جام جم سرا: به نقل از روزنامه شهروند، هر روزی که به نوروز نزدیکتر میشویم، شهر شلوغتر از قبل بهنظر میرسد؛ این شلوغی رسم هر ساله شهرهای مختلف ایران برای خرید سال جدید است. برخی به دنبال تهیه لباس نو، لوازم خانه یا کالاهای موردنیاز پذیرایی در منازل هستند و برخی دیگر هم مشغول خرید لوازمی هستند که بر سفرههای نوروزی مینشیند.
از سیب، سماق، سنجد، سرکه، سکه، سیر، سبزه و سمنو که یک هفتسین ایرانی را تشکیل میدهد تا یک سفره نوروزی کامل تفاوتهایی معنادار است که در هزینه پرداختی برای تزیین عیدانه منازل و اجرای رسوم قدیمی فاصله میاندازد. هرچند که در کنار این کالاهای معمول از قرآن کریم، آینه و شمعدان، برنج، نمک و شمع هم برای این سفره بهره برده میشود اما شاید بسیاری از مردم به این فکرنکرده باشند که همین سفره ساده هم هزینهای درخور توجه دارد. براین اساس در این گزارش تلاش میکنیم تا حداقلی برای یک سفره ساده هفتسین ارایه دهیم و به برخی نکات این بازار اشارهای داشته باشیم. این روایت را بخوانید.
نماد اقتصاد در سفره زینتی عید
سکه یکی از سینهایی است که به صورت اعتقادی وارد سفره هفتسین شده و به نوعی نماد اقتصاد در فرهنگ و آیینهای باستانی ایرانیان است. همان پول که بر فضیلت اقتصاد و روزی در سفرهای معنوی تاکید دارد. سکه در سفره نوروز، با این اعتقاد حضور دارد که باور داریم در دعاهای نوروزی باید نمادی از اقتصاد خانوار را داشته باشیم و برای بهبودش دعا کنیم. هر چند که ممکن است این سکه، قدمت و ارزش کمی داشته باشد و چند سکه ۱۰۰ تومانی باشد اما گاهی هم میتواند سکهای طلا باشد که برای تهیه آن مجبور باشید چند صدهزار تومان بپردازید! اما درنهایت بیشتر خانوادههای کمدرآمد به دلیل گرانبودن سکه طلا از سکههای معمولی استفاده میکنند و نماد این رسم را میگذارند. از همه این صحبتها که بگذریم به اجناسی در بازار برخورد میکنیم که تنها در ایران برای مراسم نوروز استفاده میشود اما توسط یک کشور چشم بادامی تولید و وارد شده است.
سین اول، سنجد
سنجد نماد سنجیده عملکردن است. اما شاید جالب باشد که بدانیم در یک سفره تمام ایرانی و باستانی هم حضور سنجیده اقتصاد چین دیده میشود! چینیها در اقدامی کاملا تجاری، چند سالی است که حتی سبزه و بستههای کامل هفتسین ایرانی را تولید و به ایران صادر میکنند و نسنجیده عملکردن اقتصاد ایران فرصت تولید کالاهای سنتی ایران را که داخل کشور هم وجود دارد به چینیها داده است.
در حال حاضر، هفتسینهای سفالی در بازار موجود است که از کشور چین وارد بازار داخلی ایران شدهاند. این موضوع نشان میدهد که چینیها برای بازار یکبار در سال ایران هم برنامه دارند و سنجیده عمل میکنند اما داخل کشورمان هیچ برنامهای تاکنون برای این موضوع تدوین نشده است.
سنجد یکی از سینهایی است که باید سر سفره هفتسین باشد و در طول سال کمتر کسی به خرید این محصول میپردازد اما در روزهای پایانی اسفند ماه تقاضای این محصول بسیار زیاد میشود. برای تهیه این محصول خیلی خود را به زحمت نیندازید به این دلیل که در همه میوهفروشیها و سبزهفروشیها این محصول موجود است. سنجدها در بستههای ۵ تا ۶ عددی با قیمت ۲هزار تومان عرضه میشود.
سین دوم، سیبهای گران
سیب دومین سینی است که در سفره قرار میدهند و نماد سلامتی و عشق است. بهطور معمول در سفره هفتسین از سیب قرمز استفاده میشود که قیمت درجه یک آن حدود ۴هزار تومان است و هرکدام از آنها حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم وزن دارند. بررسی «شهروند» نشان میدهد، قیمت یک سیب برای سفره هفتسین ۸۰۰ تومان تمام میشود و این قیمت مربوط به سیب قرمز درجه یک موجود در بازار است.
سین سوم، سبزههای چینی
سبزه پس از سنجد و سیب بر سر سفره گذاشته میشود که نشانه خرمی، شادابی و خوش اخلاقی است. با نزدیک شدن به ایام نوروز همه گلفروشیها جلوی مغازه خود را از سبزه پر و آنها را در ابعاد مختلف عرضه میکنند. در این میان دستفروشانی هم هستند که تنها در همین ایام فعالیت دارند و به فروش ماهی قرمز و سبزه و تخممرغ تزیینی میپردازند.
