند؟
از قدیم گفته‌اند اگر در زمان سرماخوردگی از غذاهای کشک‌دار استفاده شود حال بیمار وخیم می‌شود و تب می‌کند. دکتر رضایی، مصرف مقادیر کم کشک در غذای افراد سرماخورده را خالی از اشکال می‌داند و می‌گوید در منابع طب سنتی به‌صورت علمی به این موضوع پرداخته نشده است؛ اما چون فرآورده‌های لبنی به‌خصوص کشک و قره‌قروت می‌توانند در زمان بیماری بر میزان برخی از اخلاط بدن بیفزایند و بدن را به زحمت بیندازند، بهتر است در این دوره کمتر مصرف شوند.
ترش یا شیرین، لیمو بخورید!
گفته می‌شود مصرف مرتب لیموشیرین هنگام سرماخوردگی از وخامت بیماری می‌کاهد. دکتر رضایی در این خصوص می‌گوید: تمامی مرکبات به دلیل داشتن انواع ویتامین‌ها و طبع خنک برای التیام علائم سرماخوردگی مفیدند؛ اما لیموشیرین و بعد از آن پرتقال کبابی منفعت بیشتری دارند. یک عدد پرتقال شیرین را به سیخ بکشید و آن‌قدر کباب کنید تا پوستش تغییر رنگ دهد سپس پوست را جدا کنید و گوشت میوه را بخورید. همچنین اگر لیمو شیرین در دسترس نبود می‌توانید از لیموترش استفاده کنید؛ البته به این روش که یک قاشق عسل را درون یک لیوان آب گرم حل کنید و مقادیری آب لیموترش به آن بیفزایید. همچنین می‌توانید به جای آبلیمو از آب نارنج یا ترنج که این روزها در بازار موجود است، استفاده کنید. ترنج در مقایسه با نارنج و دیگر مرکبات فواید بیشتری دارد. توصیه اصلی این است که در زمان سرماخوردگی فقط از مرکبات شیرین استفاده شود تا باعث آسیب و سوزش گلو نشود.
سرکه و ترشی چطور؟
اگر مصرف لیموترش و آب نارنج برای سرماخوردگی مفید است، پس چرا گفته می‌شود از مصرف ترشیجات خانگی در زمان ابتلا به سرماخوردگی خودداری کنید؟ این متخصص طب سنتی پاسخ می‌دهد: انواع ترشیجات، سرکه و آبغوره اگر به‌تنهایی خورده شوند به ضعف سیستم عصبی و تضعیف سیستم ایمنی بیمار منجر می‌شود. بیشتر افراد هنگام بیماری، بدن رنجور و ضعیفی دارند و مصرف خوراکی‌های ترش این ضعف را تشدید می‌کند. البته اگر سرکه همراه عسل خورده شود اشکالی ندارد، اما خوب است بدانید ترشی آب نارنج، ترنج و لیمو نسبت به آبغوره و سرکه عوارض عصبی ندارد.
پیاز را از قلم نیندازید
گفته می‌شود اگر در فصول سرد سال هر روز چند حبه سیر یا پیاز برش خورده را بو کنید سرما نمی‌خورید. دکتر رضایی می‌گوید سیر و پیاز به دلیل ترکیبات گوگردی، ضدعفونی‌کننده محیط هستند و تا حدود زیادی افراد را از ابتلا به سرماخوردگی ایمن می‌کند. در روایات آمده است به هر منطقه‌ای که وارد می‌شوید ابتدا پیاز آن شهر را بخورید تا از بیماری در امان بمانید. اعتقاد بر این است پیاز هر منطقه قدرت فوق‌العاده‌ای در مقابله با میکروب‌های آن منطقه دارد. به توصیه دکتر رضایی افرادی که به کربلا، مکه و سوریه سفر می‌کنند یا سفرهای خارجی زیادی می‌روند بهتر است در غذاهایشان پیاز را از قلم نیندازند.
اما آیا می‌توان برای کوتاه کردن مدت بیماری در زمان ابتلا به سرماخوردگی از سیر و پیاز استفاده کرد؟ این متخصص پاسخ می‌دهد سیر و پیاز طبع گرمی دارند و به‌خصوص مصرف و استشمام سرخ شده آن در زمان ابتلا به سرماخوردگی مناسب نیست.
انگور، خربزه و هندوانه چه تکلیفی دارند؟
در زمان ابتلا به سرماخوردگی، خوردن انگور برای سینه خوب نیست و خربزه توصیه نمی‌شود. به گفته دکتر رضایی از دیدگاه طب سنتی، انگور و خربزه غیر از بحث گرمی، دارای ترکیبات آلرژیک با اثرات نامطلوب هستند و می‌توانند سبب وخامت حال بیمار شوند. خوردن هندوانه یا آب آن نیز برای التیام سرماخوردگی پایه علمی ندارد. البته از نظر تامین آب بدن در افراد تب‌دار و داشتن طبع خنک می‌تواند تا حدودی مفید باشد. این متخصص طب سنتی به افرادی که با شروع فصل سرد سال همزمان با سرماخوردگی سینوزیت‌شان عود می‌کند، توصیه می‌کند از بخور اسطوخودوس، مرزنجوش و تخم گشنیز با هم استفاده کنند. برای نرمی سینه و گلو و التیام سرفه، از چهار تخم که لعاب خوبی دارد بهره ببرند و اگر سرماخوردگی‌شان همراه با تب نیست و علائمی چون خستگی و دردهای عضلانی دارند از بادکش استفاده کنند و دم‌کرده دارچین و زنجبیل بخورند و اگر هم سرماخوردگی همراه با تب است دوش آب ولرم بگیرند و دمنوش گل بنفشه و ختمی بنوشند.
فاخره بهبهانی
دانش و سلامت
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
