تعریق شدید موضعی و درمان آن

هیپرهیدروزیس موقت نیست و مبتلایان سال‌های سال، از بدو تولد از این عارضه رنج می‌برند. خیس بودن و تغییر رنگ لباس‌ها، دست‌های سرد و مرطوب، کفش‌های خیس و بدبو، ناتوانی در گرفتن قلم و سایر اشیا در دست، آسیب به صفحه کلید (کیبورد) و سختی کار با فلزات و کاغذ همگی تجربه‌های ناخوشایند این بیماری هستند. شخص مبتلا از تعویض مکرر لباس‌ها، شست‌وشوی دائم، چسبیدن لباس خیس به بدن، سرافکنده شدن هنگام دست دادن به دیگران، تنهایی، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس رنج می‌برد.

روش‌های درمانی مختلف مثل داروی ضدتعریق موضعی، الکتریسیته و تزریق بوتاکس برای این بیماری پیشنهاد شده که همه این درمان‌ها موقت و نسبی است و نیاز به استفاده مکرر و مراجعات متعدد پزشکی دارد. تنها درمان قطعی و دائم این بیماری، روش سمپاتیکوتومی است.

سمپاتیکوتومی، قطع رشته عصبی محرک غدد عرق نواحی درگیر است. این روش در گذشته از طریق جراحی باز و شکافتن قفسه سینه انجام می‌شد. اینجانب این عمل را سال 1374 برای اولین بار در کشور با استفاده از لاپاروسکوپی روی یک بیمارانجام دادم. طی 21 سال گذشته تغییرات زیادی در نحوه انجام این عمل به منظور کاهش عوارض آن انجام شد تا به روش میکرولاپاروسکوپی انجامید.

میکرولاپاروسکوپی یک نوع جراحی لاپاروسکوپی است که با استفاده از ظریف‌ترین دوربین‌ها (مینیاتوری) و باریک‌ترین ابزارهای جراحی انجام می‌گیرد. این عمل جراحی در بیمارستان و در یک اتاق عمل مجهز با استفاده از یک یا حداکثر دو سوراخ دو میلی‌متری انجام می‌شود. در این عمل که در یک جلسه صورت می‌گیرد، بیمار بلافاصله بعد از بیدار شدن از بیهوشی نتیجه عمل خود را که خشک بودن و عدم تعریق محل ابتلاست، خواهد دید. در این عمل با ایجاد دو سوراخ بسیار کوچک، نیازی به بخیه نیست و در همان روز نیز بیمار ترخیص می‌شود. فعالیت فیزیکی بیمار در روز بعد از عمل شروع می‌شود. عارضه این عمل در دست جراحان زبردست، بسیار کم است و فقط در درصد بسیار کمی از بیماران ممکن است عرق جبرانی دیده شود که با انجام تغییرات جدید، این اثر جانبی نیز به حداقل ممکن رسیده است.

سمپاتیکوتومی علاوه بر درمان تعریق شدید (hyperhidrosis) سر و صورت، دست و پا و زیر بغل در بیمارانی که دچار قرمزی صورت هستند و کسانی که از دردهای سوزشی اندام‌ها شکایت دارند و بیمارانی که در فصل سرما انگشتان دست‌هایشان دچار سفیدی، کبودی و سرخی می‌شود، کاربرد دارد.

نتایج عمل برای بیماران مختلف متفاوت است. بالاترین درصد جواب به درمان، در مبتلایان عرق کف دست دیده می‌شود (99 درصد). بیماری که قبل از بیهوش شدن از دست سرد و مرطوب شاکی است، بلافاصله بعد از عمل با دست گرم و خشک از بیهوشی بیدار می‌شود. قرمزی سر و صورت با درصد بسیار بالا جواب داده و تپش قلب نابجا در واکنش به استرس‌های محیطی کمتر خواهد شد. اگرچه تعریق کف پا غیرقابل پیش‌بینی است ولی در بیشتر موارد بهبود حاصل می‌شود.

دکتر کرم‌الله طولابی

دانشیار جراحی دانشگاه علوم پزشکی تهران