سبزه در بازه قیمتی ۳هزار تا ۷هزار تومان در بازار عرضه میشود و قیمت آن بستگی به ابعاد آن دارد. البته در روزهای پایانی سال مانند روز ۲۸ و ۲۹ اسفند همه این قیمتها شکسته میشود و سبزه بین یکهزار تا ۳هزار تومان در بازار به فروش میرسد. برخی از مراکز پخشکننده هم به دلیل اینکه تنها کالایشان روی دستشان نماند و فرصتی برای فروش آن ندارند به صورت رایگان به مردم میدهند. در این میان سبزههایی هم هستند که در اشکال و ابعاد مختلف عروسکی فروخته میشوند. این سبزهها هم یکی از واردات ایران از چین است که هماکنون به دلیل رشد قیمت ارز قیمت این سبزهها هم افزایش داشته و با قیمت ۵ تا ۸ هزار تومان در بازار عرضه میشود.
سین چهارم، سمنوهای خانگی
سمنو مظهر صبر، مقاومت، عضوعدالت و قدرت است. بسیاری از افراد در گذشته سمنوی هفتسین خود را در خانه پخت میکردند اما اکنون به دلیل محدود شدن فضای خانهها این امکان وجود ندارد و کمتر کسی برای خود این دردسر را درست میکند. اما برخی از افراد هستند که کار بقیه را آسان میکنند و این دردسر را به جان خود میخرند. در گوشه و کنار شهر تهران در نزدیکی ایام نوروز دیگهای بزرگی جلوی برخی از فروشگاهها قرار میگیرد و در کنار آن چند ظرف یکبار مصرف بزرگ، متوسط و کوچک مشاهده میشود که سمنو میفروشند. فروشگاههایی هم برای جلبتوجه ظرفهای کوچک یکبار مصرف را که داخل آن حاوی سمنو است رایگان به مردم میدهند تا مشتریان بیشتری به خود اختصاص دهند.
فروش سمنوهای خانگی چند سالی است که بازار مصرف پیدا کرده و برخی از آنها توانستند برند خود را ثبت کنند. بازارچه امامزاده صالح(ع) اولین مرکز فروش سمنو به شمار میرفت اما اکنون در همه جای شهر این محصول خانگی عرضه میشود که قیمت آن کیلویی ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان است. البته بسیاری از افراد این محصول را به صورت پرسی خریداری میکنند که برای آن باید مبلغی حدود ۲هزار تا ۵ هزار تومان بپردازند.
سین پنجم، سیر
سیر نشانه رعایت حدود و مرزهاست. سیر بهعنوان پنجمین سین سفره هفتسین است که تنها در میوهفروشیها یافت میشود. سیر به صورت کیلویی فروخته میشود اما چند حبه کار سفره هفتسین را راه میاندازد. مشکل اینجاست که سیر به صورت حبهای فروخته نمیشود و برای تهیه آن باید مبلغی حدود ۵ هزار تومان را برای چند قبه کوچک پرداخت کرد.
سین ششم، سرکه
سرکه نماد پذیرش ناملایمات و نماد رضا و تسلیم است. این محصول را میتوانید از سوپرمارکت محل خود هم تهیه کنید. برند آن خیلی مهم نیست، تنها موضوعی که حایز اهمیت است وجود سرکه سفید در سفره هفتسین است که قیمت آن حدود ۲ تا ۳هزار تومان در اندازه کوچک است.
سین هفتم، سماق
آخرین سین سفره هفتسین سماق است. سماق نماد صبر و بردباری و تحمل دیگران است. سماق بهطور معمول در هر خانهای یافت میشود. یک بسته سماق در سوپر مارکتها با قیمت یکهزار و ۵۰۰ تومان عرضه میشود.
سکه، سین اقتصادی هفت سین
یکی از اقلامی که در سفره هفتسین قرار دارد سکه است که این یک قلم را کسی خریداری نمیکند و در همه خانهها پول خرد یافت میشود. اما برخی خانوادهها در سفره خود به جای سکه معمولی سکه طلا قرار میدهند. به ندرت کسی برای سفره هفتسین خود سکه طلا خریداری میکند و از داراییهای خود برای این امر استفاده میکند. سکه هم مانند برنج و نمک به یک کالای دلخواه در سفره هفتسین تبدیل شده و برخی معتقدند برکت در سال آینده را افزایش خواهد داد.
لوازم تزیینی
تخممرغ، آینه و شمعدان، سفره هفتسین، ماهی قرمز و شمع ازجمله محصولاتی هستند که در همه سفرههای هفتسین مشاهده میشود. تخممرغ تزیینی هم در طولسال یافت نمیشود اما در نزدیکی ایام نوروز به وفور مشاهده میشود. قیمت این محصولات از یکهزار تومان تا ۵ هزار تومان است.
ماهی قرمز هم در گونههای مختلف در بازار به فروش میرسد که قیمت آن بین ۵۰۰ تا ۵ هزار تومان به دست مشتریان میرسد.
برخی افراد هفتسین خود را روی سفرهای که در خانه دارند میگذارند اما برخی دیگر از تورهایی که متری ۳هزار تومان قیمت دارد استفاده میکنند که برای سفره هفتسین نزدیک ۲ متر نیاز است. اگر فردی تمایل به استفاده از آینه و شمعدان جشن عروسی خود را نداشته باشد، میتواند آینه و شمعدانهای آماده تهیه کند. این آینه و شمعدانها با قیمت ۱۵ تا ۲۰هزار تومان در بازار عرضه میشود و دوامشان به بیش از یکسال نمیرسد.|سلام نو
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد