دانش - عمومی

پنجره‌ای به راز آگاهی

۲۹ مهر ۱۴۰۴ - ۱۲:۵۴

حدود ۳۵ سال پیش، دانشمندان علوم اعصاب با جدیت بیشتری به پرسش‌های بنیادین درباره منشأ آگاهی انسان پرداختند: چه چیزی آگاهی را به وجود می‌آورد؟ آیا برخی بخش‌های مغز مهم‌تر از بخش‌های دیگر است؟ با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، این معما همچنان حل‌نشده باقی مانده. مقاله‌ای که به‌تازگی منتشر شده، با مرور بیش از یک قرن پژوهش علوم اعصاب، نشان می‌دهد که شاید دانشمندان نقش قدیمی‌ترین بخش‌های مغز انسان را دست‌کم گرفته‌اند، بخش‌هایی که ممکن است کلید فهم آگاهی باشد.

انقلابی در انرژی خورشیدی

۲۷ مهر ۱۴۰۴ - ۱۲:۴۷

در آزمایشگاهی در حومه آکسفورد بریتانیا، سلول‌های خورشیدی نمونه در انتظار آزمایش‌های متعدد روی هم چیده شده‌اند. یکی از محققان با میکروسکوپ الکترونی سلول‌ها را برای یافتن ناخالصی‌هایی که ممکن است کارایی را کاهش دهند بررسی و دیگری پاسخ آنها به تغییرات طیف نوری را اندازه‌گیری می‌کند.

ببینید | گوش جغد کجاست؟

۲۶ مهر ۱۴۰۴ - ۱۳:۳۰

گوش‌های جغد درست مثل یک گذرگاه مخفی، در کنار چشم‌ها و زیر پرها پنهان شده‌اند! اما این گوش‌ها اصلاً شبیه گوش انسان نیستند.

هوش ژنی نیست!

۲۴ مهر ۱۴۰۴ - ۱۲:۲۳

هفت سال پیش، من و چارلز موری، یکی از چهره‌های جنجالی دنیای علوم اجتماعی شرط‌بندی کردیم. موضوع ساده بود: آیا تا سال ۲۰۲۵ دانشمندان می‌توانند به‌طور اساسی ژن‌های تعیین‌کننده‌ هوش انسان را بشناسند یا نه؟

شگفتانه نانویی

۲۳ مهر ۱۴۰۴ - ۱۲:۱۲

در آزمایشگاهی دانشگاه شریف، ذرات نامرئی در مقیاس یک‌میلیاردم متر، آینده‌ای را می‌سازند که تحریم‌ها نتوانسته‌اند آن را متوقف کنند. ایران، کشوری که اغلب در اخبار جهانی با چالش‌های ژئوپلیتیک شناخته می‌شود، در نانوتکنولوژی به یک قدرت خاموش تبدیل شده است.

راز ناپایداری کیهان

۲۲ مهر ۱۴۰۴ - ۱۱:۱۴

جهان ما پایدار به نظر می‌رسد اما فیزیکدانان نظری هشدار می‌دهند که ممکن است در یک لحظه همه چیز تغییر کند یا حتی نابود شود. ایده‌ای عجیب اما واقعی به نام «خلأ کاذب» نشان می‌دهدکه کیهان ما شاید درحالتی ناپایدار قرار داشته باشد،مانندتوپی که دریک فرورفتگی کم‌عمق گیر کرده وهر لحظه ممکن است به دره‌ای عمیق‌تر سقوط کند.

ریه‌های زنده روی میز!

۲۲ مهر ۱۴۰۴ - ۱۱:۱۰

دانشمندان دانشگاه ساسکاچوان در کانادا موفق به توسعه مدل سه‌بعدی از بافت ریه شده‌اند که با سلول‌های زنده ساخته شده است. این فناوری می‌تواند تحولی در پیشگیری و درمان بیماری‌های ریوی ایجاد کند و در آینده، امکان تولید ریه‌های قابل پیوند در آزمایشگاه را نیز فراهم سازد.

از اردوگاه به دانشگاه

۲۰ مهر ۱۴۰۴ - ۱۱:۵۸

عمر یاغی، ۶۰ ساله، شهروند آمریکایی متولد اردن می‌گوید در یک اتاق با بیش از یک دوجین نفر دیگر بزرگ شده است.عمر یاغی، شیمیدان آمریکایی و اولین دانشمند فلسطینی‌تبار برنده جایزه نوبل، که روز چهارشنبه این جایزه را دریافت کرد، پس از «سفری کاملا طولانی» به قله حرفه‌ای خود رسید، همان‌طور که در سخنانش بلافاصله پس از اطلاع از این خبر در حساب رسمی نوبل در ایکس (توییتر سابق) بیان کرد.

رایانه‌های زیستی بر پایه مغز

۱۷ مهر ۱۴۰۴ - ۱۲:۳۹

۸۶ میلیارد نورون در یک مغز متوسط، تنها به ۲۰ وات انرژی برای کار کردن نیاز دارد؛ تقریبا همان اندازه‌ای که یک لامپ ال‌ای‌دی مصرف می‌کند.در سال ۲۰۲۱، یک ظرف حاوی سلول‌های زنده مغز انسان یاد گرفت چگونه بازی «پونگ» مربوط به کلوپ‌های دهه ۱۹۷۰ را انجام دهد. تنها پنج دقیقه طول کشید تا این مجموعه از نورون‌ها که «دیش‌برین» نامیده می‌شود، یاد بگیرد چگونه پدال را حرکت دهد و توپ را بزند. این نخستین باری بود که یک شبکه عصبی پرورش‌یافته در آزمایشگاه، توانست یک فرمان محول‌شده را به‌صورت هدفمند انجام دهد.

ستارگان نادیده نوبل

۱۷ مهر ۱۴۰۴ - ۱۱:۴۱

جوایز نوبل در رشته‌های شیمی، فیزیک و فیزیولوژی یا پزشکی همین هفته اعلام شدند. این جوایز، قله‌ای از دستاوردهای علمی به شمار می‌روند اما پیش‌بینی برندگان، عمدتا به حدس و گمان بستگی دارد. فهرست کوتاه و نامزدها محرمانه باقی مانده و اسناد مربوط به فرآیند انتخاب نیز برای ۵۰ سال از دید عموم پنهان می‌مانند.

گفت‌وگو با غلامحسین زمان‌آبادی و طرحی که مورد توجه رئیس جمهور قرار گرفت